فقر و ناتوانی در تهیه غذا شدت گرفت/ دسترسی مردم دنیا به یک وعده غذای سالم در روز کمتر شد

اقتصادآنلاین - آرش نصیری: سازمان بهداشت جهانی به تازگی به این نکته پی برده است که همه‌گیری کووید-۱۹ و جنگ در اوکراین بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ میلادی، ۱۲۲ میلیون نفر را به ناامنی غذایی سوق داده است. بر اساس گزارش هایی که این نهاد اعلام کرده، زمانی که فرد به غذای سالم و مغذی کافی برای رشد و تکامل طبیعی و یک زندگی فعال و سالم دسترسی نداشته باشد، دچار ناامنی غذایی می شود.

از سوی دیگر، قیمت‌های بالای مواد غذایی همراه با افزایش فقر، منجر به افزایش ناتوانی در تهیه غذا، به‌ ویژه در مناطق خاصی از جهان شده است؛ به نحوی که بانک جهانی، سهم جمعیت ناتوان در تهیه یک رژیم غذایی سالم، برای هر کشوری که داده‌های مربوط به آن‌ها را در اختیار دارد ارائه داده است.

سهم جمعیت ناتوان در تهیه غذا

یک رژیم غذایی سالم که مطابق با دستورالعمل های رژیم غذایی دولت باشد، در کشوری که هزینه آن بیش از ۵۲ درصد درآمد سرانه در روز است، تقریبا غیرقابل دسترس تلقی می‌شود. در این میان، روندهای فوری در عدم دسترسی به مواد غذایی با یک نگاه به نقشه قابل کشف است؛ به نحوی که شدت رنگ قرمز در آفریقا، آسیای جنوبی و آسیای جنوب شرقی نشان دهنده مناطقی است که اکثریت جمعیت، قادر به پرداخت یک رژیم غذایی سالم نیستند.

در جدول زیر ۱۰ کشوری که ضعیف‌ترین وضعیت در زمینه امنیت غذایی را دارند، نشان داده شده است. بررسی ها نشان می دهد که درصد جمعیتی که در این کشورها توانایی پرداخت یک رژیم غذایی سالم را در روز ندارند، بالای ۹۰ درصد است و اکثریت قریب به اتفاق این کشورها را، مناطق آفریقایی تشکیل می‌دهند.

در صدر این فهرست، تقریباً ۹۸ درصد از جمعیت ماداگاسکار، توانایی پرداخت یک رژیم غذایی سالم را ندارند؛ البته موضوع از آنجا حادتر می شود که این کشور از سال ۲۰۱۹ میلادی با خشکسالی طولانی در منطقه جنوبی مواجه است که کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده است؛ ضمن اینکه مجموعه‌ای از طوفان‌ها در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ میلادی، مزارع برنج این کشور را تخریب کرده و به زیرساخت‌های حیاتی مانند شبکه‌های جاده‌ای آسیب رسانده است؛ به نحوی که این عوامل فشار بیشتری بر قیمت مواد غذایی وارد کرده اند.

در نهایت، افزایش قیمت نفت به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین، هزینه های حمل و نقل را افزایش داده و در نهایت، تمامی این عوامل باعث شده اند که قیمت مواد غذایی طی سه سال، نزدیک به ۲۰ درصد افزایش یابد؛ در نتیجه، ناامنی غذایی در ماداگاسکار به طور چشمگیری افزایش یافته و تقریباً از هر یک میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ میلادی به بعد،  ۲۵۰ هزار نفر در «وضعیت قحطی» طبقه‌بندی می‌شوند.

ترکیبی از عوامل مشابه بر پنج کشور بعدی با بیشترین سهم جمعیتی که قادر به تهیه غذا نیستند، تأثیر می‌گذارد که این کشورها، شامل بروندی، مالاوی، جمهوری آفریقای مرکزی، نیجریه و لیبریا هستنند، همچنین در هایتی که در رتبه هفتم قرار دارد، وابستگی به واردات مواد غذایی، سبب شده که این کشور در برابر تورم و نوسان قیمت‌ها آسیب‌پذیر باشد که البته در دو سال گذشته، این شرایط به‌ طور قابل توجهی بدتر شده است.

از سوی دیگر، به طور قابل پیش بینی، پنج کشور برتر با کمترین دغدغه در تأمین مواد غذایی را قبرس، فنلاند، لوکزامبورگ، اسلوونی و سوئیس تشکیل می دهد که همگی از جمله کشورهای اروپایی هستند که تمام جمعیت آن، قادر به پرداخت یک رژیم غذایی سالم هستند و عدم دسترسی به مواد غذایی در این کشورها، تقریبا صفر است.

در قاره آسیا، پاکستان با ۸۲.۸ درصد و پس از آن نپال و هند به ترتیب با ۷۷ و ۷۶ درصد جمعیت ناتوان، بدترین وضعیت را به خود اختصاص داده‌اند؛ در حالی که آذربایجان و امارات متحده عربی با جمعیت گرسته تقریباً صفر درصدی بهترین وضعیت را دارند.

اگرچه باید آمارهای مربوط به بانک جهانی در مورد ایران صحت سنجی شود، اما نکته حائز اهمیتی که در این آمارها وجود دارد، آن است که ایران با ۳۰ درصد جمعیت ناتوان در پرداخت یک رژیم غذایی سالم در روز، در رتبه‌بندی جهانی رتبه ۶۴ را به خود اختصاص داده است؛ هر چند که اطلاعات کافی برای قضاوت در خصوص کشورهایی همچون افغانستان و چند کشور دیگر در این قاره وجود نداشته است.

همانطور که در جدول زیر مشخص است از نظر جغرافیایی، تقریباً هشت نفر از هر ۱۰ نفر در جنوب صحرای آفریقا و هفت نفر از هر ۱۰ نفر در جنوب آسیا نمی‌توانند یک رژیم غذایی سالم داشته باشند در مقابل سه نفر از هر ۱۰ نفر در اروپا و یک نفر از هر ۱۰ نفر در آمریکای شمالی چنین وضعیتی دارند.

..