تبعات بحران های سیاسی بر افول سرمایه گذاری ها در خاورمیانه/آیا روزهای سخت منطقه پربحران در راه است؟

اقتصاد آنلاین - سعید شمس: علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل بین الملل در گفتگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین با بیان اینکه خاورمیانه، ثروتمندترین منطقه جهان است، گفت: درآمدهای نفتی موجب شده این منطقه استراتژیک که فرصت های اقتصادی بی شماری را درون خود جای داده است، به نوعی مورد توجه نظام بین المللی قرار گرفته و غرب که با بحرانی عمیق و ریشه داری مواجه شده و روزهای دشواتری از بحران اقتصادی 2008 را تجربه می کند، تنها راه نجات خود را سرمایه گذاری های جدید در منطقه خاورمیانه می داند؛ بنابراین به این تشخیص رسیده اند که سرمایه گذاری در این منطقه بحران خیز، می تواند سرمایه های آنها را حفاظت کرده و به سرانجام برساند؛ رویایی که اکنون با رویارویی که میان صهیونیست ها و فلسطین شکل گرفته، به آسانی قابل دسترسی نیست.

وی در توضیح این مطلب افزود: با شرایطی که این روزها خاورمیانه به آن دچار شده است، امکان سرمایه پذیری تقریباً به صفر رسیده و حتی می توان گفت، شاید ادامه این جنگ و البته جنگ های بعدی با همین هدف تامین منافع اقتصادی ذی نفعان در تضاد منافع با هم باشد؛ بنابراین ادامه جنگ غزه وضعیت سرمایه پذیری کشورهای آسیب پذیری مثل ایران را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.

بیگدلی تصریح کرد: در حال حاضر، موضوع برجام تقریباً از یادها رفته است و همچنین ایران همچنان با پیوستن به FATF مخالفت می کند؛ ضمن اینکه باید در نظر داشت که برخی مشکلات داخلی هم درهای ورود سرمایه را مسدود کرده اند؛ بنابراین مخدوش شدن فضای خاورمیانه نه تنها ایران، بلکه اقتصادِ کشورهایی نظیر ترکیه، مصر و اردن را هم به طور جدی تهدید می کند؛ به خصوص اینکه آنها هم با مشکلات آزاردهنده ای همچون رکود اقتصادی مواجه هستند و ادامه تنش در خاورمیانه طبیعتاً ایران، ترکیه، مصر که اقتصادی آسیب پذیر دارند را با چالش هایی سختی در جذب سرمایه روبرو خواهد کرد.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه ایران صادرکننده نفت است و در مقابل، کنگره آمریکا در نامه ای به جو بایدن خواستار جلوگیری از فروش نفت توسط ایران شده است، باید منتظر باشیم شرایط فروش نفت ایران سخت تر شود؛ هر چند که با ادامه تنش در خاورمیانه، کشورهای منطقه همگی به استقبال بحران اقتصادی عمیق تری خواهند رفت.

این تحلیلگر مسائل بین المللی معتقد است که غزه هم از نظر نظامی، هم از نظر امنیتی و البته از نظر اقتصادی وارد دوران جدیدی شده است که باید دید، انتهای جنگ به کجا خواهد کشید؛ به خصوص اینکه مردم این منطقه با محرومیت از منابع اقتصادی، به واسطه تنگنای اقتصادی که در منطقه وجود دارد، کمتر می توانند امیدوار به حمایت کشورهای منطقه باشند. 

بیگدلی معتقد است: تنش و درگیری نظامی خاورمیانه به قدری هزینه ساز و مخرب است که در صورت تداوم شرایط فعلی، حتی بسترهای اقتصادی کشورهایی نظیر عربستان، امارات و قطر که وضعیت ایده آل تری دارند هم، نسبت به گذشته کم رونق تر خواهند بود.

وی به رویای بن سلمان برای شکل دهی اروپای جدید در خاورمیانه اشاره کرد و گفت: به عنوان نمونه وقتی محمدبن سلمان روی کار آمد، پروژه های بلندپروانه ای از جمله ساخت شهرک هوشمند را در دستور کار خود قرار داد که پیش بینی ها نشان از هزینه 500 میلیاردلاری این طرح داشت که به همین دلیل بن سلمان از بانک جهانی تقاضای وام 700 میلیارد دلاری داشت، اما این بانک به دلیل اختلافات دولت سعودی با یمن از پرداخت وام امتناع کرد؛ بنابراین باید اذعان داشت، بحران های سیاسی امکان سرمایه گذاری را به شدت پایین می آورد.

بیگدلی گفت: ایران در منطقه استراتژیک خاورمیانه به دلیل نوع رویکردی که در سیاست خارجی به آن اصرار دارد، کشوری خاص به شمار می رود. اگر ما می خواهیم اصلاح اقتصادی را هدفی محقق شده ببینیم، در قدم اول باید حمایت از بازوهایی که در کشورهای عرب هستند را به طور مطلوبی مدیریت کنیم. همچنین لازم است، برخی نگاههای غیراقتصادی در منطقه و جهان را کنار بگذاریم تا هزینه سازی ها به حداقل برسند.

وی افزود: تداوم رویکرد فعلی در عرصه اقتصادی و بین المللی، کشور را بیشتر در تنگنا قرار می دهد و مردم به لحاظ معیشتی مشکلات جدی تری را تجربه خواهند کرد؛ ضمن اینکه بنیان های اقتصادی و زیرساختی نیز به مرور ضعیف تر شده و انگیزه سرمایه گذاری داخلی و خارجی کمتر می شود.