سایپا و ایران خودرو در مسیر مخالف اپل و آمازون

​به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از  پایگاه خبری اسب بخار، افتتاح اولین خط تولید انبوه اتوبوس برقی در ایران با حاشیه های زیادی همراه شد؛ از یک سو، وزیر صمت به صراحت در خصوص لغو یا انجام شدن واردات خودروهای دست دوم روشن سازی نکرد و از سوی دیگر، نماینده باسابقه مجلس طی سخنانی به طور آشکار از دخالت مجلس در این صنعت خبر داد.

عزت الله اکبری تالارپشتی که معمولا به عنوان یکی از مدعوین مجلسی در رونمایی ها و برنامه های مهم خودروسازان شرکت می کند سه شنبه (۷ آذر ۱۴۰۲ ) مهمان ایران خودرو دیزل بود و به طی سخنانی برای نشان دادن اهمیت ثبات مدیریت به صراحت بیان کرد که تا کنون ۵ بار مانع از عزل مدیرعامل ایران خودرو دیزل شده است.

مدیران را تثبیت کنید

رئیس کمیسیون صنایع مجلس گفت: «اولین باری که خدمت آقای احمدی (رئیس هیئت مدیره ایدرو) رفتم از ایشان خواستم مدیران را تثبیت و اجازه بی ثباتی را ندهد.»

تالارپشتی ادامه داد: «برای جلوگیری از بی‌ثباتی مدیریتی در شرکت ایران خودرو دیزل نیز تاکنون پنج بار دخالت کردم تا مدیرعامل فعلی را از سمت مدیرعاملی ایران خودرو دیزل برکنار نکنند.»

تالارپشتی اضافه کرد: «ما در دوره‌های مختلف، وزرا و شهرداران را به کمیسیون صنایع و معادن دعوت کردیم تا آن‌ها را به عقد قرارداد با ایران خودرو دیزل ترغیب کنیم.»

وی همچنین افزود: «پیروز حناچی، شهردار سابق تهران، در یک بازدید از ایران خودرو دیزل به من گفت که برخی از اطرافیان، خرید از ایران خودرو دیزل را اتلاف منابع می‌دانستند، چون آن ها می گفتند این شرکت زیان انباشته دارد و پول خرید اتوبوس‌ها از بین خواهد رفت.»

وی با انتقاد از دولت سیزدهم خاطرنشان کرد: «ما نمی‌دانیم این‌ها که از واردات کشنده و خودرو سنگین حمایت می‌کنند و اجازه حمایت از تولید داخلی را نمی‌دهند، چه کسانی هستند که حتا در دولت انقلابی آقای رئیسی هم به فعالیت و اعمال نفوذ ادامه می‌دهند.»

دخالت آشکار در خودروسازی

این سخنان با واکنش های متفاوت و زیادی همراه شده است. در واقع، این سخنان اعتراف آشکار و روشن در خودروسازی است. البته همیشه شایعه ها و حواشی زیادی پیرامون دخالت در جاده مخصوص وجود داشته است. با توجه به نوع تفکر اقتصادی حاکم بعید است بساط این شایعه ها نیز برچیده شود. با این حال، صبحت این نماینده کارکشته باز هم به این شایعه ها دامن زد.

اما به رغم ناخوشایند و گزنده بودن اعتراف به دخالت ها، ثبات در مدیریت را باید یکی از حلقه های گم شده در صنعت خودروسازی کشور به شمار آورد. در همین حال، بی ثباتی مدیریت و دخالت های دولتی – حاکمیتی را می توان یکی از عواملی دانست که در ایران اجازه شکل گیری بخش خصوصی قدرتمند و شرکت های بزرگ را نمی دهد.

بخش خصوصی یعنی چه؟
برای فهم بهتر این موضوع باید به میزان مالیاتی که دو شرکت بزرگ آمازون و اپل به دولت آمریکا پرداخته اند نگاه کرد. براساس گزارش ها، آمازون در سال ۲۰۲۱، دو میلیارد و صد میلیون دلار مالیات پرداخت کرده است؛ این رقم معادل ۶ درصد از سود شرکت بوده است. آمازون در سال ۲۰۲۱ معادل ۳۵ میلیارد دلار سود داشته است. اپل نیز در همان سال  بیش از ۱۴ میلیارد دلار مالیات پرداخت کرده است.

حال تصور کنید که نمایندگان کنگره، سنا و سایر قوا و نهادهای حاکمیتی آمریکا در عزل و نصب ها، استخدام، نحوه، میزان و چگونگی تولید دخالت می کردند. آیا باز هم این دو غول اقتصادی توان کسب درآمد و پرداخت مجموعاً ۱۶ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار مالیات را داشتند؟ اگر دولت این کشور در تمام امور شرکت ها دخالت و حتا نحوه قیمت گذاری و فروش آن ها را در اختیار می گرفت، باز هم این شرکت ها می توانستند با قدرت به حیات و فعالیت خود ادامه بدهند؟

در مقابل، ویترین صنعت کشور ۲۰۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته دارد، بیش از ۷۰ هزار میلیارد به قطعه سازان و ۱۸۰ هزار میلیارد تومان به سیستم بانکی بدهی دارد. همچنان نیز با مشکلات فراوان دست و پنجه نرم می کنند. چالش های این صنعت از دولتی به دولت دیگر منتقل می شود. هر دولتی هم که سرکار می آید براساس رأی و نظر و تفکری که دارد مسیر دلخواه این صنعت را ترسیم می کند.

همین مقایسه ساده و کوتاه نشان می دهد که دولت نه تنها تاجر و صنعتگر خوبی نیست، بلکه هر چه قدر میزان دخالت ها بیش تر باشد به همان نسبت عمق فاجعه، فساد، زیان و غلبه غیر اقتصادی نیز بیش تر می شود. حاصل این تفکر این است که بعد از نیم قرن هنوز نتوانسته ایم یک برند در سطح جهان داشته باشیم، هنوز خودرویی نداریم که زیر پای مسئولان سایر کشورها باشد. در مقابل، در دستان بسیاری از مسئولان و متولیان، گوشی موبایل اپل دیده می شود، شاید آن ها هم از آمازون خرید می کنند؛ خودروهای خارجی هم که همیشه بهترین هایش در اختیار آن ها بوده است. اما نفوذ این محصولات هم باعث نشده است که برای یک‌بار آن ها به چرایی قدرت این برندها فکر کنند و برنامه ای تدوین کنند که بهترین ها برای همه مردم باشد.

​