ضمانتنامه چیست؟
ضمانتنامهها مشتقهای هستند که حق، و نه تعهد، خرید یا فروش یک اوراق بهادار - معمولاً یک سهام - را با قیمت معینی قبل از انقضا به فرد میدهند.
قیمتی که میتوان اوراق بهادار پایه را با آن خرید یا فروخت، قیمت اجرایی یا قیمت نهایی نامیده میشود. ضمانتنامهی آمریکایی را میتوان در هر زمانی بین تاریخ انقضا و قبل از آن به اجرا گذاشت، درحالیکه ضمانتنامههای اروپایی تنها در تاریخ انقضا قابل اجرا هستند. ضمانتنامههایی که حق خرید اوراق بهادار را میدهند، با عنوان ضمانتنامهی اختیار خرید شناخته میشوند؛ ضمانتنامههایی که حق فروش اوراق بهادار را میدهند، با عنوان ضمانتنامهی اختیار فروش شناخته میشوند.
نکات کلیدی
ضمانتنامههای برهنه بهتنهایی و بدون اوراق قرضه یا سهام ترجیحی صادر میشوند.
انواع مختلفی از ضمانتنامهها وجود دارند، مانند ضمانتنامههای سنتی، برهنه، پیوندی و پوشیده.
ضمانتهای تجاری ممکن است برای سرمایهگذاران به شکل یک تلاش پیچیده دیده شود.
یک ضمانتنامه چگونه کار میکند
ضمانتنامهها از بسیاری از جهات مشابه اختیارات مالی هستند، اما چند تفاوت کلیدی آنها را متمایز میکند. ضمانتنامهها عموماً از سوی خود شرکت صادر میشوند، نه شخص ثالث، و اغلب در خارج از بورس معامله میشوند تا در داخل بورس. سرمایهگذاران نمیتوانند ضمانتنامهها را مانند اختیارات مالی بنویسند.
ضمانتنامهها، برخلاف اختیارات مالی، رقیقکننده هستند. هنگامیکه یک سرمایهگذار از ضمانتنامهی خود استفاده میکند، بهجای دریافت سهام موجود، سهامی را دریافت میکند که تازه منتشر شده باشد. ضمانتنامهها، در مقایسه با اختیارات مالی، معمولاً دورههای بسیار طولانیتری، سال به جای ماه، بین صدور و انقضا دارند.
ضمانتنامهها سود سهام پرداخت نمیکنند و همچنین با حق رأی همراه نیستند. سرمایهگذاران به ضمانتنامهها بهعنوان وسیلهای برای استفاده از موقعیتهای خود در یک اوراق بهادار، پوشش ریسک در برابر ریسک نزولی (مثلاً با ترکیب یک ضمانتنامهی فروش با یک موقعیت صعودی در سهام پایه) یا استفاده از فرصتهای آربیتراژ، جذب میشوند.
نکتهی مهم: ضمانتنامهها دیگر در ایالات متحده رایج نیستند، اما در هنگکنگ، آلمان و سایر کشورها بهوفور معامله میشوند.
انواع ضمانتنامه
ضمانتنامههای سنتی همراه با اوراق قرضه صادر میشوند، که به آنها اوراق قرضهی مرتبط با ضمانتنامه گفته میشود، مانند یک شیرینکننده که به ناشر اجازه میدهد نرخ کوپن پایینتری را به فرد ارائه دهد. این ضمانتنامهها اغلب قابل جداسازی هستند، یعنی اینکه میتوان آنها را از اوراق قرضه جدا کرد و قبل از تاریخ انقضا در بازارهای ثانویه فروخت. یک ضمانتنامهی جداشدنی را همچنین میتوان همراه با سهام ترجیحی نیز صادر کرد.
ضمانتنامههای پیوندخورده یا عروسیکرده قابل جدا شدن نیستند و سرمایهگذار برای اعمال ضمانتنامه، باید اوراق قرضه یا سهام ترجیحی که ضمانتنامه با آن «عروسی کرده است» را تسلیم کند.
ضمانتنامههای پوشیده بهجای اینکه از سوی شرکتها صادر شوند، از سوی مؤسسات مالی صادر میشوند، بنابراین در هنگام اعمال ضمانتنامههای پوشیده، هیچ سهام جدیدی صادر نمیشود. درعوض، ضمانتنامهها از این جهت «پوشیده» هستند که مؤسسهی صادرکننده، از قبل مالک سهام پایه بوده یا میتواند بهنحوی آنها را خریداری کند. اوراق بهادار پایه، مانند سایر انواع ضمانتنامهها، تنها به سهام محدود نمیشوند، بلکه میتوانند شامل ارزها، کالاها یا هر تعداد دیگری از ابزارهای مالی نیز باشند.
چگونه میتوان ضمانتنامههای مشتقه را یافت
تجارت و کسب اطلاعات درمورد ضمانتنامهها میتواند دشوار و زمانبر باشد، زیرا اکثر ضمانتنامهها در بورسهای اصلی فهرست نشدهاند و دادههای مربوط به صدور ضمانتنامهها بهراحتی و بهصورت رایگان در دسترس نیستند.
هنگامیکه یک ضمانتنامه در بورس فهرست میشود، نماد تیک آن اغلب نماد سهام عادی شرکت است که یک حرف W به انتهای آن اضافه میشود. بهعنوان مثال، ضمانتهای شرکت Abeona Therapeutics Inc (ABEO) در نزدک با نماد ABEOW درج شده است. در موارد دیگر، یک حرفZ ، یا حرفی که نشاندهندهی صدور خاصی باشد (A، B، C و ...) افزوده میشود.
ضمانتنامهها معمولاً با یک شهریه معامله میشوند، که با نزدیک شدن به تاریخ انقضا، در معرض زوال زمانی قرار میگیرند. ضمانتنامهها را نیز میتوان، همانند اختیارات مالی، با استفاده از مدل بلک اسکولز قیمتگذاری کرد.
ضمانتنامههای مشتقه چه تفاوتی با اختیارات مالی دارند؟
هم ضمانتنامههای مشتقه و هم اختیارات مالی به دارنده این حق را میدهند که سهام را با قیمت تعیینشده پیش از یک تاریخ مشخص خریداری کنند یا بفروشند. بااینحال، اختیارات مالی در بورس فهرست میشوند و بین سرمایهگذاران معامله میشوند، درحالیکه ضمانتنامههای مشتقه از سوی خود شرکت صادر میشوند.
رقیقکننده بودن یک ضمانتنامهی مشتقه به چه معناست؟
ضمانتنامهی مشتقه از این لحاظ رقیقکننده است که مالکیت سهامداران دیگر را در شرکت صادرکننده رقیق میکنند یا کاهش میدهند. اگر شما ضمانتنامهای در دست داشته باشید که به شما این امکان را دهد که ۱ سهم را در شرکتی خریداری کنید که در حال حاضر دارای ۱۰ سهم است، و سپس آن ضمانتنامه را اعمال کنید، تعداد سهام موجود به ۱۱ سهم افزایش مییابد. شما مالکیتی را بدست خواهید آورد و سهامداران دیگر درصدی از سهام خود را از دست خواهند داد.
اگر ضمانتنامهی مشتقه منقضی شود چه اتفاقی میافتد؟
اگر ضمانتنامه بدون اعمال شدن منقضی شود، بیارزش خواهد شد. دارندهی آن ضمانتنامه دیگر نمیتواند از آن برای خرید سهام شرکت صادرکننده استفاده کند.