صنعتی شدن چیست؟
صنعتی شدن به فرآیندی گفته میشود که در طی آن اقتصاد یک ملت یا منطقه از تمرکز خود بر کشاورزی دور میشود و بر تولید تکیه پیدا میکند.
روشهای ماشینی برای تولید انبوه یک مؤلفهی ضروری از این گذار است.ویژگیهای مثبت صنعتی شدن شامل رشد اقتصادی، یک تقسیم کار کارآمدتر و یک جهش رشدی در نوآوریهای فنی است.
نکات کلیدی
صنعتی شدن عبارت است از تحولی در قالب دور شدن از یک اقتصاد مبتنی بر کشاورزی یا منابع و حرکت به سوی یک اقتصاد مبتنی بر تولید ماشینی.
صنعتی شدن معمولاً با یک درآمد متوسط بیشتر و بهبود استانداردهای زندگی همراه است.
صنعتی شدن اولیه در طی قرون ۱۸ و ۱۹ در اروپا و آمریکای شمالی و بعدها در سایر نقاط جهان رخ داد.
در طول زمان، استراتژیهای متعددی برای صنعتی شدن با سطوح مختلفی از موفقیت دنبال شدهاند.
آشنایی با صنعتی شدن
صنعتی شدن میتواند از ترکیبی از عوامل، ازجمله سیاست دولت، اختراعات مربوط به صرفهجویی در نیروی کار، جاهطلبیهای کارآفرینانه و تقاضا برای کالاها و خدمات، ناشی شود. این فرآیند پیامدهای عمیقی برای جمعیت دارد و منجر به موجی از مهاجرتها از مزارع کوچک به شهرها و شهرکهایی که میتوان در آنها شغل پیدا کرد، میشود.
بزرگترین نمونه از صنعتی شدن در تاریخ اخیر، در کشور چین بوده است، یعنی کشوری که تغییرات سیاستی دولت آن در اواخر قرن بیستم منجر به گذار این ملت از یک اقتصاد مبتنی بر کشاورزی معیشتی به یک نیروگاه تولیدی جهانی شده است.
انقلاب صنعتی
در دنیای غرب، صنعتی شدن بیشتر با انقلاب صنعتی در اروپا، که در اواخر قرن هجدهم آغاز شد، و متعاقباً با انفجار صنعتیسازی در ایالات متحده در طی قرن نوزدهم، مرتبط میباشد.
در اروپا، ویژگی بارز این دوره، افزایش تولید محلی کالاها برای صادرات بود که با افزایش جمعیت مصرفکنندگان امکانپذیر شده بود. بریتانیای کبیر ازطریق نوآوریهای فنی، مانند ماشینآلات بخار، نقش بزرگی در این فرآیند ایفا کرد.
صنعتی شدن بهسرعت به ایالات متحده، مهد سرمایهداری و سلب مالکیت دولتی، گسترش یافت. اختراعاتی ازجمله کارخانههای پنبهریسی و قدرت بخار، تأسیس شهرهای پنبهریسی، مانند Lowell، MA و Pawtucket, Ri را ممکن ساخت.
دورههای بعدی از صنعتی شدن
جنگ جهانی دوم تقاضای بیسابقهای را برای برخی از کالاهای تولیدی ایجاد کرد که منجر به افزایش ظرفیت تولید شد. رونق پس از جنگ کاتالیزورهای بیشتری را فراهم کرد که استفاده از ظرفیت را بالا نگاه داشت و منجر به رشد بیشتر شد.
نوآوری، تخصص و تولید ثروت، علل و آثار صنعتی شدن در این دوره بود.
ببرهای آسیایی
اواخر قرن بیستم با صنعتی شدن سریع در سایر نقاط جهان، بهویژه آسیا، همراه بود. ببرهای آسیایی (هنگکنگ، کرهی جنوبی، تایوان و سنگاپور) همگی در رشد اقتصادی مبتنی بر تولید برای مشتریان جهانی مشارکت داشتند.
کشور چین پس از دور شدن از یک مدل سختگیرانهی کمونیستی، انقلاب صنعتی خود را تجربه کرد.
اثرات صنعتی شدن
نوآوریهای قرن نوزدهم امکان تولید انبوه کالاهای تجاری را فراهم کرد. با رشد فعالیتهای تولیدی، صنایع حمل و نقل، تأمین مالی و ارتباطات همگی برای حمایت از ظرفیت تولید جدید گسترش پیدا کردند.
صنعتی شدن همچنین منجر به افزایش تخصص نیروی کار شد و به شهرها اجازه داد تا از جمعیت بیشتری حمایت کنند و انگیزهی یک تغییر سریع جمعیتی را فراهم آورد. مردم زیادی مناطق روستایی را ترک میکردند و به دنبال شغل در صنایع نوپا بودند.
انقلاب صنعتی منجر به گسترش بیسابقهی ثروت و رفاه مالی برای برخی از افراد شد. با افزایش تقاضای مصرفکنندگان برای کالاها و خدمات بیشتر و رونق ایجاد کسبوکار برای تأمین این تقاضا، یک طبقهی متوسط بزرگتر پدیدار شد.
حالتهای صنعتی شدن
در طول زمان، استراتژیها و روشهای مختلفی از صنعتیسازی با درجات مختلفی از موفقیت دنبال شدهاند.
در اروپا و ایالات متحده، انقلاب صنعتی در ابتدا تحت سیاستهای سوداگرایانه و حمایتگرایانهی دولتی که باعث رشد اولیهی صنعت شدند، رخ داد. این کشورها بعداً یک رویکرد از سلب مالکیت دولتی یا بازار آزاد را اتخاذ کردند که تجارت خارجی را تشویق میکرد و خروجیهای جدیدی را برای تولید صنعتی فراهم میکرد.
در دوران پس از جنگ جهانی دوم، کشورهای درحال توسعه در سراسر آمریکای لاتین و آفریقا یک استراتژی صنعتیسازی برای جایگزین کردن واردات را اتخاذ کردند، که شامل موانع حمایتگرایانه برای تجارت همراه با یارانهایسازی مستقیم یا ملی کردن صنایع داخلی بود.
تقریباً در همان زمان، بخشهایی از اروپا و چندین اقتصاد در آسیای شرقی، یک استراتژی جایگزین برای رشد مبتنی بر صادرات را دنبال میکردند. این استراتژی بر تعقیب مصرانهی تجارت خارجی برای ایجاد صنایع صادرکننده تأکید داشت و تاحدی به حفظ یک ارز ضعیف جهت جذابتر ساختن صادرات برای خریداران خارجی وابسته بود.
بهطورکلی، عملکرد رشد مبتنی بر صادرات بهتر از صنعتیسازی از طریق جایگزین کردن واردات بوده است.
صنعتی شدن سوسیالیستی
کشورهای سوسیالیست قرن بیستم بارها و بارها برنامههای صنعتیسازی متمرکزی را آغاز کردند. این موارد شامل برنامههای پنجسالهی اول و دوم در اتحاد جماهیر شوروی و جهش بزرگ به جلو در کشور چین میشوند.
درحالیکه این تلاشها مسیر اقتصادهای مربوطه را به سمت یک پایهی صنعتیتر و افزایش تولید کالاهای صنعتی هدایت میکردند، اما آنها همچنین با سرکوب شدید دولت، وخامت یافتن شرایط زندگی و کار برای کارگران و حتی گرسنگی فراگیر نیز همراه بودند.
نمونههایی از صنعتی شدن
صنعتی شدن به رشد و نوآوری در حداقل چهار صنعت وابسته است.
تولید
صنعتی شدن با اختراع ماشینآلاتی آغاز شد که تولید کالا را بسیار افزایش میدادند.
یکی از این اختراعات دستگاه پنبهپاککن بود که الی ویتنی آن را در سال ۱۷۹۴ به ثبت رسانید. این دستگاه چه از طریق اهرم دستی و چه با استفاده از نیروی بخار، سرعت جدا کردن کرک پنبه از دانههای آن، قبل از تبدیل شدن آن به پارچه، را بسیار افزایش داد.
اختراع بعدی، دستگاه ریسندگی بود، ابزاری که میتوانست تعداد دوکهایی که یک ریسنده میتوانست برای بافتن پنبه یا پشم بهطور همزمان مدیریت کند را چندبرابر میساخت.
شاید کلیدیترین اختراع در بین آنها موتور بخار بود، که نسخهی بهبودیافتهی آن را مهندس اسکاتلندی، جیمز وات، در سال ۱۷۶۳ اختراع کرد. موتورهای بخار زغالسنگی منجر به انقلاب صنعتی شدند.
معادن
بسیاری از اختراعات بزرگ قرن نوزدهم برای خدمت به صنعت معادن ایجاد شدند.
اولین موتور بخار کاری برای کمک به حذف سیلاب از معادن زغالسنگ و قلع، که اغلب تولید را مختل میکرد، ابداع شدند.
اولین استفاده از لوکوموتیو بخار برای انتقال سنگ معدن از معادن بود.
دینامیت در سال ۱۸۶۷ اختراع و ثبت شد و ابتدا برای منفجر کردن سنگهایی که مانع از فعالیتهای معدنی میشدند استفاده شد.
حملونقل
قرن نوزدهم دورهی نوآوریهای بینظیری در روشهای حملونقل کالاها بین بازار بود. ازجمله:
لوکوموتیو بخار. نمونهی اولیهی آن که با نام موشک استفنسون شناخته میشود و در سال ۱۸۲۹ معرفی شد، در طی ۱۵۰ سال آینده، در قالب الگویی برای تولید وسایل نقلیه جهت حمل مواد خام و محصولات نهایی خدمت کرد.
قایق بخار. با معرفی شدن قایق بخار، که فناوری بخار را با کشتیهای رودخانهای سازگار میساخت، حملونقل کالاها و مردم گسترش و سرعت بسیاری پیدا کرد.
خردهفروشی
قبل از پرداختهای بدون تماس و تسویه حسابهای خودپرداز، نوآوریهایی در خردهفروشی وجود داشت که برای جذب خریداران قرن نوزدهم طراحی شده بودند.
فروشگاه بزرگ. فروشگاه جان وانامیکر اولین «فروشگاه همهجانبه»، یک سرزمین عجایب خردهفروشی ششطبقه که در سال ۱۸۸۷ در قلب فیلادلفیا رشد کرده بود، قلمداد میشود.
کاتالوگ سیرز. این اولین کاتالوگ نبود، اما اولین کاتالوگی بود که طیف وسیعی از کالاها، از لباسهای کودکان گرفته تا خانههای پیشساخته، را تقریباً به تمام مصرفکنندگان در آمریکا عرضه میکرد.
صنعتی شدن چگونه بر جامعه تأثیر میگذارد؟
صنعتی شدن مشاغلی را ایجاد میکند که مردم را از مزارع و روستاها به شهرهایی که در آنها تولید انجام میشود، میکشاند. هرچند که این مشاغل سخت بودند، اما اغلب نسبت به زندگی مخاطرهآمیز یک خانوادهی کشاورز کوچک ترجیح داده میشدند.
نتیجهی این امر، نسل جدیدی از مصرفکنندگان شهری است. انواع مختلفی از کسبوکارها برای ارائهی کالاها و خدمات به این مصرفکنندگان بهوجود میآیند. با گذشت زمان، یک طبقهی متوسط بزرگتر از صنعتگران و مغازهداران پدیدار میشود.
یک طبقهی بزرگ کارگر نیز پدیدار میشود و شرایط اغلب برای آنها بسیار سختتر بود. تحول اتحادیههای کارگری پیامد مستقیم شرایطی است که کارگران ناتوان انقلاب صنعتی با آن روبرو بودند.
فعالیت صنعتی چیست؟
فعالیت صنعتی هرگونه فرآیند تجاری است که برای ایجاد یک محصول تولیدی ضروری است. این فعالیت ممکن است با منبعیابی، پردازش، مونتاژ، تعمیر یا برچیدن یک محصول تولیدی مرتبط باشد.
چه چیزی غیرصنعتی است؟
اصطلاح غیرصنعتی ممکن است اغلب در مقررات منطقهبندی یا بحثهای مربوط به مقررات منطقهبندی دیده شود.
این یک مقولهی گسترده است که میتواند همه چیز، بهاستثنای فعالیتهای تولیدی و منبعیابی تولیدی، مانند معدنکاوی، را شامل شود.
استفادهی غیرصنعتی از زمین شامل مشاغل خردهفروشی و خدماتی، مکانهای تفریحی و گردشی، پارکینگها و محلههای مسکونی میشود.