آینده دوئل محور مقاومت و آمریکا در خاورمیانه

اقتصاد آنلاین- محمد بیات؛ فعال شدن مجدد مناقشه فلسطین- اسرائیل در قلب منطقه شامات بار دیگر سب افزایش برخورد میان نیروهای عضو محور مقاومت و پایگاه‌های آمریکایی وابسته به مرکز سنتکام در غرب آسیا شده است. سلسله حملات نیروهای مقاومت به منافع واشنگتن پس از عملیات طوفان الاقصی، یادآور افزایش سطح تنش میان تهران- واشنگتن پس از شهادت سپهد قاسم سلیمانی در سال‌های ۲۰۱۹- ۲۰۲۱ است. در پاسخ به حملات مکرر نیروهای مقاومت، آمریکایی‌ها ۲ بار در تاریخ‌های ۲۶ اکتبر و ۸ نوامبر اقدام به حمله تلافی جویانه یه پایگاه‌های مقاومت در سوریه کردند. تحلیل گران معتقدند اگر نبرد غزه وارد فرآیند فرسایشی شود، آنگاه لازم است تا ایران- آمریکا با برقراری «خط تماس اضطراری» جلوی افزایش سطح تنش‌ها در منطقه را بگیرند.

نقشه حمله به پایگاه‌ها و تاسیسات آمریکایی در عراق سوریه – آخرین به‌روز رسانی نهم نوامبر ۲۰۲۳

از روز هفتم اکتبر تا نهم نوامبر «المقاومة الإسلامیة فی العراق»، تشکیل شده از گروه‌هایی همچون کتائب حزب الله، جنبش النجبا، کتائب سید الشهدا، عصائب اهل الحق و سازمان بدر در پاسخ به تشدید حملات ارتش رژیم صهیونیستی به باریکه غزه، حملات ترکیبی علیه پایگاه‌ها و منافع آمریکا را در دستور کار قرار دادند. البته در برخی موارد نیز هیچ گروهی مسئولیت این حملات پراکنده بر عهده نگرفته است. به عنوان مثال در جریان یکی از این حملات به پایگاه آمریکایی‌های در شرق سوریه ۳ سرباز این کشور زخمی شدند و هیچ گروهی مسئولیت آن را نپذیرفت. نکته جالب توجه در روند این حملات میزان شدت آن و انفعال عملیاتی آمریکا در پاسخ به این اقدامات است. نهم نوامبر ۲۰۲۳ دانا استرول معاون دستیار وزیر دفاع آمریکا در خاورمیانه ضمن اشاره به ۴۱ حمله نیروهای مقاومت به پایگاه‌ها و تاسیسات آمریکا در عراق- سوریه، از حمله تلافی‌جویانه ارتش آمریکا به تاسیسات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شرق سوریه خبر داد. به نظر می‌رسد در این معادله آمریکایی‌ها با آگاهی نسبت به توان عملیاتی مقاومت در منطقه سعی دارد تا از طریق «کانال‌های غیر رسمی» و برخی حملات که ارزش عملیاتی خاصی ندارد، سطح تنش‌ها با تهران را مدیریت کند.

بیانیه مقاومت اسلامی در عراق درباره حمله به پایگاه آمریکایی در عمق خاک سوریه – ۱۲ نوامبر ۲۰۲۳

در جریان ۴۱ حمله صورت گرفته علیه نیروهای مقاومت پایگاه‌های «ابوهاجر»، «المالکیه»، «العمر»، «الشدادی»، «تل البیدر»، «التنف»، «کنکو» در سوریه و «عین الاسد»، «الحریر»، «موصل» و بخش امنیتی فرودگاه‌های بغداد- اربیل فرماندهان ارشد آمریکایی اقدام به ارائه طرح‌هایی گسترده و بازدارنده علیه نیروهای مقاومت کردند که هیچ کدام مورد موافقت جو بایدن قرار نگرفته است. پس از عملیات «هفتم اکتبر» گروه‌های مقاومت براساس راهبرد «وحدت میدان‌ها» سعی کردند تا به نفع مقاومت اسلامی فلسطین وارد نبرد شده و منافع آمریکا و اسرائیل در سراسر منطقه شامات هدف قرار دهند. در جریان این حملات، از ۱۷ اکتبر تا دهم نوامبر، قریب به ۵۰ آمریکایی زخمی شدند که عمده این آمار مربوط به پایگاه التنف در جنوب شرقی سوریه است. با وجود شدت عمل مقاومت؛ به‌ویژه گروه‌های عراقی اما به نظر نمی‌رسد واشنگتن قصد داشته باشد تا در سطح گسترده به این اقدامات پاسخ دهد. برخی تحلیل‌گران معتقدند شدت عمل آمریکا در عراق می‌تواند سبب بالا رفتن سطح در این کشور عربی شده و فشارهای سیاسی علیه دولت الشیاع السودانی را برای اجرای مصوبه مجلس جهت اخراج نیروهای آمریکایی افزایش دهد. برخلاف دوران ریاست جمهوری ترامپ، گروه‌های مقاومت در عراق همواره سعی کردند تا با رعایت خطوط قرمز جدید حمله به نیروهای آمریکایی را متوقف کنند. حمله «هفتم اکتبر» و حمایت استراتژیک واشنگتن از تل‌آویو سبب از بین رفتن توافقات قبلی و از سرگیری حملات گروه‌های مقاومت علیه پایگاه‌های آمریکا در حوزه شامات خواهد شد.

پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات غیرمستقیم ایران- آمریکا در سلسله مذاکرات مسقط- دوحه و آزاد شدن قریب به شش میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی، عملیات طوفان الاقصی آینده مذاکرات هسته‌ای میان ایران و غرب را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ و افزایش لابی اسرائیل در کنگره به نظر نمی‌رسد دولت بایدن و دموکرات‌های عملگرا شانس زیادی برای معماری معامله جدید هسته‌ای با تهران داشته باشند. در چنین شرایطی محور مقاومت و واشنگتن سعی دارند تا با ارسال هم‌زمان سیگنال «قدرت» و «مذاکره» ضمن ایجاد بازدارندگی در برابر «دیگری»، کانال‌های دیپلماتیکی برای ترسیم «خطوط قرمز جدید» ایجاد کنند. البته در این روند هرگونه اقدام غیرقابل پیش‌بینی در جبهه‌های لبنان و یمن می‌تواند سطح تنش در منطقه غرب آسیا را به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش داده و موجب ورود ایران-آمریکا به جنگی ناخواسته شود.