برکناری وزیر کشور تندرو بریتانیا پس از بازگشت غیرمنتظره دیوید کامرون به دولت

اقتصادآنلاین-آرش نصیری؛ ریشی سوناک، نخست‌وزیر تحت فشار بریتانیا، روز دوشنبه تغییرات چشمگیری در کابینه انجام داد و وزیر کشور خود را برکنار کرد و دیوید کامرون، نخست‌وزیر سابق را پس از هفت سال غیبت از سیاست، به قلب دولت بازگرداند.

سوئلا براورمن، وزیر کشور تندرو بامداد دوشنبه پس از اظهارنظرهای تحریک‌آمیز درباره لزوم نظارت پلیس بر تظاهرات طرفداران فلسطینی در مرکز لندن، در آخر هفته از سمت خودس برکنار شد. دوران تصدی او با رسوایی‌ها و اظهارات تفرقه‌انگیز همراه بود که مدت‌ها باعث ایجاد شکاف در دولت سوناک شده بود.

سپس در اقدامی خیره کننده که مشابه آن در تاریخ سیاسی اخیر بریتانیا کم است، سوناک اعلام کرد که کامرون را به عنوان وزیر خارجه به خط مقدم سیاست باز می‌گرداند، کامرون از سال 2010 تا 2016 نخست‌وزیر بود و پس از آن که بریتانیا در همه‌پرسی به خروج از اتحادیه اروپا رأی داد، از سمت خود استعفا داد.

نخست‌وزیری او مسیر 13 سال حکومت محافظه‌کاران را هموار کرد، اما آشفتگی ساخته و پرداخته خود او ناشی از رفراندوم برگزیت و پیامدهای آن، حزب او را وارد سال‌های بی‌ثباتی کرد که هنوز در تلاش برای خروج از آن است.

داونینگ استریت تایید کرد که جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه سابق، جانشین براورمن خواهد شد، تغییری که فضا را برای بازگشت چشمگیر کامرون به کابینه فراهم کرد.

براورمن در تمام مدت تصدی خود در داونینگ استریت به عنوان وزیر کشور سوناک خدمت کرده بود، اما لفاظی‌های تند و تنش‌برانگیز او علیه مهاجران، معترضان، پلیس و حتی بی‌خانمان‌ها باعث ایجاد شکاف در دولت شده بود و این گمانه‌زنی را برانگیخت که او برای رهبری آینده حزب برنامه دارد.

او اخیراً در مقاله‌ای در روزنامه تایمز لندن در محکومیت راهپیمایی طرفداران فلسطینی با متهم کردن نیروی پلیس لندن به استفاده از «استانداردهای دوگانه»، به نحوه مدیریت اعتراض‌ها انتقاد کرد.

روز شنبه، پس از آن که براورمن تظاهرات طرفداران فلسطین را «راهپیمایی نفرت» خواند، مخالفان راست افراطی با پلیس در مرکز لندن درگیر شدند و این به تنش‌ها در اطراف تظاهراتی که در روز یکشنبه برگزار شد، دامن زد.

اظهارات براورمن در مورد پلیس و انتقاد شدید او از راهپیمایی روز شنبه که در حمایت از فلسطین برگزار شده بود، توسط شخصیت‌های سراسر طیف سیاسی مورد انتقاد قرار گرفت.

نیل باسو، رئیس سابق پلیس مبارزه با تروریسم در بریتانیا، صبح روز دوشنبه به بی‌بی‌سی گفت: «شما وقتی چنین اظهارات تفرقه‌انگیزی می‌کنید، در واقع هر دو طرف را تحریک می‌کنید. اظهارنظرهایی که به طور بالقوه تفرقه‌انگیز باشد، کار بسیار خطرناکی است... هیچ وزیر کشوری که زیر نظر او خدمت کرده‌ایم، این کار را نمی‌کرد.»

خروج او از دولت در حالی صورت می‌گیرد که حزب سوناک در میان رای‌دهندگان به شدت منفور است و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که محافظه‌کاران به سمت یک شکست بالقوه فاجعه‌بار انتخاباتی در سال آینده پیش می‌روند.

سوناک ظاهراً قمار کرده است که بازگرداندن کامرون که برای مدتی غایب بزرگ وست مینستر بوده است، ثباتی را ایجاد می‌کند. اما این خطر عمیق‌تر شدن این دیدگاه را در میان بخش‌های وسیعی از مردم به وجود می‌آورد که ایده‌های حزب ته کشیده است.

کامرون مدت کوتاهی پس از خروج از داونینگ استریت از سمت نمایندگی مجلس استعفا داد، به این معنی که پادشاه چارلز باید به سرعت راهیابی او به مجلس اعیان را در روز دوشنبه تایید کند تا بتواند وزیر شود.

در دهه‌های اخیر، این حرکت را فقط می‌توان با الک داگلاس هوم - نخست‌وزیر به مدت یک سال از سال 1963 - مقایسه کرد که در سال 1970 در دولت ادوارد هیث به عنوان وزیر خارجه بازگشت.

بازگشت خیره‌کننده دیوید کامرون

کامرون روز دوشنبه نوشت که «با کمال میل» پیشنهاد سوناک برای تصدی سمت وزیر خارجه را پذیرفت، اما انتقاداتی را که پیش از این به نخست وزیر وارد کرده بود را تایید کرد. از جمله زمانی که سوناک پروژه طولانی مدت و گران قیمت راه آهن سریع السیر را که کامرون از آن دفاع کرده بود، کنار گذاشت.

کامرون گفت: «اگرچه ممکن است با برخی تصمیمات فردی مخالف باشم، اما برای من واضح است که ریشی سوناک نخست وزیری قوی و توانا است که رهبری نمونه را در زمان دشواری از خود نشان می‌دهد».

بازگشت او به کابینه یک چرخش خیره کننده در یک دوران حرفه‌ای سیاسی تأثیرگذار است که ظاهراً و به طور ناگهانی هفت سال پیش به پایان رسیده بود.

کامرون در سال 2010 در ائتلافی با لیبرال دموکرات‌های میانه‌رو، حزب محافظه‌کار را به دولت بازگرداند، و چهره مخدوش شده محافظه‌کاران را به عنوان یک گروه سیاسی منسوخ و قدیمی ترمیم کرد.

اما کامرون پس از کمپین ناموفق برای ماندن در اتحادیه اروپا از سمت خود کناره گیری کرد. انتصاب او به عنوان وزیر خارجه نشان می‌دهد که تجربه محافظه‌کاران با پوپولیسم - که برای اولین بار در طول کمپین برگزیت شکوفا شد و قلب حزب را در دوران تصدی بوریس جانسون و لیز تراس تسخیر کرد - در آستانه برگزاری انتخابات عمومی سال آینده کنار گذاشته شده است.

تقریباً یک ماه پیش سوناک در کنفرانس سالانه اعضای حزب محافظه‌کار سخنرانی کرد و خود را نامزد تغییر توصیف کرد و مستقیماً به جنبه‌های مختلف 13 سال گذشته حزب خود حمله کرد. او نشان داد که آماده است به سیاست جنگ فرهنگی در مورد مسائلی چون تغییرات آب و هوایی متمایل شود.

اکنون، دو پست از سه پست ارشد او در کابینه با چهره های میانه‌رو محافظه‌کاری قرن 21 پر شده است - کامرون وزیر امور خارجه و جرمی هانت، رئیس خزانه.

برخلاف براورمن، نه کلورلی و نه کامرون احتمالاً از حد و حدود خارج نمی­شوند و به پلیس یا معترضان حمله نمی­کنند. به ‌عنوان مثال، تصور نمی‌شود هیچ یک از این دو از خروج بریتانیا از کنوانسیون اروپایی حقوق بشر برای اینکه بتواند راحت‌تر پناهندگان را به رواندا بفرستد، حمایت کند. سیاست کلیدی براورمن که دادگاه‌ها ماه‌هاست آن را مسدود کرده‌اند. اما بعید است که تأثیر براورمن در زمینه انتقاداتی که در آینده به دولت خواهد شد از بین برود.

براورمن پس از حواشی بحث بر انگیز متعدد از سمت خود برکنار شد

براورمن مدت­هاست که یک چهره جنجالی در حزب محافظه کار بوده است. او تلاش کرده است با پیام‌های پوپولیستی، پایه‌های راست‌گرای گروه را به هیجان بیاورد و به چهره موضع تندرو بریتانیا در برابر پناهجویان و مهاجران غیرقانونی تبدیل شود، اما لفاظی‌ها و دوران جنجالی او در دولت، بسیاری از اعضای میانه‌روی حزب را وحشت زده کرده است.

چند روز قبل از اینکه اظهاراتش در مورد اعتراض روز شنبه باعث تشدید اختلاف بین دفترش و پلیس شود، او در پستی در پلتفرم رسانه اجتماعی X مدعی شد که افراد خشن «زندگی در خیابان را به عنوان یک سبک زندگی برگزیده‌اند» و از سیاستی برای جلوگیری از دسترسی بی‌خانمان‌ها به چادر حمایت کرد.

سوناک تا روز پنجشنبه اصرار داشت که به براورمن اعتماد دارد. اما برکناری او یک نبرد قدرت بالقوه را در راس حزب حاکم ایجاد می‌کند و بریتانیا را به سمت دوران دیگری از درگیری‌های سیاسی و بی‌ثباتی سوق می‌دهد.

در حالی که به چالش کشیدن رهبری سوناک برای حزبی که در هفت سال گذشته پنج نخست‌وزیر را پشت سر گذاشته، یک خطر بزرگ است، نارضایتی فزاینده‌ای دربین اعضای این حزب نسبت به ناتوانی سوناک در معکوس کردن سرنوشت محافظه‌کاران وجود دارد.

از سوی دیگر، در صورتی که محافظه‌کاران قدرت را به حزب اپوزیسیون کارگر که سرزنده به نظر می‌رسد  واگذار کنند، براورمن ممکن است پس از انتخابات عمومی قریب الوقوع که در اواخر سال آینده پیش بینی می‌شود، چشم به راه رهبری حزب باشد.

اما حتی در این سناریو، انتظار می‌رود براورمن از ماه‌های آینده استفاده کند تا خود را به عنوان یک جایگزین رادیکال برای سوناک مطرح کند. طرحی که می‌تواند کارزار انتخاباتی نخست وزیر را در سال جدید پیچیده کند.