اوج‌گیری احتمالی قیمت نفت با آینده اقتصاد جهانی چه خواهد کرد؟
شرکت خدمات مالی آمریکایی فیچ ریتینگز در یک هشدار جدی، پیش‌بینی کرد که قیمت‌های بالاتر از حد انتظار نفت، ناشی از اختلالات احتمالی در عرضه نفت خاورمیانه به دلیل درگیری‌ها، می‌تواند به طور قابل توجهی بر رشد اقتصاد جهانی تأثیر بگذارد و به افزایش تورم فزاینده منجر شود.
اقتصادآنلاین - آرش نصیری: بر اساس چشم انداز اقتصاد جهانی فیچ، حتی در صورتی که قیمت نفت به دلیل محدودیت‌های عرضه، به ۱۲۰ دلار در هر بشکه در مقاطعی از سال ۲۰۲۴ و ۱۰۰ دلار در هر بشکه در مقاطعی از سال ۲۰۲۵ برسد، حتما می توان انتظار داشت که دنیا شاهد سناریویی با میانگین قیمت نفت ۷۵ دلار در هر بشکه در طول سال ۲۰۲۴ میلادی و ۷۰ دلار در هر بشکه در طول سال ۲۰۲۵ میلادی خواهد بود.
در این میان، اگرچه نگرانی‌هایی مثل کاهش تقاضای چین که به تازگی اثراتی بر افت تولید نفت گذاشته، بر احتمال افزایش قیمت طلای سیاه تأکید می‌کند؛ اما این احتمال به ویژه با ادامه‌دار شدن جنگ غزه در خاورمیانه قوت بیشتری می‌گیرد.
ایران به تازگی از کشورهای اسلامی عضو اوپک خواسته که صادرات نفت به اسرائیل را مورد تحریم کامل قرار دهند و این هشدار با گسترده‌تر شدن جنگ، می‌تواند دامن کشورهای غربی حامی اسرائیل را هم بگیرد و منجر به از دست دادن بسیار بیشتر عرضه جهانی نفت نسبت به آنچه که بانک جهانی در «سناریوی اختلال بزرگ خود» ۶ تا ۸ میلیون بشکه عنوان کرده، شود.
اعضای اسلامی اوپک را الجزایر با میانگین تولید نفت خام حدود ۱ میلیون بشکه در روز، ایران با ۳.۴ میلیون بشکه در روز، عراق با ۴.۱ میلیون بشکه در روز، کویت با ۲.۵ میلیون بشکه در روز، لیبی با ۱.۲ میلیون بشکه در روز، عربستان سعودی با ۹ میلیون بشکه در روز و امارات متحده عربی با ۲.۹ میلیون بشکه در روز تشکیل می دهند که این مقدار کمی بیش از ۲۴ میلیون بشکه در روز یا حدود ۳۰ درصد از میانگین کل تولید جهانی فعلی حدود ۸۰ میلیون بشکه ای در روز است.
شبیه‌سازی‌هایی که با استفاده از مدل اقتصاد جهانی آکسفورد اکونومیکس انجام شده، کاهش بالقوه ۰.۴ واحد درصدی (pp) در رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) جهانی در سال ۲۰۲۴ میلادی و در ادامه ۰.۱ واحد درصد کمتر در سال ۲۰۲۵ میلادی را نشان می‌دهند.
در عین حال، علیرغم بازگشت اندک پیش‌بینی‌شده در سال ۲۰۲۵ میلادی، فیچ نشان می‌دهد که تأثیر متوسطی فراتر از شوک اولیه دارد. از سوی دیگر، تأثیر افزایش قیمت نفت در سراسر جهان محسوس خواهد بود، زیرا عدم بازگشت رشد قابل توجه در سال ۲۰۲۵ نشان دهنده تأثیر بالقوه طولانی‌تر بر سطح تولید ناخالص داخلی در بیشتر کشورها است.
در این میان، تأثیر منفی رشد در سال ۲۰۲۴ از ۰.۱ واحد درصد در اندونزی تا ۰.۹ واحد درصد در کره قابل توجه است و ایالات متحده، منطقه یورو و ژاپن طبق این سناریو تأثیرات ۰.۵ واحد درصدی را تجربه خواهند کرد. همچنین کشورهای بازارهای نوظهور مانند آفریقای جنوبی و ترکیه با تاثیر منفیقابل توجه ۰.۷ واحد درصدی مواجه خواهند شد، در حالی که روسیه و برزیل به دلیل اتکای خود به تولید نفت، اثرات متفاوتی را تجربه خواهند کرد.
تأثیر کلی نشان دهنده کسری رشد تولید ناخالص داخلی جهانی ۰.۴ درصد در سال ۲۰۲۴ و ۰.۱ درصد در سال ۲۰۲۵ است؛ علاوه بر این، افزایش قیمت نفت منجر به افزایش نرخ تورم در سال ۲۰۲۴ خواهد شد که هند، ترکیه و لهستان بالاترین درصد افزایش را تجربه خواهند کرد.
در عین حال، اقتصادهای توسعه یافته شاهد تأثیرات ضعیف‌تری خواهند بود، به طوری که ایالات متحده نرخ تورم را در حدود ۲ واحد درصد بالاتر از پیش‌بینی تا پایان سال ۲۰۲۴ خواهد دید؛ در حالی که انتظار می‌رود تاثیر تورم کوتاه‌مدت باشد و در سال ۲۰۲۵ اصلاح شود، برزیل و مکزیک به عنوان شاخص‌های پرت شناخته می‌شوند و نرخ تورم بالاتری را در سال ۲۰۲۵ تجربه می‌کنند.
واکنش سیاست پولی، می‌تواند چالش‌هایی را برای بانک‌های مرکزی ایجاد کند که به ویژه پس از شوک شدید تورمی جهانی در دو سال گذشته، در تلاش برای بازگرداندن تورم به سطح هدف هستند. این گزارش همچنین بر اثرات موج دار احتمالی شوک قیمت نفت، از جمله شرایط مالی سخت‌تر، کاهش اعتماد تجاری و مصرف کننده، و اصلاحات در بازارهای مالی تأکید می‌کند.
شوک شدیدتر، شامل کاهش ۱۰ درصدی قیمت سهام در نیمه اول ۲۰۲۴، می‌تواند این اثرات را بیشتر تشدید کند و منجر به کاهش ۰.۵ تا ۰.۹ درصدی رشد تولید ناخالص داخلی در سال آینده در اقتصادهای بزرگ شود و این وضعیت بر شبکه پیچیده وابستگی‌های متقابل اقتصادی جهانی و آسیب‌پذیری‌های بالقوه ناشی از تنش‌های ژئوپلیتیکی در مناطق تولیدکننده نفت تأکید می‌کند.
