آمریکا با توسعه روابط ایران و عربستان مخالف نیست/ ایران از ظرفیت عربستان در بانک توسعه اسلامی استفاده کند

حسن بهشتی پور، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در در گفتگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین، درباره توسعه همکاری‌های اقتصادی ایران و عربستان گفت: رابطه ایران با عربستان در ابعاد زیادی می تواند رونق یافته و توسعه یابد که در این میان می‌توان به بحث همکاری‌های این دو کشور در چارچوب اوپک اشاره کرد؛ به این معنا که تعامل ایران و عربستان می‌تواند قیمت نفت را به نفع تولیدکننده‌ها تثبیت کند.

وی افزود: در عین حال، هر نوع تعارض در سیاست ایران و عربستان موجب آماده شدن فضای سوءاستفاده برای مصرف کنندگان و خریداران نفت خواهد شد؛ بنابراین همکاری ایران و عربستان به عنوان بزرگترین تولیدکنندگان نفت صادراتی دنیا در چارچوب اوپک را باید اتفاقی تواًم با تاًثیرگذاری مثبت قلمداد کرد.

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در ادامه به نقش مهم اقتصاد گردشگری در نظام بین الملل اشاره و تصریح کرد: ایرانی‌های زیادی مایل هستند به مکه و مدینه سفر کنند و متقابلاً بخشی از شهروندان عربستانی خواهان سفر به شهرهای مذهبی ایران هستند؛ بنابراین اگر دو کشور بتوانند جاده مواصلاتی از مشهد به تهران، از تهران به اهواز، از اهواز به جنوب عراق و از آنجا به عربستان بکشند، این همکاری می‌تواند تاًثیر مثبتی هم در حمل و نقل جاده‌ای و هم در رفت و آمد گردشگر داشته باشد تا علاوه بر سفر هوایی که از گذشته بود، شهروندان دو کشور از طریق مسیر زمینی هم تردد کنند که در چنین حالتی، همکاری‌ سه جانبه بین ایران، عربستان و عراق بوجود خواهد آمد؛ البته این ایده قبلاً مطرح شده، اما هیچ وقت پیگیری نشده است.

بهشتی پور گفت: در عین حال می‌توان به همکاری ریلی هم اشاره کرد؛ با این توضیح که رفت و آمد ریلی در این چند سال اخیر، بین ایران و عراق متوقف شده است و اگر عربستان برای همکاری دعوت شود، سرمایه گذاری سعودی‌ها می‌تواند پروژه سریع‌تر اتفاق بیفتد و در نتیجه به تورسیم مذهبی بین سه کشور کمک کند.

وی افزود: با در نظر گرفتن اینکه عربستان یکی از سرمایه گذاران عمده اصلی بانک توسعه اسلامی است، هر نوع تعاملی با این کشور می‌تواند زمینه سرمایه گذاری بانک توسعه اسلامی در ایران را فراهم کند. البته تا زمانی که ایران تحریم اقتصادی است و تا زمانی که پیوستن به اف‌ای تی اف برای تصمیم گیران ایران تابو شود، احتمالاً بانک توسعه اسلامی در این زمینه برای داد و ستد با ما به مشکل بخورد و نتواند همکاری را جدی بگیرد.

بهشتی پور تصریح کرد: ایران همچنین می‌تواند با عربستان همکاری مثبتی در بحث مهم انرژی داشته باشد؛ چرا که سعودی‌ها سابقه بلند بالایی در سرمایه گذاری انرژی در کشورهای مختلف دارد؛ بنابراین می‌توانیم به همکاری دوجانبه در صنایع نفت و گاز با این کشور فکر کنیم که این تعامل احتمالی به نفع هر دو کشور است. در واقع به همان میزان که منافع اقتصادی کشورها باهم گره بخورد، به همان مقدار در رابطه و عملکرد سیاسی شان هم تاًثیر مثبت و کارآمدی خواهد داشت.

این تحلیلگر مسائل بین المللی درباره واکنش احتمالی آمریکا به نزدیکی ایران با عربستان گفت: باید این موضوع را که همیشه مطرح بوده است، مبنی که رابطه این دو کشور مهم خاورمیانه تحت تاًثیر نگاه ایران به آمریکا و رابطه عربستان با آمریکا است؛ را مورد بازنگری قرار داد. اگر واقعاً اراده‌ای جدی بین جمهوری اسلامی با دولت سعودی برای همکاری باشد، می‌توانند تاًثیرپذیری کاخ سفید را به حداقل برسانند. همانطور که بایدن بعد از جنگ اوکراین رسماً از بن سلمان خواست تا با افزایش تولید نفت از گرانی بیش از حد قیمت نفت جلوگیری کند؛ اما عربستان در آن مقطع با روسیه هماهنگ شد و با وجود اصرار آمریکایی‌ها تولید نفت را ثابت نگه داشت؛ بنابراین اگر منافع تاًمین شود، به راحتی می‌شود رابطه را طوری تعریف کنند تا همکاری ایران و عربستان در تعارض با منافع ایالات متحده نباشد.

وی ادامه داد: البته این را هم نباید نادیده گرفت که آمریکا از پایان نزاع ایران و سعودی استقبال می‌کنند و استقبال آنها هم به این دلیل است که نزدیکی ایران و عربستان به امنیت خلیج فارس کمک می‌کند. با این توضیح که ناامنی خلیج فارس به هر حال رفت و آمد کشتیرانی صدمه می‌زند که در این صورت شرکت‌های نفتی آمریکایی ضرر می‌کنند.

بهشتی پور در پایان گفت: در رابطه‌های دیپلماتیک نمی‌توان به طور مطلق طرفی را برنده و طرف دیگر را بازنده قلمداد کرد. در کل با تعامل با کشورها در منافع و مضار نباید مطلق اندیشی کرد. یعنی رابطه با عربستان در یک جاهایی به نفع ایران و در جاهایی که مصلحت عربستان را در بر می‌گیرد؛پس فضا دو طرفه است. با این توضیح که علاوه بر اهداف اقتصادی، رابطه این دو همسایه مهم در سیاست، امنیت و فرهنگ هم تاًثیرگذار خواهد بود و همه این‌ها را باید با هم بررسی کرد.