صرف ریسک چیست؟
صرف ریسک، میزانی از بازده سرمایه‌گذاری است که انتظار می‌رود یک دارایی بیش از نرخ بازده بدون ریسک داشته باشد.
صرف ریسک یک دارایی نوعی جبران خسارت برای سرمایه‌گذاران است. این مبلغی است که بابت تحمل ریسک اضافی در یک سرمایه‌گذاری خاص برای یک دارایی بدون ریسک به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.
به‌عنوان مثال، اوراق قرضه‌ی باکیفیتی که شرکت‌های جاافتاده با درآمد بالا صادر می‌کنند، معمولاً با اندکی از ریسک نکول همراه هستند. بنابراین، این اوراق نسبت به اوراق قرضه‌ای که شرکت‌های کم‌سابقه‌تر با سودآوری نامشخص و ریسک نکول بالاتر صادر می‌کنند، نرخ بهره‌ی کم‌تری دارند. نرخ‌های بهره‌ی بالاتری که این شرکت‌های کم‌سابقه‌تر باید پرداخت کنند، هزینه‌ای است که برای جبران تحمل ریسک بالاتر به سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود.
نکات کلیدی
صرف ریسک، میزانی از بازده سرمایه‌گذاری است که انتظار می‌رود یک دارایی بیش از نرخ بازده بدون ریسک داشته باشد.
سرمایه‌گذاران انتظار جبران ریسکی را دارند که در هنگام سرمایه‌گذاری متحمل می‌شوند. این جبران در قالب یک صرف ریسک ارائه می‌شود.
صرف ریسک سهام، مبلغی است که سرمایه‌گذاران بابت جبران ریسک نسبتاً بالاتری که برای خرید سهام متحمل می‌شوند، انتظار دارند.
میانگین ERP بین سال‌های ۱۹۲۸ و ۲۰۲۲ حدود ۵ درصد بوده است.
نحوه‌ی کارکرد صرف ریسک به چه صورت است
صرف ریسک را به‌عنوان نوعی دستمزد خطر برای سرمایه‌گذاری خود در نظر بگیرید. کارمندی که کار خطرناکی به او محول شده است انتظار دارد بابت جبران خطراتی که متحمل می‌شود، دستمزد خطر دریافت کند. این موضوع در سرمایه‌گذاری‌های پرخطر نیز مشابه است. یک سرمایه‌گذاری پرخطر باید پتانسیل بازده بیشتر را برای جبران ریسک از دست دادن بخشی یا تمام سرمایه‌ی سرمایه‌گذار فراهم کند.
این غرامت به‌صورت صرف ریسک ارائه می‌شود، که این بازده اضافی بالاتر از سودی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند از سرمایه‌گذاری‌های بدون ریسک، مانند اوراق بهادار دولت ایالات متحده، کسب کنند. این مبلغ بابت احتمال از دست دادن پول سرمایه‌گذاران در یک کسب‌وکار ناموفق به آن‌ها پاداش داده می‌شود و درواقع تنها درصورتی محقق می‌شود که انجام آن کسب‌وکار موفقیت‌آمیز باشد.
صرف ریسک را می‌توان به‌عنوان یک پاداش واقعی درنظر گرفت زیرا سرمایه‌گذاری‌های پرریسک به‌طور ذاتی، درصورت موفقیت، سودآورتر هستند. سرمایه‌گذاری در بازارهایی که نفوذ خوبی پیدا کرده‌اند (و معمولاً دارای نتایج قابل پیش‌بینی هستند) احتمالاً باعث تغییر جهان نمی‌شوند. اما پیشرفت‌هایی که اصول جاافتاده را تغییر می‌دهند بیشتر ناشی از ابتکارات جدید و مخاطره‌آمیز هستند. این‌گونه سرمایه‌گذاری‌ها هستند که می‌توانند به‌طور بالقوه بازدهی بالاتری داشته باشند و صاحب کسب‌وکار ممکن است از آن‌ها برای پاداش دادن به سرمایه‌گذاران استفاده کند. این انگیزه‌ی اساسی است که باعث می‌شود برخی از سرمایه‌گذاران به دنبال سرمایه‌گذاری‌های پرریسک‌تر باشند، زیرا آن‌ها می‌دانند که می‌توانند سودهای بالقوه‌ی بیشتری را دریافت کنند.
صرف هزینه
صرف ریسک می‌تواند برای وام‌گیرندگان، به‌ویژه آن‌هایی که چشم انداز مشکوکی دارند، پرهزینه باشد. این وام‌گیرندگان باید صرف ریسک بالاتری را در قالب نرخ‌های بهره‌ی بالاتر به سرمایه‌گذاران بپردازند. بااین‌حال، آن‌ها با بر عهده گرفتن بار مالی بیشتر، می‌توانند شانس موفقیت خود را به خطر بیندازند و در نتیجه پتانسیل ورشکستگی را افزایش دهند.
با توجه به این موضوع، به‌نفع سرمایه‌گذاران است که در نظر بگیرند تقاضای آن‌ها برای صرف ریسک چه میزان است. در غیر این صورت، اگر ورشکستگی روی دهد، ممکن است آن‌ها درگیر جمع‌آوری بدهی شوند. در بسیاری از ورشکستگی‌های مملو از بدهی، سرمایه‌گذاران، علی‌رغم وعده‌های اولیه منوط بر پرداخت صرف ریسک بالا، تنها قادر به جبران چند سنت از دلارهای سرمایه‌گذاری‌شده‌ی خود هستند.
نکته‌ی مهم: درحالی‌که اقتصاددانان اذعان دارند که صرف سهام در بازار وجود دارد، آن‌ها به همان اندازه درمورد دلیل وجود آن سردرگم هستند. به این حالت معمای صرف سهام گفته می‌شود.
صرف ریسک سهام
صرف ریسک سهام (ERP) به بازده مازادی اشاره دارد که یک سرمایه‌گذاری در بازار سهام قادر است آن را اضافه بر نرخ بدون ریسک ایجاد کند. این بازده مازاد، پذیرش ریسک نسبتاً بالاتر خرید سهام را برای سرمایه‌گذاران جبران می‌کند.
میزان این صرف، بسته به سطح ریسک در یک سبد خاص، متفاوت است و همچنین در طول زمان با نوسانات ریسک بازار تغییر پیدا می‌کند. معمولاً، سرمایه‌گذاری‌های پرریسک از طریق یک صرف بالاتر جبران می‌شوند. اکثر اقتصاددانان معتقدند که مفهوم صرف ریسک سهام معتبر است: در دراز مدت، بازارها به سرمایه‌گذاران، بابت پذیرش ریسک بیشتر سرمایه‌گذاری در سهام، پاداش بیشتری ارائه می‌دهند.
صرف ریسک سهام را می‌توان به روش‌های مختلفی محاسبه کرد، اما اغلب با استفاده از مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM) تخمین زده می‌شود:
که در آن:
= نرخ بازده بدون ریسک
= ضریب بتا برای بازار سهام
= بازده مازاد مورد انتظار از بازار
هزینه‌ی سود سهام عملاً همان صرف ریسک سهام است. نرخ بازده بدون ریسک است و بازده مازاد بازار است که در ضریب بتای بازار سهام ضرب می‌شود.
از سال ۱۹۲۸ تا سال ۲۰۲۲، ERP ایالات متحده به‌طور متوسط ۰۶/۵% بوده است، درحالی که این رقم برای دوره‌های پیشین بین سال‌های ۱۸۷۰-۱۸۰۲ و ۱۹۲۵-۱۸۷۱ به‌ترتیب ۹/۲% و ۶/۴% بوده است. صرف ریسک سهام ۴/۸ درصدی بین سال‌های ۱۹۲۶ و ۲۰۰۲ مخصوصاً بالا بوده است. از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۲، میانگین صرف ریسک بازار در ایالات متحده ۵/۵% بوده است.
صرف ریسک سهام فعلی چه میزان است؟
به گفته‌ی اسوات داموداران، استاد دانشکده‌ی کسب‌وکار استرن در دانشگاه نیویورک، در ابتدای ماه می سال ۲۰۲۳، مقدار ERP به ۷۷/۴% رسیده بود. این مقدار اندکی پایین‌تر از میانگین است و در مقایسه با ۹۴/۵% که در ابتدای سال ۲۰۲۳ ثبت شده بود، کاهش شدیدی محسوب می‌شود.
پایین‌تر بودن میزان صرف ریسک سهام، معمولاً سرمایه‌گذاری در سهام را جذاب‌تر می‌کند، درحالی‌که ERPهای بالاتر نشان‌دهنده‌ی پاداش‌های بالقوه‌ی بالاتری هستند. سال ۲۰۲۲ برای بازارهای سهام سال پرنوسانی بود و متعاقباً مقدار ERP تا حد زیادی تغییر پیدا کرد. به گزارش داموداران، در ابتدای سال ۲۰۲۲، مقدار آن ۲۴/۴% بود و در ابتدای سال ۲۰۲۳ به ۹۴/۵% رسید، و این شاید بدان معنا باشد که بازار پس از فروش شدید، کم ارزش تلقی می‌شد.
کاهش ERP از ابتدای سال ۲۰۲۳ را می‌توان به عوامل متعددی نسبت داد، ازجمله افزایش ارزش سهام و یک سری از افزایش‌ها در نرخ بهره از سوی فدرال رزرو که بازده سرمایه‌گذاری‌ها با درآمد ثابت و مطمئن‌تر را افزایش می‌دادند.
۶/۵ درصد
میانگین صرف ریسک سهام ایالات متحده در سال ۲۰۲۲.
صرف ریسک برای یک سرمایه‌گذاری چه مقدار است؟
صرف ریسک مبلغ مازادی است که فرد انتظار دارد آن را بابت ریسک کردن دریافت کند. این مازاد درصدی از بازدهی است که درصورت سرمایه‌گذاری با ریسک صفر قرار بود دریافت کنید. بنابراین، به‌عنوان مثال، اگر S&P دارای صرف ریسک ۵ درصدی باشد، این بدان معناست که شما باید انتظار داشته باشید از سرمایه‌گذاری خود در این شاخص، در مقایسه با سرمایه‌گذاری در، مثلاً، گواهی سپرده‌ی تضمین‌شده، ۵ درصد سود بیشتری دریافت کنید.
نمونه‌ای از صرف ریسک چیست؟
فرض کنید در سهامی سرمایه‌گذاری کرده‌اید که انتظار می‌رود بازدهی سالانه‌ی ۸ درصدی داشته باشد. اگر در جایی دیگر، شما بتوانید یک بازده سالانه‌ی بدون ریسک ۳ درصدی دریافت کنید، صرف ریسک برای این سهام ۵% خواهد بود.
صرف ریسک چگونه محاسبه می‌شود؟
صرف ریسک را می‌توان با کم کردن بازده مورد انتظار یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک از بازده مورد انتظار یک سرمایه‌گذاری ریسک‌دار محاسبه کرد. چیزی که برای شما باقی می‌ماند جبران ریسکی است که متحمل می‌شوید.
