«هیچ کاری وجود ندارد»: جنگ با حماس به اقتصاد اسرائیل ضربه می‌زند
با افزایش ترس از درگیری طولانی، اقتصاددانان انقباض شدید و کسری بودجه بزرگ دولت را پیش‌بینی می‌کنند.
اقتصادآنلاین-آرش نصیری؛ قبل از شروع جنگ بین اسرائیل و حماس، کارخانه سازنده نوشیدنی جرمی‌ولفلد در شهر اسرائیلی امک هفر ماهانه 50000 لیتر نوشیدنی تولید می‌کرد، در حالی که 14 رستوران آن در سراسر کشور روزانه هزاران مشتری را به خود جذب می‌کردند.
در دو هفته پس از شروع درگیری، کسب و کار ولفلد متوقف شد. این کارخانه چیزی تولید نکرده است. 12 رستوران از 14 رستوران آن بسته هستند، و در یکی از دو رستورانی که باز مانده است، فقط پنج نفر در ساعت ناهار روز پنجشنبه وارد شدند.
«در یک روز عادی بین 50 تا 150 نفر می‌آیند. آیا حتی [در این شرایط] رستوران باز می‌کنید؟ من نمی‌توانم هزینه‌های سربارم را بپردازم. من مطمئن نیستم که دقیقاً اوضاع قرار است چگونه پیش برود. ممکن است که دیگر کارد به استخوان رسیده باشد و شرکت به زودی سقوط کند.»
در حالی که این کشور مرگبارترین حمله در قلمرو خود در 7 اکتبر را پشت سر گذاشته است، کسب و کار شرکت‌ها در خیابان های نیمه خالی سقوط کرده است.
در اسراییل، جنگ به کشوری ضربه زده است که اقتصادش علیرغم درگیری چندین دهه با فلسطینیان، رونق یافته بود، در حالی که کرانه باختری اشغالی و غزه در محاصره مدت‌هاست که از فقر و بیکاری رنج می‌برند.
شوک اولیه حمله حماس در 7 اکتبر باعث شد کافه‌ها و رستوران‌های اسرائیل تعطیل شوند و صدها پرواز لغو شوند. بسیج بی‌سابقه نیروهای ذخیره نظامی - حدود 360,000 نفر فراخوانده شده‌اند - مشاغلی را که هنوز باز هستند با کمبود مواجه کرده است.
نمودار زیر نشان می‌دهد که چگونه صنعت گردشگری اسرائیل در حالت بازگشت از دوران کووید-19 بوده است.
شلیک موشک از سوی جنگجویان فلسطینی در غزه و افزایش تنش با شبه نظامیان حزب الله در لبنان، باعث تخلیه مناطق وسیعی در مرزهای شمالی و جنوبی این کشور شده است.
به گفته مقامات اسرائیلی، جنگ پس از آن آغاز شد که حماس، گروه شبه نظامی فلسطینی، موانع امنیتی اطراف غزه را برای حمله چند جانبه به جنوب اسرائیل شکست که طی آن بیش از 1400 نفر کشته شدند.
اسرائیل با بمباران غزه و قطع آب، سوخت و برق به نوار غزه پاسخ داد، که باعث شد مقامات سازمان ملل هشدار دهند که یک بحران انسانی فاجعه بار در این منطقه رخ خواهد داد. به گفته مقامات فلسطینی، حمله اسرائیل به غزه که تحت کنترل حماس است، 5087 نفر را کشته است. همچنین این ترس را ایجاد کرده است که جنگ باعث درگیری گسترده‌تر شود.
ترکش‌های جنگ و تنش‌های منطقه‌ای در بازارهای اسرائیل موج می‌زند، به طوری که شاخص TA-35 با افت 9 درصدی رو به رو شد و ارزش شیکل در برابر دلار به زیر 4 سقوط کرد زیرا سرمایه‌گذاران روی درگیری طولانی‌مدت با هزینه‌های اقتصادی بزرگ شرط می‌بندند. بدهی‌های دولت اسرائیل به اوج خواهد رسید.
گای بیت اور، اقتصاددان ارشد در خانه سرمایه‌گذاری پساگوت، گفت که پیامدها می‌تواند بدتر از رویارویی یک ماهه اسرائیل با حزب الله در سال 2006، یکی از بزرگترین جنگ‌های اخیر آن باشد، و تولید اقتصادی می‌تواند بین سه ماهه سوم و چهارم تا 2 یا 3 واحد درصد کاهش یابد.
وی گفت: «ما در آستانه یک عملیات طولانی هستیم و این کار خسارت جدی به اقتصاد اسرائیل وارد خواهد کرد. مردم تعطیلات، مهمانی‌ها، رویدادها را لغو می‌کنند. مردم در خانه می‌مانند. بچه‌ها در خانه هستند، بنابراین بسیاری از مردم نمی‌توانند کار کنند.» مدارس سراسر اسرائیل به آموزش از راه دور روی آورده‌اند.
همانطور که در نمودار زیر مشخص است ارزش پول اسرائیل از زمان شروع درگیری 5 درصد سقوط کرده است.
در بخش خدمات، فشارها حاد هستند. در یک هفته عادی، نینا میزراهی، راننده تاکسی از شمال اسرائیل، 20 تا 40 سفر در روز را انجام می‌دهد. در هفته گذشته، او به طور متوسط یک سفر داشته است. او گفت: «کاری وجود ندارد.» من واقعاً نمی‌دانم کسب‌وکارهای کوچک چگونه [به حیات خود ادامه می‌دهند].»
گردشگری نیز آسیب دیده است، درست با شروع فصل اکتبر-دسامبر که به طور سنتی پر رونق است. گانیت پلگ، رئیس انجمن راهنمایان تور اسرائیل، گفت که برخی از تورها تا دو سال آینده لغو شده‌اند، زیرا بیم آن می‌رود که تهاجم تلافی‌جویانه به غزه به یک آتش سوزی منطقه‌ای تبدیل شود.
او گفت: «ما هر روز لغو دریافت می‌کنیم» و افزود که «سقوط کسب‌وکار یادآور اتفاقی است که در طول همه‌گیری رخ داد. ما به تازگی از کووید بهبود یافته‌ایم. و دوباره در این نقطه هستیم.»
در مناطق جنوب اسرائیل در اطراف غزه که بار عمده حملات حماس را متحمل شدند، نشانه‌های درد اقتصادی در همه جا دیده می‌شود. سدروت قبل از جنگ شهری 30000 نفری بود. در این هفته این شهر یک شهر ارواح بود که بیش از 90 درصد جمعیت آن تخلیه شده بودند، مغازه‌ها ردیف به ردیف بسته بودند و چراغ‌های راهنمایی در تقاطع‌ها به‌طور دائم به رنگ نارنجی چشمک می‌زدند.
با مشخص شدن مقیاس احتمالی تأثیر، تقاضا برای کمک دولت افزایش یافته است. روز پنجشنبه، وزیر دارایی، بزالل اسموتریچ، طرحی را برای کمک به مشاغلی که درآمدشان تحت تأثیر قرار گرفته است برای پوشش هزینه‌های ثابت آن‌ها و همچنین کمک مالی برای کارگرانی که قادر به سر کار رفتن نیستند، اعلام کرد. بانک مرکزی نیز وارد عمل شده و هفته گذشته اعلام کرد که تا 30 میلیارد دلار از ذخایر دلاری خود را برای تقویت شیکل خواهد فروخت.
اسموتریچ گفت که در نتیجه برنامه‌های کمکی، کسری بودجه دولت ممکن است در سال جاری به 3.5 درصد افزایش یابد که بیش از 1.1 درصدی است که قبلاً هدف‌گذاری کرده بود. اقتصاددانان کسری بسیار بزرگ‌تری را در سال آینده پیش‌بینی می‌کنند.
نمودار زیر نشان می‌دهد که مخارج نظامی و دفاعی اسرائیل از زمان جنگ‌های 1967 و 1973 تا چه حد کاهش یافته بود.
اما رفیع گوزلان، اقتصاددان ارشد در خانه سرمایه‌گذاری آی‌بی‌آی، گفت که با توجه به اینکه نسبت بدهی به تولید ملی در سطح پایین‌تر از حدود 60 درصد است و بانک مرکزی بر روی حدود 200 میلیارد دلار ذخایر ارز خارجی قرار دارد، اسرائیل نسبت به درگیری‌های قبلی با وضعیت بهتری وارد جنگ می‌شود.
حتی در میان این آشفتگی، برخی از کارگران در بخش فناوری پیشرفته به سر کار باز می‌گردند. آریل کوهن، مدیر اجرایی استارت‌آپ هزینه‌های شرکتی ناوان، گفت: «مردم باید، هرچقدر چیزی که می‌خواهم بگویم دیوانه‌کننده باشد، به حالت عادی برگردند. بازگشت به کار واقعاً مهم است. کسی باید هزینه این جنگ را بپردازد.»
اما ولفلد محتاط‌تر است. در حال حاضر او همه چیز را روز به روز در نظر می‌گیرد. او گفت: «امیدوارم هفته آینده با یک تیم کاری برگردیم [و برخی از رستوران‌هایمان را باز کنیم[ و ببینیم چه اتفاقی می‌افتد». او افزود: «اما این پیچیده است. واقعا پیچیده است چون احساس می‌کنم این وضعیتی که در آن هستیم،برای مدتی ادامه خواهد داشت.»
