ترجیحات آشکار شده چیست؟

نکات کلیدی

• ترجیحات آشکار شده، نظریه‌ای که اقتصاددان آمریکایی پل آنتونی ساموئلسون در سال ۱۹۳۸ ارائه کرد و بیان می‌کند که رفتار مصرف‌کننده، در صورت ثابت بودن درآمد آن‌ها و قیمت کالاها، بهترین شاخص ترجیحات آن‌ها است.
• نظریه ترجیحات آشکار شده بر این فرض استوار است که مصرف‌کنندگان موجوداتی منطقی هستند.
• سه اصل اصلی ترجیحات آشکار شده WARP، SARP و GARP هستند.

آشنایی با ترجیحات آشکار شده

برای مدت طولانی، رفتار مصرف کننده، به ویژه انتخاب مصرف‌کننده، از طریق مفهوم مطلوبیت درک می‌شد. در علم اقتصاد، مطلوبیت به میزان رضایت یا لذت مصرف‌کنندگان از خرید یک محصول، خدمات یا تجربه یک رویداد اشاره دارد. بااین حال، اندازه‌گیری مطلوبیت به‌طور مسلم بسیار دشوار است، و در آغاز قرن بیستم، اقتصاددانان از اتکای فراگیر به مطلوبیت شکایت داشتند. در نتیجه، نظریه‌های جایگزینی در نظر گرفته شدند، اما تمام آن‌ها نیز به طور مشابه با انتقاد مواجه شدند، تا زمانی که ساموئلسون «نظریه ترجیحات آشکار شده» خود را ارائه کرد که در آن ادعا می‌شد رفتار مصرف‌کننده مبتنی بر مطلوبیت نیست، بلکه بر رفتار قابل مشاهده خاصی مبتنی است که بر پایه تعداد کمی از مفروضات به نسبت غیرقابل انکار استوار است.

ترجیحات آشکار شده یک نظریه اقتصادی در مورد الگوهای مصرف افراد است که ادعا می‌کند بهترین راه برای اندازه‌گیری ترجیحات مصرف‌کننده مشاهده رفتار خرید آن‌هاست. نظریه ترجیحات آشکار شده بر این فرض استوار است که مصرف‌کنندگان موجوداتی منطقی هستند. به‌عبارت دیگر، آن‌ها قبل از تصمیم‌گیری برای خرید محصولی که برای آن‌ها بهترین گزینه است، مجموعه‌ای از محصولات جایگزین را در نظر می‌گیرند. بنابراین، اگر مصرف‌کنندگان یک گزینه را از میان مجموعه‌ای از گزینه‌های مختلف انتخاب کنند، این گزینه باید گزینه ارجح باشد.

نظریه ترجیحات آشکار شده امکان تغییر گزینه ارجح بسته به محدودیت‌های قیمت و بودجه را فراهم می‌کند. با بررسی اولویت ترجیحی در هر سطح محدودیت، می‌توان یک برنامه زمانی را برای اقلام ترجیحی یک جمعیت معین تحت برنامه‌های زمانی متنوعی که از محدودیت‌های قیمت‌گذاری و بودجه آن‌ها ناشی می‌شوند، ایجاد کرد. این نظریه بیان می‌کند که با توجه به بودجه مصرف‌کنندگان، تا زمانی که بسته کالای مصرف‌کنندگان برای آن‌ها مقرون به صرفه باشد، آن‌ها همان بسته کالا را انتخاب خواهند کرد (بسته «ترجیحی»). تنها در صورتی که هزینه بسته ترجیحی از توان خرید مصرف‌کنندگان خارج شود، آن‌ها به یک بسته کالای ارزان‌تر و نامطلوب‌تر روی می‌آورند.

هدف اصلی نظریه ترجیحات آشکار شده گسترش نظریه مطلوبیت نهایی بود که جرمی بنتام ابداع کرده بود. اندازه‌گیری میزان مطلوبیت یا لذت بردن از یک کالا بسیار سخت است، بنابراین ساموئلسون به دنبال راهی برای انجام این کار بود. از آن زمان، نظریه ترجیحات آشکار شده توسط تعدادی از اقتصاددانان گسترش یافته است و به عنوان یکی از نظریه‌های اصلی رفتار مصرفی باقی مانده است. این نظریه به ویژه در زمینه ارائه روشی برای تحلیل تجربی انتخاب مصرف‌کننده مفید است.

سه اصل ترجیحات آشکار شده

همانطور که اقتصاددانان مشغول توسعه نظریه ترجیحات آشکار شده دادند، سه اصل اصلی ترجیحات آشکار شده را شناسایی کردند – اصل ضعیف، اصل قوی و اصل تعمیم یافته.

• اصل ضعیف ترجیحات آشکار شده (WARP): این اصل بدیهی بیان می‌کند که در هر سطح معینی از درآمدها و قیمت‌ها، اگر در هنگام خرید محصول یا خدماتی به کالای دیگری ترجیح داده شود، ما به عنوان مصرف‌کننده همیشه همان کالا را انتخاب خواهیم کرد. اصل ضعیف همچنین بیان می‌کند که اگر یک محصول خاص را خریداری کنیم، هرگز به دنبال خرید محصول یا برند دیگری نمی‌رویم مگر اینکه ارزان‌تر باشد، راحتی بیشتری ارائه دهد یا کیفیت بهتری داشته باشد (یعنی مگر اینکه مزایای بیشتری ارائه کند). ما به عنوان مصرف‌کننده، آنچه را که ترجیح می‌دهیم خریداری خواهیم کرد و انتخاب‌هایمان ثابت خواهد بود، همانطور که اصل ضعیف نیز نشان می‌دهد.
• اصل قوی ترجیحات آشکار شده (SARP): این اصل بیان می‌کند که در دنیایی که تنها دو کالا وجود داشته باشد که می‌توان یکی را از بین آن‌ها انتخاب کرد، یک دنیای دو بعدی، نشان داده می‌شود که اقدامات قوی و ضعیف معادل هم خواهند بود.
• اصل تعمیم یافته ترجیحات آشکار شده (GARP): این اصل زمانی را پوشش می‌دهد که به ازای هر سطح معینی از درآمد و یا قیمت، بتوان سطح مزایای یکسانی را از بیش از یک بسته مصرفی دریافت کرد. به‌عبارت دیگر، این اصل زمانی به حساب می‌آید که هیچ بسته منحصربه‌فردی که مطلوبیت را بیشینه می‌سازد، وجود نداشته باشد.

نمونه‌ای از ترجیحات آشکار شده

به‌عنوان مثالی از روابط توضیح داده شده در نظریه ترجیحات آشکار شده، مصرف‌کننده X را در نظر بگیرید که یک پوند انگور می‌خرد. در نظریه ترجیحات آشکار شده فرض می‌شود که مصرف‌کننده X آن یک پوند انگور را بر سایر اقلامی که قیمت آن‌ها برابر یا ارزان‌تر از آن یک پوند انگور است، ترجیح می‌دهد. از آنجایی که مصرف‌کننده X آن یک پوند انگور را بر سایر اقلامی که می‌تواند خریداری کند ترجیح می‌دهد، تنها در صورتی چیزی غیر از آن یک پوند انگور را خریداری خواهد کرد که قیمت یک پوند انگور مقرون از توان مالی وی خارج شود. اگر قیمت یک پوند انگور از توان مالی وی خارج شود، مصرف‌کننده X سپس به سمت کالای جایگزینی می‌رود که خرید آن را کمتر ترجیح می‌دهد.

نقدهای نظریه ترجیحات آشکار شده

برخی از اقتصاددانان می‌گویند که در نظریه ترجیحات آشکار شده مفروضات زیادی در نظر گرفته شده است. به‌عنوان مثال، چگونه می‌توانیم مطمئن باشیم که ترجیحات مصرف‌کننده در طول زمان ثابت باقی می‌ماند؟ آیا این امکان وجود ندارد که اقدامی در یک مقطع زمانی خاص بخشی از مقیاس ترجیحات مصرف‌کننده را که دقیقا خاص آن مقطع زمانی است، نشان دهد؟ به‌عنوان مثال، اگر فقط یک پرتقال و یک سیب برای خرید وجود داشته باشد و مصرف‌کننده سیب را انتخاب کند، قطعاً می‌توان گفت که سیب به پرتقال ترجیح داده شده است.

هیچ مدرکی برای تأیید این فرض وجود ندارد که ترجیحات افراد از یک نقطه زمانی به نقطه دیگر بدون تغییر باقی می‌مانند. در دنیای واقعی، گزینه‌های جایگزین زیادی وجود دارد. تعیین اینکه کدام محصول یا مجموعه‌ای از محصولات یا گزینه‌های رفتاری برای ترجیح خرید سیب رد شده‌اند غیرممکن است.