نتانیاهو به پایان کار خود نزدیک شده است
بنیامین نتانیاهو پشتیبانی اصلی خود را پس از حمله حماس به اسرائیل از دست داده است. اسرائیلیها در حزب لیکود نخستوزیر، خشم خود را به خاطر خودداری از پذیرش مسئولیت حملات ابراز میکنند.
اقتصادآنلاین-آرش نصیری؛ یاکوف لوین از حامیان همیشگی حزب لیکود، حزب راست میانه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل بود. اما پس از حمله خونین حماس در جنوب اسرائیل در 7 اکتبر، او میگوید که دیگر هرگز به او رأی نخواهد داد.
این تاجر اسرائیلی گفت: «نتانیاهو اعتبار خود را به عنوان آقای امنیت از دست داد و حالا با این اتفاق «او باید برود.»
اسرائیلیها پس از مرگبارترین حمله به کشورشان در تاریخ 75 ساله آن، سعی در متحد شدن دارند. به گفته مقامات اسرائیلی، با کشته شدن 1400 نفر در این حمله، حمایت گستردهای از تهاجم زمینی به غزه و هدف جنگی نتانیاهو برای نابودی حماس وجود دارد.
با وجود این هجوم وطن پرستی، حتی آنهایی که در سمت راست هستند از نخستوزیر خشمگین هستند. خشم در کوچههای باریک «Machane Yehuda» قابل لمس است، یک بازار بزرگ سرپوشیده در مرکز شهر اورشلیم که مدتها سنگر لیکود بوده است.
او با استفاده از نام مستعاری که اسرائیلیها اغلب برای رهبر خود استفاده میکنند، گفت: «بی بی تمام شد. او پس از این به هیچ وجه نمیتواند در قدرت بماند.»
نتانیاهو با شش بار نخستوزیری، گوی سبقت را از رقبای خود برای ماندن در قله سیاست اسرائیل در 14 سال گذشته ربوده است. او با قرار دادن خود به عنوان «آقای امنیت» و «آقای اقتصاد» به این هدف دست یافت، مردی که اسرائیلیها فکر میکردند میتوانند برای حفظ قدرت نظامی کشور و رسیدن به توافق با کشورهای عربی و در عین حال رشد و نظارت بر بخش فناوری در حال رشد روی آن حساب کنند.
اما این تصویر به دلیل حمله هولناک به خاک اسراییل و درگیری متعاقب آن که به چشمانداز اقتصادی این کشور به شدت آسیب رسانده است، کاملاً مخدوش شده است.
بیشتر ناامیدی مردم از نتانیاهو بر سر خودداری قاطعانه او از عذرخواهی به خاطر شکست اسرائیل در پیشبینی یا جلوگیری از حمله 7 اکتبر است. یک نظرسنجی در روزنامه Maariv در اواخر ماه گذشته نشان داد که 80 درصد از اسرائیلیها میخواهند که او مسئولیت نارساییهای اطلاعاتی و امنیتی را که قبل از حمله انجام شد، به عهده بگیرد.
او به طور مداوم در انجام این کار شکست خورده است و فقط میگوید که سؤالات سخت پس از جنگ از همه پرسیده خواهد شد «و این شامل من نیز میشود.»
در نظرسنجی از مردم اسرائیل پرسیده شد که در جنگ غزه و جبهه شمالی علیه حزب الله به چه کسی بیشتر اعتماد دارید؟ نتایج زیر نشان میدهد که اعتماد به فرماندهان ارتش در میان یهودیان اسرائیلی بیشتر از اعتماد نتانیاهو است (نتایج بر حسب % یهودیان، بر اساس گرایش سیاسی است.)
در حالی که حزب لیکود تا کنون در اطراف نخستوزیر جمع شده بود، سرکشی او به تغییر گستردهتری در حزب دامن میزند. یک نظرسنجی دیگر در 14 اکتبر نشان داد که اگر اکنون انتخابات برگزار میشد، احزاب اپوزیسیون به پیروزی بزرگی بر ائتلاف دست راستی حکومت دست خواهند یافت.
تنها 29 درصد از پاسخ دهندگان گفتند که نتانیاهو نخستوزیر مورد علاقه آنهاست که کاهش شدیدی نسبت به قبل از جنگ است، در حالی که 48 درصد بنی گانتز، رهبر گروه راست میانه وحدت ملی و یکی از اعضای کابینه جنگی پنج نفره اسرائیل را انتخاب کردند.
تامار هرمان، پژوهشگر ارشد مؤسسه دموکراسی اسرائیل گفت: «نتانیاهو هرگز در این حد پایین نبوده است.»
آویو بوشینسکی، مشاور نتانیاهو، نظریه خود را در مورد اینکه چرا نخستوزیر از قبول هرگونه سرزنش خودداری میکند، دارد. او گفت: «او نگران است که این صدایی شود که به صورت تهوعآوری پخش شود و به چشمانداز او برای باقی ماندن در قدرت آسیب برساند.»
اگر این تاکتیک نتانیاهو باشد، به نظر میرسد که نتیجه معکوس داشته باشد. مردم میگویند سربازان ما جان خود را در غزه به خطر میاندازند، هزاران نفر خانههای خود را از دست داده اند.
نمایش خشم عمومی از لیکود چشمگیر بوده است. اواخر ماه گذشته، مقر حزب در تل آویو با خون مصنوعی و همچنین کلاژی از 242 گروگانی که توسط حماس گرفته شده بودند، تخریب شد. عکسهای صورت نتانیاهو نیز با رد دستهای خون آلود آغشته شده بود.
پس از آن که نتانیاهو در پستی در توییتر X در اواخر اکتبر گفت که رؤسای نظامی و امنیتی اسرائیل هیچ هشداری در مورد حمله حماس به او ندادهاند، نارضایتی مردم اوج گرفت.
این توییت واکنش خشمگینی را به همراه داشت و گانتز اصرار داشت که این اظهارات را پس بگیرد. گانتز در X نوشت: «وقتی ما در جنگ هستیم، رهبری به معنای نشان دادن مسئولیت است.»
چند روز پس از پست حذف شده نتانیاهو، نظرسنجی منتشر شده توسط IDI نشان داد که تنها 7 درصد از اسرائیلیها به او برای هدایت جنگ اعتماد دارند، در حالی که 74 درصد آنها سران ارتش را انتخاب کردند.
حمایت از نتانیاهو در میان رأیدهندگان دست راستی کمی بهتر از جمعیت گستردهتر بود و به تنها 10 درصد افزایش یافت.
هرمان گفت: «با توجه به رسوایی پستهای او در شبکههای اجتماعی، مردم احساس میکنند که واقعاً مشکلی در مورد او وجود دارد. رفتار او در این شرایط به طرز شگفتانگیزی غیرمنتظره است.»
برخی از حامیان لیکود مدتها قبل از حادثه اخیر از حمایت نتانیاهو دست برداشته بودند. گروهی از رأیدهندگان از تصمیم او در اواخر سال گذشته برای تشکیل ائتلاف با راستگراترین احزاب اسرائیل خشمگین شدند.
احساس بیگانگی تنها پس از آن تشدید شد که او کارزاری عمیقاً تفرقهانگیز را برای محدود کردن اختیارات قوه قضائیه به راه انداخت - اقدامی که ماهها اعتراضات گسترده را برانگیخت.
افرایم پودوکسیک، دانشمند علوم سیاسی ساکن اورشلیم، گفت که او همیشه به لیکود رأی داده است، اما پس از اینکه نتانیاهو به احزاب افراطی ناسیونالیست گرایش پیدا کرد، نظرش تغییر کرد.
او اساساً تسلیم خواستههای شرکای راست افراطی و پوپولیست خود شد. و آنها مخالف چیزی هستند که یک حزب راست میانه مانند لیکود باید طرفدار آن باشد.»
پودوکسیک گفت که تردیدهای او در مورد دولت نتانیاهو تنها پس از واکنش این دولت به فاجعه 7 اکتبر عمیقتر شد. «معلوم شد که دولت ناکارآمد است. تعداد زیادی از آنها فقط ایدئولوگهای بیکفایت هستند.»
برخی فکر میکنند نتانیاهو شرطبندی کرده است که اسرائیل حماس را شکست خواهد داد و او میتواند با به دست آوردن اعتبار برای پیروزی، به عنوان نخستوزیر باقی بماند، حتی در انتخابات بعدی که برای سال 2026 برنامهریزی شده است، یک دوره دیگر را به دست آورد. اما هرمان بدبین است. او گفت: «وینستون چرچیل در جنگ جهانی دوم پیروز شد و باز هم اخراج شد.»
دیگران فکر میکنند ممکن است خیلی زود باشد که او را در پایان کار ببینند. گیدئون راحت، استاد سیاست در دانشگاه عبری، میگوید: «او جادوگری است که همیشه خرگوش دیگری را از کلاه بیرون میکشد. شما هرگز نمیتوانید نتانیاهو را بشناسید.»