مشکل سواری مجانی چیست؟
مشکل سواری رایگان، باری است که در اثر استفاده یا استفادهی بیش از حد افرادی که سهم خود را برای یک منبع مشترک پرداخت نمیکنند یا اصلاً چزی پرداخت نمیکنند، برروی آن منبع ایجاد میشود.
مشکل سواری رایگان میتواند در هر جامعهای، چه بزرگ یا کوچک، رخ دهد. یک شورای شهر در یک منطقهی شهری، ممکن است درمورد این موضوع به بحث بنشیند که آیا باید مسافران حومهی شهر را مجبور به مشارکت در نگهداری جادهها و پیادهروها یا حفاظت از خدمات پلیس و آتشنشانی خود کند یا خیر و اگر بله چگونه. یک ایستگاه رادیویی یا پخش عمومی به امید جلب کمکهای مالی از سوی شنوندگانی که مشارکت نمیکنند، زمان پخش خود را به جمعآوری پول اختصاص میدهد.
نکات کلیدی
سواری رایگان یک شکست برای نظام متعارف بازار آزاد تلقی میشود.
این مشکل زمانی رخ میدهد که برخی از اعضای یک جامعه از سهم منصفانهی خود در هزینههای یک منبع مشترک کوتاهی میکنند.
عدم مشارکت این افراد باعث میشود تا تولید منبع مورد نظر از نظر اقتصادی غیرممکن شود.
آشنایی با مشکل سواری رایگان
مشکل سواری رایگان یک مسئله در اقتصاد است. این مشکل نمونهای از شکست بازار درنظر گرفته میشود. یعنی اینکه، این مشکل یک توزیع ناکارآمد از کالا یا خدمات است و زمانی اتفاق میافتد که به برخی از افراد اجازه داده میشود تا بیش از سهم منصفانهی خود از منابع مشترک استفاده کنند یا کمتر از سهم منصفانهی خود از هزینهها را پرداخت کنند.
سواری رایگان مانع از تولید و مصرف کالاها و خدمات به روشهای مرسوم بازار آزاد میشود. برای سواریگیران آزاد، انگیزهی چندانی برای کمک به یک منبع جمعی وجود ندارد، زیرا آنها حتی اگر این کار را انجام ندهند نیز میتوانند از مزایای آن لذت ببرند. درنتیجه، هزینهی تولیدکنندهی منبع نمیتواند به اندازهی کافی جبران شود. منبع مشترک باید از طریق دیگری یارانهای شود، زیرا در غیر این صورت ایجاد نخواهد شد.
زمانی که مشکل سواری مجانی بهوجود میآید
مشکل سواری رایگان، بهعنوان یک مسئلهی اقتصادی، تنها تحت شرایط خاصی رخ میدهد:
زمانی که همه میتوانند یک منبع را به مقدار نامحدودی مصرف کنند.
زمانی که هیچ فردی نمیتواند مصرف دیگران را محدود کند.
زمانی که شخصی باید منبع را تولید و نگهداری کند. یعنی زمانی که یک دریاچهی طبیعی نباشد و یک استخر باشد و فردی باید ساخت و نگهداری آن را بر عهده بگیرد.
اقتصاددانان خاطرنشان میکنند که هیچ کسبوکاری به طور داوطلبانه کالا یا خدماتی را تحت این شرایط تولید نمیکند. زمانی که مشکل سواری رایگان پیش میآید، کسبوکارها کنار میروند. یا منبع مشترک ارائه نخواهد شد، یا یک سازمان دولتی باید آن را با استفاده از وجوه مالیاتدهندگان ارائه کند.
نکتهی مهم: این مشکل، بهعنوان یک موضوع اقتصادی، زمانی رخ میدهد که همه بتوانند یک منبع را در مقادیر نامحدودی مصرف کنند، هیچ فردی نتواند مصرف شخص دیگری را محدود کند، اما فردی مجبور باشد منبع را تولید و حفظ کند.
یک جنبهی مثبت این است که در تمام جوامع برخی از افراد نشان خواهند داد که مسئولیتی را برای پرداخت سهم منصفانهی خود احساس میکنند. ترکیبی از حس اعتماد بالا، رفتار متقابل مثبت و احساس وظیفهی جمعی باعث میشود که آنها مایل به پرداخت سهم منصفانهی خود باشند.
فراتر از اقتصاد
مشکل سواری مجانی زمانی روی میدهد که یک منبع مورد اشتراک همگان قرار داشته باشد و برای همه رایگان باشد. مانند هوا. اگر جامعهای استانداردهایی داوطلبانه برای آلودگی تعیین کند که همهی ساکنان را تشویق به کاهش مصرف سوختهای مبتنی بر کربن کند، بسیاری پاسخ مثبت خواهند داد. اما برخی از افراد از ایجاد تغییر در عادات خود امتناع خواهند کرد. اگر تعدادی کافی از افراد از استانداردها رعایت کنند، کیفیت هوا بهبود مییابد و تمام ساکنان، حتی سواریگیران رایگان نیز، به یک اندازه از آن بهرهمند خواهند شد.
راهحلهایی برای مشکل سواری رایگان
جوامعی که با مشکل سواری رایگان روبرو هستند، میتوانند یکی از این راهحلها را امتحان کنند.
دولت این مشکل را با جمعآوری و توزیع دلارهای مالیاتی برای یارانهای ساختن خدمات عمومی حل میکند. بهطور نظری، مالیاتها متناسب با درآمد هستند، بنابراین میتوان به یک اشتراک هزینهی عادلانه دست یافت.
جوامع میتوانند منبع عمومی خود را به یک منبع خصوصی یا باشگاهی تبدیل کنند و برای اطمینان از اینکه تمام افرادی که از آن استفاده میکنند به آن کمک میکنند، هزینه دریافت کنند.
جوامع میتوانند هزینهی اندکی را به همگان تحمیل کنند. این امر مصرف بیش از حد را محدود میکند و در طول زمان حتی ممکن است رفتار نوعدوستانه را تحریک کند. یعنی اینکه، بسیاری از مردم ممکن است نسبت به ایدهی انجام یک کمک کوچک به منبعی که استفاده میکنند علاقمند شوند.