صندوق ثروت دولتی (SWF) چیست؟
صندوق ثروت دولتی یک صندوق ثروت دولتی است که از پولی که دولت آن را اغلب از ذخایر مازاد کشور به دست آورده است تشکیل می‌شود.
صندوق‌های ثروت دولتی برای اقتصاد یک کشور و شهروندان آن منفعت دارند.بودجه‌ی صندوق ثروت دولتی می‌تواند از منابع مختلفی تأمین شود. منابع محبوب عبارتند از: ذخایر مازاد حاصل از درآمدهای منابع طبیعی دولتی، مازادهای تجاری، ذخایر بانکی که ممکن است از مازاد بودجه فراهم شده باشند، عملیات ارزهای خارجی، پول حاصل از خصوصی‌سازی و پرداخت‌های انتقالی دولتی.
به‌طورکلی، صندوق‌های ثروت دولتی معمولاً هدفمند هستند. برخی از کشورها دارای صندوق‌هایی از ثروت دولتی هستند که می‌توانند با سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای بخش خصوصی شباهت داشته باشند.
نکات کلیدی
یک صندوق ثروت دولتی یک صندوق سرمایه‌گذاری دولتی است.
صندوق‌های ثروت دولتی می‌توانند از منابع مختلفی استخراج و برای اهداف مختلفی استفاده شوند.
سرمایه‌گذاری‌های قابل قبول در هر صندوق ثروت دولتی برای هر صندوق و هر کشور متفاوت هستند.
آشنایی با صندوق‌های ثروت دولتی
صندوق‌های ثروت دولتی، همانند هر نوع صندوق سرمایه‌گذاری دیگر، اهداف، شرایط، تحمل ریسک، تطابق بدهی‌ها و نگرانی‌های نقدینگی خاص خود را دارند. برخی از صندوق‌ها ممکن است بازده را بر نقدینگی ترجیح دهند و بالعکس. بسته به دارایی‌ها و اهداف صندوق‌های ثروت دولتی، مدیریت ریسک آن‌ها می‌تواند بین حالت‌های بسیار محافظه‌کارانه تا تحمل ریسک بالا متفاوت باشد.
انواع صندوق‌های ثروت دولتی
طبقه‌بندی‌های سنتی برای صندوق‌های ثروت دولتی عبارتند از:
صندوق‌های ثبات‌بخشی
صندوق‌های پس‌اندازی یا صندوق‌های نسل آینده
صندوق‌های ذخیره‌ی بازنشستگی عام‌المنفعه
صندوق‌های سرمایه‌گذاری ذخیره
صندوق‌های ثروت دولتی برای توسعه‌ی استراتژیک (SDSWF)
صندوق‌هایی که صنایع خاصی (احتمالاً نوظهور یا آسیب دیده) را هدف قرار می‌دهند
دارایی‌هایذخیره ارز خارجی. (برخی طبقه بندی‌هاممکن است این وجوه را به‌عنوان SWF در نظر نگیرند.) صندوق‌های ذخیره‌ی ارزی، صندوق‌های قدرتمندی هستند که ممکن است برای اهداف خاص دولتی و/یا برای کمک به مدیریت قدرت تجاری یک ارز در سطح جهانی استفاده شوند.
شرایط سرمایه‌گذاری
پول موجود در یک صندوق ثروت دولتی معمولاً مقداری قابل توجه است. سرمایه‌گذاری‌های قابل قبول موجود در هر صندوق ثروت دولتی، برای هر صندوق و هر کشور متفاوت است. کشورها می‌توانند صندوق‌های ثروت دولتی را برای پاسخ دادن به نیازهای جمعیت خود ایجاد یا منحل کنند. صندوق‌هایی که دارای نگرانی‌های نقدینگی هستند ممکن است سرمایه‌گذاری‌ها را تنها به ابزارهای بدهی عمومی با نقدینگی بالا محدود کنند. در برخی از موارد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری دولتی مستقیماً در صنایع داخلی سرمایه‌گذاری می‌کنند. نقدینگی، بدهی و تعدیلات مربوط به تخصیص می‌توانند برخی از عوامل کلیدی در شرایط سرمایه‌گذاری باشند.
ممکن است این نگرانی وجود داشته باشد که صندوق‌های ثروت دولتی دارای نفوذ سیاسی هستند. برخی از مهم‌ترین صندوق‌های ثروت دولتی به‌طور کامل درباره‌ی سرمایه‌گذاری‌ها و شیوه‌های حاکمیت شرکتی خود شفاف نیستند.
نمونه‌هایی از دنیای واقعی
پنج صندوق ثروت دولتی بزرگ از نظر دارایی تا اوت سال 2020 عبارتند از:
صندوق جهانی بازنشستگی دولتی نروژ: 1,073,590,000,000 دلار
شرکت سرمایه‌گذاری چین: 940,604,000,000 دلار
سازمان سرمایه‌گذاری ابوظبی: 579,621,120,000 دلار
سازمان سرمایه‌گذاری کویت: 533,650,000,000 دلار
سبد سرمایه‌گذاری سازمان پولی هنگ کنگ: 528,054,000,000 دلار
صندوق جهانی بازنشستگی دولتی نروژ
71%
تخصیص صندوق ثروت دولتی نروژ در سهام در سال 2019.
صندوق جهانی بازنشستگی دولتی نروژ بزرگ‌ترین صندوق بازنشستگی در جهان است. این صندوق در سال 1990 به‌عنوان صندوق دولتی نفت و با هدف اولیه برای ایجاد صندوقی جهت نگهداری درآمدهای مازاد حاصل از تجارت نفت کشور تأسیس شد. در سال 2006 نام این صندوق به صندوق بازنشستگی دولت نروژ تغییر یافت.
صندوق نروژ در زمینه‌ی سهام، درآمد ثابت و املاک سرمایه‌گذاری می‌کند. در سال 2019، این صندوق یک بازدهی 9/19 درصدی را گزارش کرد که در رأس آن سهامی با بازدهی 0/26 درصد قرار داشتند. در سال 2019، %71 از این صندوق در قالب سهام، 3% در قالب املاک و مستغلات و 27% در قالب درآمدهای ثابت بود.
شرکت سرمایه‌گذاری چین
شرکت سرمایه‌گذاری چین یک صندوق ثروت دولتی 941 میلیارد دلاری است. این صندوق برای مدیریت بخشی از ذخایر ارزی این کشور استفاده می‌شود. وزارت دارایی چین در سال 2007 شرکت سرمایه‌گذاری چین را با انتشار اوراق قرضه‌ی خاصی تأسیس کرد.
صندوق‌های بازنشستگی عمومی
صندوق‌های امانی تأمین اجتماعی ایالات متحده و صندوق ثروت بازنشستگی دولتی ژاپن دو مورد از بزرگ‌ترین صندوق‌های بازنشستگی دولتی در جهان هستند. مؤسسه‌ی صندوق ثروت دولتی این دو مورد را در رتبه‌بندی‌های خود از صندوق‌های ثروت دولتی خالص لحاظ نمی‌کند.
کل دارایی صندوق‌های امانی تأمین اجتماعی ایالات متحده 9/2 تریلیارد دلار است. صندوق ثروت بازنشستگی دولتی ژاپن دارای 5/1 تریلیارد دلار دارایی است. این صندوق‌ها از طریق نیروی کار فعلی، بر کمک‌رسانی به جمعیت درحال رشد سالمندان تمرکز دارند.
صندوق‌های امانی تأمین اجتماعی ایالات متحده در اوراق بهادار ویژه سرمایه‌گذاری می‌کنند. صندوق ثروت بازنشستگی دولتی ژاپن با تخصیص در اوراق قرضه‌ی داخلی، اوراق قرضه‌ی خارجی، سهام داخلی و سهام خارجی، تنوع بیشتری دارند.
