نسبت پرداخت بدهی چیست؟
نسبت پرداخت بدهی یک معیار کلیدی است که از آن برای اندازه‌گیری توانایی یک شرکت در انجام تعهدات بدهی بلندمدت خود استفاده می‌شود و اغلب وام‌دهندگان کسب‌وکاری احتمالی از آن استفاده می‌کنند.
یک نسبت پرداخت بدهی نشان می‌دهد که آیا جریان نقدی یک شرکت برای پرداخت بدهی‌های بلندمدت آن کافی است یا خیر و بنابراین معیاری برای سلامت مالی آن شرکت است. یک نسبت نامطلوب می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود مقداری از احتمال برای ناتوانی یک شرکت در پرداخت تعهدات بدهی خود باشد.
نکات کلیدی
یک نسبت پرداخت بدهی توانایی یک شرکت برای پرداخت بدهی‌ها و تعهدات بلندمدت خود را بررسی می‌کند.
اصلی‌ترین نسبت‌های پرداخت بدهی شامل نسبت بدهی به دارایی، نسبت پوشش بهره، نسبت حقوق صاحبان سهام و نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E) می‌شوند.
نسبت‌های پرداخت بدهی اغلب مورد استفاده‌ی وام‌دهندگان احتمالی در هنگام ارزیابی اعتبار یک شرکت و همچنین سرمایه‌گذاران بالقوه در اوراق قرضه، قرار می‌گیرند.
نسبت‌های پرداخت بدهی و نسبت‌های نقدینگی هر دو سلامت مالی یک شرکت را اندازه‌گیری می‌کنند، اما نسبت‌های پرداخت بدهی در مقایسه با نسبت‌های نقدینگی، یک چشم‌انداز بلندمدت‌تر را ارائه می‌کنند.
نسبت‌های پرداخت بدهی، مانند سایر نسبت‌های مالی، اغلب هنگامی که در طول زمان یا نسبت به سایر شرکت‌ها مقایسه می‌شوند، بیشترین ارزش را دارند.
آشنایی با نسبت‌های پرداخت بدهی
نسبت پرداخت بدهی یکی از معیارهای متعددی است که برای پاسخ دادن به این پرسش استفاده می‌شود که آیا یک شرکت می‌تواند در درازمدت قادر به پرداخت بدهی خود باقی بماند یا خیر. یک نسبت پرداخت بدهی یک معیار جامع از پرداخت بدهی است، زیرا به‌جای استفاده از درآمد خالص، از جریان نقدی واقعی یک شرکت، با اضافه کردن استهلاک و سایر هزینه‌های غیرنقدی، برای ارزیابی ظرفیت شرکت در سرپا ماندن استفاده می‌کند.
این نسبت ظرفیت جریان نقدی شرکت را در مقابل تمام بدهی‌ها، نه صرفاً بدهی‌های کوتاه‌مدت، اندازه‌گیری می‌کند. بدین‌ترتیب، نسبت پرداخت بدهی، سلامت بلندمدت یک شرکت را با ارزیابی توانایی آن شرکت در بازپرداخت بدهی بلندمدت خود و بهره‌ی آن بدهی، تخمین می‌زند.
نسبت‌های پرداخت بدهی در هر صنعتی متفاوت است. بنابراین، نسبت پرداخت بدهی یک شرکت باید با رقبای آن در همان صنعت مقایسه شود، نه اینکه به صورت مجزا در نظر گرفته شود.
اصطلاحات نسبت پرداخت بدهی همچنین هنگام ارزیابی شرکت‌های بیمه، مقایسه‌ی اندازه‌ی سرمایه‌ی آنها نسبت به حق بیمه‌ی نوشته شده و اندازه گیری خطری که بیمه کننده در مورد خسارت‌هایی که نمی‌تواند پوشش دهد، استفاده می‌شود.
نکته‌ی مهم: اصلی‌ترین نسبت‌های پرداخت بدهی عبارتند از نسبت بدهی به دارایی‌ها، نسبت پوشش بهره، نسبت حقوق صاحبان سهام و نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E). این معیارها را می‌توان با نسبت‌های نقدینگی، که توانایی شرکت را برای انجام تعهدات کوتاه‌مدت، به جای تعهدات میان‌مدت و بلندمدت، در نظر می‌گیرند، مقایسه کرد.
انواع نسبت‌های پرداخت بدهی
نسبت پوشش بهره
نسبت پوشش بهره به صورت زیر محاسبه می‌شود:
که در آن:
EBIT = سود قبل از بهره و مالیات
نسبت پوشش بهره تعداد دفعاتی را اندازه‌گیری می‌کند که یک شرکت قادر به پوشش دادن پرداخت‌های بهره‌ی فعلی خود از طریق درآمدهای موجود خود می‌باشد. به عبارت دیگر، این نسبت حاشیه‌ی ایمنی شرکت برای پرداخت سود بدهی خود را در یک دوره معین اندازه گیری می‌کند.
هر چقدر این نسبت بیشتر باشد بهتر است. اگر این نسبت به ۵/۱ یا مقداری کمتر کاهش یابد، ممکن است حاکی از این باشد که یک شرکت در تأمین سود بدهی خود با مشکل مواجه خواهد شد.
نسبت بدهی به دارایی
نسبت بدهی به دارایی به صورت زیر محاسبه می‌شود:
Debt-to-Assets Ratio =
نسبت بدهی به دارایی، کل بدهی شرکت به کل دارایی‌های خود را اندازه گیری می‌کند. این نسبت اهرم شرکت را اندازه گیری می‌کند و نشان می‌دهد که چه مقدار از شرکت از طریق بدهی و چه مقدار از طریق دارایی‌ها تأمین می‌شود، و درنتیجه، توانایی آن شرکت در پرداخت بدهی خود از طریق دارایی‌های موجود خود را اندازه‌گیری می‌کند. یک نسبت بالاتر، به ویژه بالاتر از ۰/۱، نشان می‌دهد که یک شرکت به طور قابل توجهی از طریق بدهی تأمین می‌شود و ممکن است در انجام تعهدات خود با مشکل مواجه شود.
نسبت حقوق صاحبان سهام
نسبت حقوق صاحبان سهام به شرح زیر محاسبه می‌شود:
که در آن:
SER = نسبت حقوق سهامداران
TSE = کل حقوق سهامداران
نسبت حقوق صاحبان سهام، یا نسبت حقوق سهامداران به دارایی‌ها، نشان می‌دهد که چه مقدار از یک شرکت از طریق حقوق صاحبان سهام و چه میزان از طریق بدهی تأمین می‌شود. هر چه این عدد بیشتر باشد، آن شرکت سالم‌تر خواهد بود. هرچه این عدد کمتر باشد، بدهی شرکت نسبت به حقوق صاحبان سهام بیشتر خواهد بود.
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E)
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E) به صورت زیر محاسبه می‌شود:
نسبت D/E با نسبت بدهی به دارایی مشابه است، زیرا نشان می‌دهد که این بار یک شرکت چگونه از طریق بدهی تأمین مالی می‌شود. هرچه این نسبت بیشتر باشد، بدهی شرکت در دفاتر خود بیشتر است، و این بدین معنی است که احتمال نکول آن شرکت بیشتر خواهد بود. این نسبت نشان می‌دهد که اگر شرکت نیاز به انحلال پیدا کند، چه مقدار از بدهی خود را می‌تواند با حقوق صاحبان سهام پوشش دهد.
راهنمایی: تنها به یک نسبت از یک بازه‌ی زمانی نگاه نکنید؛ اکثر نسبت‌های مالی زمانی می‌توانند داستان بیشتری را روایت کنند که شما یک نسبت را در طول زمان یا در بین شرکت‌های مشابه در نظر بگیرید.
مقایسه‌ی نسبت‌های پرداخت بدهی با نسبت‌های نقدینگی
نسبت‌های پرداخت بدهی و نسبت‌های نقدینگی با هم مشابه هستند، اما دارای تفاوت‌های مهمی می‌باشند. این دو دسته از نسبت‌های مالی هر دو نشان‌دهنده‌ی سلامت یک شرکت هستند. تفاوت اصلی بین آنها این است که نسبت‌های پرداخت بدهی چشم انداز بلندمدت‌تری را برای یک شرکت ارائه می‌دهند، اما نسبت‌های نقدینگی بر طیف کوتاه‌تری از زمان تمرکز دارند.
نسبت‌های پرداخت بدهی به تمام دارایی‌های یک شرکت، از جمله بدهی‌های بلندمدت، مانند اوراق قرضه با سررسید بیش از یک سال، نگاه می‌کند. از سوی دیگر، نسبت‌های نقدینگی، تنها به دارایی‌هایی با بیشترین نقدینگی، مانند پول نقد و اوراق بهادار قابل فروش، و نحوه‌ی استفاده از آنها برای پوشش تعهدات آتی در کوتاه‌مدت، نگاه می‌کنند.
اگر یک سرمایه‌گذار بخواهد بداند که آیا یک شرکت در سال آینده قادر به پرداخت صورت‌حساب‌های خود خواهد بود یا خیر، او اغلب علاقه‌مند به بررسی نقدینگی آن شرکت خواهد بود. اگر شرکتی نقدینگی نداشته باشد، قادر به پرداخت صورت حساب‌های کوتاه مدت خود در زمان سررسید نخواهد بود. از سوی دیگر، سرمایه‌گذارانی که بیشتر به ارزیابی سلامت بلندمدت یک شرکت توجه داشته باشند، علاقمند به بررسی جنبه‌های مالی بلندمدت آن شرکت خواهند بود.
محدودیت‌های نسبت‌های پرداخت بدهی
ممکن است یک شرکت مقدار بدهی پایینی داشته باشد، اما اگر شیوه‌های مدیریت نقدی آن ضعیف باشد و بدین ترتیب حساب‌های پرداختنی آن شرکت افزایش پیدا کنند، درنتیجه معیارهایی که تنها بدهی را شامل می‌شوند ممکن است وضعیتی مغایر با وضعیت پرداخت بدهی آن شرکت را نشان دهند.
مهم است که برای درک سلامت مالی واقعی یک شرکت، تعداد مختلفی از نسبت‌ها را مد نظر قرار دهیم و دلیل آن را نیز درک کنیم که یک نسبت تنها یک نسبت است. علاوه بر این، یک عدد، به خودی خود، نشانه‌ی چندانی به‌شمار نمی‌رود. یک شرکت باید با همتایان خود، به ویژه شرکت‌های قوی در صنعت خود، مقایسه شود تا مشخص شود که آیا دارای نسبت قابل قبولی است یا خیر.
به عنوان مثال، یک شرکت هواپیمایی، صرفاً به دلیل ماهیت کسب‌وکاری خود، بدهی بیشتری نسبت به یک شرکت فناوری خواهد داشت. یک شرکت هواپیمایی باید هواپیما خریداری کند، هزینه‌ی فضای آشیانه را بپردازد و سوخت جت خریداری کند؛ هزینه‌هایی که به طور قابل توجه بیشتر از آن چیزی است که یک شرکت فناوری باید با آن مواجه شود.
نمونه‌ای از نسبت‌های پرداخت بدهی
در زیر تصویری از وضعیت مالی سه‌ماهه‌ی سوم از سال ۲۰۲۲ شرکت آمازون را مشاهده می‌کنید. در پایان ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲، شرکت آمازون صاحب بیش از ۴۲۸ میلیارد دلار از کل دارایی‌های شرکتی بود:
با مقایسه‌ی نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام در سال گذشته با نسبت امسال، می‌توان به پرداخت بدهی شرکت آمازون پی برد. اگرچه کل بدهی به صراحت در این صورت مالی نشان داده نشده است، اما به راحتی می‌توان آن را از طریق تفاوت بین کل دارایی‌ها و کل حقوق صاحبان سهام (که هر دو نشان داده شده اند) محاسبه کرد. نسبت‌های هر سال عبارتند از:
نسبت D/E سال ۲۰۲۱: ۲۸۲،۳۰۴ دلار تقسیم بر ۱۳۸،۲۴۵ دلار = ۰۴/۲
نسبت D/E سال ۲۰۲۲: ۲۹۰،۸۷۳ دلار تقسیم بر ۱۳۷،۴۸۹ دلار = ۱۲/۲
با نگاه به این دو محاسبه، می‌توان ارزیابی کرد که پرداخت بدهی بلندمدت آمازون افزایش یافته است و موقعیت مالی شرکت از پایان دسامبر ۲۰۲۱ تا پایان سپتامبر ۲۰۲۲ بسیار کم خطرتر است. این امر بدین دلیل است که نسبت بدهی این شرکت در دفاتر خود اکنون درمقایسه با حقوق صاحبان سهام خود، بیشتر است:
در مثالی دیگر می‌بینیم که نسبت بدهی به دارایی شرکت آمازون نیز افزایش یافته است. این نباید تعجب آور باشد زیرا نشان داده شد که این شرکت در مقایسه با حقوق صاحبان سهام، بدهی بیشتری کسب کرده است، بنابراین، اگر همه چیز برابر باشد، رابطه‌ی بین بدهی و کل دارایی‌ها نیز باید تغییر کرده باشد.
نسبت D/E سال ۲۰۲۱: ۲۸۲،۳۰۴ دلار تقسیم بر ۴۲۰،۵۴۹ دلار = ۶۷/.
نسبت D/E سال ۲۰۲۲: ۲۹۰،۸۷۳ دلار تقسیم بر ۴۲۸،۳۶۲ دلار = ۶۸/.
این بدان معناست که این شرکت قبلاً به ازای هر ۱ دلار دارایی، ۶۷/۰ دلار بدهی داشت. به عبارت دیگر، ۶۷ درصد از کل دارایی‌های شرکت از طریق بدهی تأمین می‌شدند. اکنون، شرکت اندکی بدهی بیشتری دریافت کرده است، بنابراین ۶۸% از دارایی‌های شرکت از طریق بدهی تأمین می‌شوند. تغییرات جزئی این‌چنینی اغلب موضوع مهمی نیستند، اما روندهای طولانی مدت یا تغییرات اساسی از یک دوره به دوره‌ی دیگر، باید بیشتر مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرند.
نسبت‌های پرداخت بدهی چیست؟
یک نسبت پرداخت بدهی اندازه گیری می‌کند که جریان نقدی یک شرکت تا چه اندازه می‌تواند بدهی بلندمدت آن را پوشش دهد. نسبت‌های پرداخت بدهی یک معیار کلیدی برای ارزیابی سلامت مالی یک شرکت می‌باشند و می‌توانند برای تعیین احتمال نکول یک شرکت در پرداخت بدهی خود استفاده شوند. نسبت‌های پرداخت بدهی با نسبت‌های نقدینگی، که توانایی یک شرکت در انجام تعهدات کوتاه مدت خود را تحلیل می‌کنند، متفاوت هستند.
نسبت پرداخت بدهی چگونه محاسبه می‌شود؟
نسبت‌های پرداخت بدهی، جریان نقدی شرکت، که شامل هزینه‌های غیرنقدی و استهلاک می‌شود، را در برابر تمام تعهدات بدهی آن شرکت اندازه گیری می‌کنند. به عنوان مثال، نسبت بدهی به دارایی‌ها را در نظر بگیرید؛ این نسبت یک معیار رایج است که درجه‌ی تأمین مالی دارایی‌های یک شرکت از طریق بدهی را اندازه‌گیری می‌کند، که در آن نسبت بدهی به دارایی برابر است با کل بدهی تقسیم بر کل دارایی‌ها. یکی دیگر از نسبت‌های بدهی رایج، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E) است که نشان می‌دهد یک شرکت دارای چه میزان اهرم مالی است، که در آن نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام برابر است با کل بدهی تقسیم بر کل حقوق صاحبان سهام.
تفاوت بین نسبت پرداخت بدهی و نسبت نقدینگی چیست؟
نسبت‌های پرداخت بدهی (که به آن نسبت‌های اهرمی نیز گفته می‌شود) میزان تأثیر بر تعهدات بلندمدت و توانایی یک شرکت برای ادامه‌ی فعالیت در یک افق طولانی تر را تحلیل می‌کنند. در مقابل، نسبت‌های نقدینگی به دو هدف اصلی توجه می‌کنند: توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت با سررسیدی کمتر از یک سال و توانایی آن شرکت در فروش سریع دارایی‌های خود برای جمع‌آوری وجه نقد.
آیا یک نسبت پرداخت بدهی بالا خوب است؟
یک نسبت پرداخت بدهی بالا معمولاً خوب است، زیرا بدین معنی است که آن شرکت معمولاً در مقایسه با شرکت‌هایی که نسبت پرداخت بدهی پایین‌تری دارند، از سلامتی بلندمدت بهتری برخوردار است. از سوی دیگر، نسبت پرداخت بدهی بسیار بالا ممکن است نشان دهد که شرکت آنطور که باید از بدهی‌های بالقوه‌ی کم هزینه استفاده نمی‌کند. در حالی که پرداخت بدهی بیشتر به عنوان فشارسنجی برای سلامت مالی استفاده می‌شود و بالاتر بودن از آن خوب است، اما همچنین برای ارزیابی برخی از کارآیی‌های عملیاتی که در آنها مقدار بالاتر این نسبت همیشه بهتر نیست، نیز استفاده می‌شود.
آیا پرداخت بدهی همان بدهی است؟
پرداخت بدهی با بدهی مرتبط است، زیرا پرداخت بدهی اندازه گیری میزان توانایی یک شرکت برای پرداخت بدهی‌های خود است. در بسیاری از موارد، منطقی است که یک شرکت پول قرض کند. در موارد دیگر، ممکن است بدهی پیدا کردن ارزان‌تر از انتشار سهام باشد. با این حال، در بلندمدت، مهم است که یک شرکت تعهدات آتی و توانایی خود در پرداخت بدهی‌ها در هنگام سررسید را پیگیری کند. اگرچه پرداخت بدهی و بدهی به یک چیز اشاره نمی‌کنند، اما ارتباط بسیار نزدیکی با هم دارند.
