هوش مصنوعی در کمین مشاغل زنان است

اقتصادآنلاین-آرش نصیری؛ رز نیونجا تنها ۱۸ سال داشت که در مزارع چای کریچو، بزرگترین منطقه چای‌کاری کنیا و منبع اصلی اشتغال برای زنان فقیر این کشور، شروع به کار کرد. او برای چندین دهه در باغ‌های چای زحمت کشید و برگ‌ها را با دست چید.

سپس ماشین آلات برداشت آمد. هزاران نفر از زنانی مانند نیونجا شغل خود را به دلیل ماشین‌هایی که می‌توانستند جایگزین بیش از ۱۰۰ کارگر شوند، از دست دادند.

یک غروب در سال ۲۰۲۰، نیونجا به محل کارمندان بازگشت و درب ورودی خود را مسدود دید. او اخراج شده بود. نیونجا از سرپرستش درخواست کرد که شغل و خانه‌اش را نجات دهد. در عوض، بخش امنیت شرکت او را از محوطه بیرون کرد.

او در حالی که اشک‌هایش را  پاک می‌کرد، گفت: «۲۶ سال خدمت من برای آن‌ها معنی نداشت. به من یک ساعت فرصت داده شد تا وسایل خانه‌ام را بردارم و بروم. من هرگز در زندگی‌ام چنین تحقیر و خجالتی را تجربه نکرده بودم. من بیش از دو دهه با پشتکار کار کردم، و چه چیزی به دست آوردم؟ هیچ چیز.»

از آنجایی که شهرک‌های چای کنیا برای بهبود بهره‌وری خودکار می‌شوند، کارگرانی مانند نیونجا روند جهانی گسترده‌تری را نشان می‌دهند: زنان بیشتر از مردان شغل خود را از دست می‌دهند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ توسط دفتر آمار ملی بریتانیا نشان داد که ۷۰ درصد از مشاغلی که در معرض خطر بالای اتوماسیون قرار دارند در اختیار زنان است. در آوریل امسال، یک مطالعه دانشگاه کارولینای شمالی نشان داد که تقریباً ۸۰ درصد از زنان در نیروی کار ایالات متحده در مقایسه با ۵۸ درصد از مردان، تحت تأثیر پیشرفت‌های هوش مصنوعی مولد قرار خواهند گرفت.

در حالی که پیشرفت‌های اخیر در هوش مصنوعی مولد، نگرانی‌ها را در مورد از دست دادن شغل برای کارگران یقه سفید تشدید کرده است، از دست دادن مشاغل به دلیل افزایش اتوماسیون توسط شرکت‌ها برای سال‌ها اتفاق افتاده است، همانطور که در کنیا مشاهده می‌شود. کوایلین الینگرود، مدیر موسسه جهانی مک کینزی، گفت که تحقیقات او نشان می‌دهد که اتوماسیون ۱۴ برابر بیشتر از افراد با درآمد بالا بر کارگران کم دستمزد تأثیر می‌گذارد.

الینگرود گفت: «من فکر می‌کنم دلیل اینکه تیتر خبرها را جلب می‌کند این است که برای اولین بار بر مشاغل با دستمزد بالاتر نیز تأثیر می‌گذارد. من فکر می‌کنم اکنون هوش مصنوعی مولد روی مشاغل در سراسر طیف متمرکز شده و بر آن تأثیر می‌گذارد، این بر شغل شما تأثیر می‌گذارد، بر شغل من تأثیر می‌گذارد. برخی از ما، از جمله من، عادت نداریم فکر کنیم: «کار من چگونه باید تغییر کند؟ شغل من چگونه تغییر خواهد کرد؟»

الینگرود گفت ۸۵ درصد مشاغل تحت تأثیر هوش مصنوعی مولد در چهار دسته شغلی متمرکز خواهند شد: خدمات غذایی، خدمات مشتری و فروش، مدیریت اداری و تولید. سه مورد اول تحت سلطه زنان است. حتی در تولید، زنانی مانند نیونجا در مقایسه با مردان آسیب‌پذیر هستند، که شانس بیشتری برای بازآموزی برای نقش‌های مربوط به اتوماسیون دارند.

الینگرود گفت که همه‌گیری کووید-۱۹ نشان داد که زنان در دوره‌های تحولات اقتصادی بیشتر احتمال دارد شغل خود را از دست بدهند و دیرتر به نیروی کار باز می‌گردند. بیکاری زنان چسبنده‌تر است.

تحقیقات او در مک‌کینزی نشان داد که ۱۲ میلیون نفر تا سال ۲۰۳۰ باید شغل خود را تغییر دهند و زنان ۱.۵ برابر بیشتر از مردان مجبور به تغییر شغل خود هستند. او گفت که این بدان معناست که دولت‌ها و کسب‌وکارها باید فوراً اقداماتی هدفمند برای مهارت‌بخشی و ارتقای مهارت زنان انجام دهند.

اتوماسیون همچنین ساختار صنعت پوشاک بنگلادش را که زمانی برای تغییر چشم‌انداز اشتغال زنان مورد استقبال قرار می‌گرفت، به‌طور اساسی تغییر داده است. زنان زمانی بیش از ۸۰ درصد نیروی کار پوشاک را تشکیل می‌دادند. امروزه آن‌ها کمتر از ۶۰ درصد را تشکیل می‌دهند. در سال ۲۰۱۹، دولت بنگلادش پیش‌بینی کرد که نیم میلیون کارگر پوشاک، عمدتاً زنان، شغل خود را به دلیل اتوماسیون از دست خواهند داد.

میزانور رحمن در مرکز پوشاکی در شمال غربی داکا، پایتخت بنگلادش، کارآموزان خود را در مورد نحوه کار با ماشین‌هایی که برای بافندگی استفاده می‌شود، آموزش می‌دهد. او که خود یک کارگر سابق پوشاک بود، گفت که حساس بودن به نگرانی‌های کوچک‌تر کمک زیادی به ایجاد احساس راحتی در زنان می‌کند.

این شامل استخدام مربیان زن برای کارآموزان زن و ارائه ساعات انعطاف‌پذیر است تا زنان بتوانند قبل یا بعد از انجام کارهای خانه حاضر شوند. او گفت اعتماد به نفسی که زنان از آموزش به دست می‌آورند می‌تواند منجر به افزایش به رسمیت شناخته شدن در کار شود.

رحمان گفت: «بسیاری از کارآموزان من عملکرد خوبی دارند و به سمت سرپرست یا رئیس خط ارتقا می‌یابند.»

نقش‌های نظارتی و سرپرستی و نقش‌هایی که فناوری خودکار را به کار می‌گیرند احتمالاً از جمله مشاغل کلیدی هستند که در دوران پس از اتوماسیون باقی می‌مانند. هر دو این مشاغل متمایل به سلطه مردان هستند. در صنعت پوشاک بنگلادش، زنان مدت‌هاست که کمتر از ۵ درصد سرپرستان را تشکیل می‌دهند، علیرغم اینکه اکثریت قابل توجهی از نیروی کار را تشکیل می‌دهند.

نشانه‌هایی از موفقیت وجود داشته است. پروژه برابری جنسیتی، که توسط شرکت مالی بین‌المللی بانک جهانی و سازمان بین‌المللی کار سازمان ملل اداره می‌شود، گفت: ۶۰ درصد از کارآموزان آن به سمت‌های نظارتی ارتقا یافته‌اند و تعداد ناظران زن در این صنعت از زمان شروع برنامه در سال ۲۰۱۶ به ۱۲ درصد افزایش یافته است.

عبدالله هیل رکیب، مدیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوشاک بنگلادش، بزرگترین انجمن تجاری این کشور برای صنعت، گفت که مانع کلیدی برای شکوفایی زنان در نقش‌های نظارتی یا اپراتور ماشین، روانی است.

او گفت: «این یک مانع در ذهنیت ما است. او خاطرنشان کرد که اتوماسیون به معنای کار سخت فیزیکی کمتر برای مردان و زنان است و مانعی را که قبلاً برخی مشاغل را برای زنان کمتر می‌توانست، از بین ببرد.»

«حتی وقتی مردی یک دستگاه برش خودکار سنگین را راه‌اندازی می‌کند، فقط یک سوئیچ را فشار می‌دهد و خاموش می‌کند. او نیازی به انجام کار بیشتری ندارد.»

الینگرود گفت حدود ۱۰ درصد از مشاغل ایجاد شده در هر سال به سمت نقش‌های جدیدی هستند که قبلاً وجود نداشتند، اما زنان با نرخ کمتری نسبت به مردان این مشاغل را انجام می‌دهند. او گفت که مردم شغل خود را به دلیل هوش مصنوعی از دست نمی‌دهند، اما این برای کسانی صدق می‌کند که می‌دانند چگونه از هوش مصنوعی استفاده کنند. زنانی که قادر به تطبیق نیستند در خطر کنار گذاشته شدن از اقتصاد جدید هستند.

در کریچو، جایی که نیونجا برای تأمین مخارج زندگی خود، سبزیجات را در خیابان می‌فروشد، انطباق در چشم‌اندازی دور به نظر می‌رسد.

نیونجا گفت: «من قبلاً می‌توانستم از خانواده‌ام مراقبت کنم و هزینه مدرسه فرزندانم را بپردازم. اکنون آینده من تاریک به نظر می‌رسد. من به سختی می‌توانم کرایه خانه‌ام را بپردازم، چه رسد به اینکه فرزندم را به مدرسه بفرستم.»