افشاگر (سوت‌زن) چیست؟

 افشاگر می‌تواند یک کارمند، تأمین‌کننده، پیمان‌کار، مشتری یا هر فردی باشد که از فعالیت‌های تجاری مشکوک آگاه شده باشد. افشاگران تحت برنامه‌های مختلفی که اداره‌ی ایمنی و سلامت شغلی (OSHA)، قانون Sarbanes-Oxley و کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ایجاد کرده‌اند، در برابر تلافی محافظت می‌شوند. کارمندان فدرال تحت حفاظت قانون حمایت از افشاگران سال 1989 قرار دارند.

نکات کلیدی
افشاگران فعالیت‌های غیرقانونی، ناامن یا کلاه‌بردارانه در یک سازمان خصوصی یا دولتی را گزارش می‌دهند.
افشاگران از طریق قوانین مختلفی که آن‌ها را اداره‌ی ایمنی و سلامت شغلی (OSHA) و کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) اجرا کرده‌اند، در برابر انتقام‌جویی محافظت می‌شوند.
این اصطلاح از قرن 19 سرچشمه گرفته است؛ یعنی زمانی که به داوران ورزشی نیز افشاگر (سوت‌زن) گفته می‌شد.

توضیح افشاگر

بسیاری از سازمان‌ها خود را وقف رسیدگی به افشاگری می‌کنند، اما برخی از سازمان‌ها در جنبه‌های خاصی از آن تخصص دارند. به‌عنوان مثال، اداره‌ی ایمنی و سلامت شغلی (OSHA) بیشتر نگران نقض‌های زیست‌محیطی و ایمنی است و کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) نیز بیشتر نگران نقض قوانین اوراق بهادار است. بسیاری از سازمان‌ها برای افشای اطلاعات تأثیرگذار جوایزی اعطا می‌کنند، راهنمایی‌هایی ناشناس ارائه می‌دهند و روش‌های مختلفی را برای ارسال اطلاعات معرفی می‌کنند.
یک افشاگر ممکن است اطلاعاتی را در اختیار مقامات شرکت یا یک نهاد بزرگ حاکمیتی یا نظارتی قرار دهد. در مواردی که کلاهبرداری یا سایر فعالیت‌های غیرقانونی مربوط به مقامات عالی رتبه و اعضای اجرایی مدیریت باشد، انتخاب بهینه گزارش تخلفات به یک نهاد نظارتی است.

ریشه‌ی این اصطلاح

استفاده از اصطلاح افشاگر (سوت‌زن) به قرن نوزدهم بازمی‌گردد. بااین‌حال، گاهی اوقات از رالف نادر به‌عنوان ابداع‌گر استفاده‌ی مدرن از این اصطلاح در دهه‌ی 1970 برای جلوگیری از مفاهیم منفی عبارات دیگری مانند «خبرچین» شناخته می‌شود. این اصطلاح (سوت‌زن) از ترکیب کلمات «سوت»، وسیله‌ای که برای هشدار یا جلب توجه به آن استفاده می‌شود، و «زن یا دمنده»، یعنی شخصی که با دمیدن سوت هشدار می‌دهد، ساخته شده است.
داوران ورزشی نیز به‌ندرت با عنوان سوت‌زن نامیده می‌شدند زیرا آن‌ها درمورد حرکات ورزشی غیرقانونی به جمعیت، بازیکنان و مربیان هشدار می‌دادند. روزنامه‌نگاران و دیگر فعالان سیاسی، مانند رالف نادر، در دهه‌ی 1960 بیش از حد از این اصطلاح استفاده کردند و درک عمومی از این اصطلاح را به آنچه که امروز وجود دارد تغییر دادند.

افشاگران قابل توجه

یکی از برجسته‌ترین افشاگران، دابلیو مارک فلت، معروف به «گلوی عمیق»، است که در جریان رسوایی واترگیت، دخالت رئیس‌جمهور سابق، ریچارد نیکسون، در معاملات غیرقانونی را افشا کرد. یکی دیگر از افشاگران معروف، شرون واتکینز، کارمند سابق انرون، است که روش‌های حسابداری کلاه‌بردارانه‌ی شرکت را روشن کرد. پس از این رویداد، انرون فعالیت خود را متوقف کرد و به نقطه‌ی آغازی برای قانون ساربنز-آکسلی تبدیل شد.

حفاظت از افشاگران

درصورتی‌که صحت اطلاعات ارائه شده تأیید شود، افشاگران در برابر اقدامات تلافی‌جویانه محافظت می‌شوند. این حمایت شامل منع شرکت متهم از انجام اقدامات نامطلوب یا مضر علیه گزارش‌دهنده است. فعالیت‌های متخاصمانه شامل تنزل رتبه، خاتمه دادن به کار، توبیخ و سایر واکنش‌های تنبیهی می‌شود. حفاظت از افشاگر همچنین شرکت را از پیگیرد قانونی علیه افشاگر برای جبران خسارات وارده در جریان تحقیقات یا مجازات‌های اعمال‌شده منع می‌کند.
در شرایطی خاص و در مواردی که تهدید به خشونت فیزیکی علیه افشاگر یا همکاران و خانواده‌ی افشاگر وجود داشته باشد، ممکن است حمایت بیشتری ارائه شود.

جوایز افشاگر

اغلب فرد افشاگر ممکن است مستحق دریافت یک پاداش به‌عنوان غرامت برای گزارش فعالیت‌های غیرقانونی باشد. این پاداش معمولاً درصدی از مبلغ دلاری است که دولت یا سازمان نظارت‌کننده قادر بوده است در اثر اطلاعات افشاگر آن را استرداد کند. واجد شرایط بودن فرد افشاگر ممکن است نیاز به استرداد یک مبلغ حداقل باشد و اطلاعات ارائه شده باید منحصر به فرد باشد یا قبلاً گزارش نشده باشد.
بسیاری از شرکت‌ها سازوکارهایی برای اطلاع‌رسانی به مدیریت درمورد رفتارهای مخرب دارند. این رفتارها ممکن است دارای ماهیت غیرقانونی باشند یا نباشند. بنابراین، افرادی که اقدامات مخرب را گزارش می‌کنند، ممکن است به‌عنوان یک افشاگر حمایت نشوند. بااین‌حال، بسیاری از سازمان‌ها پیشنهادات همه‌ی همکاران را برای بهبود عملیات و شیوه‌ها تشویق می‌کنند. شخص گزارش‌دهنده ممکن است به دلیل تلاش‌های خود در جهت بهبود کارآیی شناخته شود و ممکن است مستحق برخی پاداش‌های اسمی باشد.
در مواردی که شامل کشف ضایعات بزرگ یا ضایعاتی با ارزش دلاری قابل‌توجهی می‌شوند، به‌ویژه در سازمان‌های دولتی، گزارش ضایعات می‌تواند فرد را به‌عنوان یک افشاگر واجد شرایط کند.