تصور تجارت جهانی بدون دلار واقعی‌تر شد

طی دهه‌های گذشته، دلار فرمانروای مطلق تجارت بین الملل بوده است به گونه ای که تقریبا تمام مبادلات تجاری صورت گرفته پیش از شکل گیری حوزه یورو، به دلار انجام می شده است. پس از ورود یورو به عرصه مبادلات تجاری بین المللی، بخشی از بازار جهانی به استفاده از یورو در مبادلات تجاری روی آورد اما دلار همچنان دست غالب را حفظ کرد و به جز کشورهای حوزه یورو، تقریبا همه کشورها همچنان به استفاده از دلار در مبادلات خود ادامه دادند. بحران های اقتصادی سال های گذشته در سطح آمریکا و وقوع رکود اقتصادی بزرگ در این کشور در سال های 2008 و 2009 تصویر بسیار واضح تری را نسبت به وابستگی و آسیب پذیری دیگر کشورها نسبت به بحران های ناخواسته دلار ارائه داد. بسیاری از کشورها از نظر اقتصادی به ظاهر مستقل مانند مکزیک در برابر بحران ها اقتصادی و رکود بزرگ در آمریکا بسیار آسیب پذیر جلوه کردند به گونه ای که اثرات این بحران ها حتی بیشتر از داخل آمریکا در این کشورها احساس شد. از سوی دیگر آمریکا همواره از حضور دلار و سلطه این ارز بر بازار مبادلات بین المللی به عنوان یک امتیاز استفاده کرده و همواره از آن به عنوان اهرمی برای فشار بر دیگر کشورها استفاده کرده است. تحریم سوئیفت بانکی ایران و همچنین اعمال محدودیت علیه برخی بانک های روسی و همچنین بانک فرانسوی پاریباس از جمله مهمترین اقدامات صورت گرفته از سوی دولت آمریکا با استفاده از سلطه دلار علیه دولت ها و مراکز اقتصادی جهان بوده است. طی سال های گذشته ایران اقداماتی را در راستای استفاده از ارزهای یورو و ریال و ... در مبادلات خود با دیگر کشورها صورت داده است اما تا پیش از سال 2014، بسیاری از کشورها به سلطه دلار به عنوان تهدیدی جدی علیه امنیت ملی خود نگاه نمی کردند. با اضافه شدن روسیه به لیست تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا،‌این کشور طرح های گوناگون برای حذف دلار از مبادلات تجاری خود با دیگر کشورها اجرا کرد. در حال حاضر در قالب ده ها پیمان ارزی، این کشور حجم قابل توجهی از مبادلات خود را به دیگر ارزهای بین المللی نظیر روبل، یوآن و ... انجام می دهد و در تلاش است تا حضور دلار را در مبادلات خود به حداقل برساند. روسیه با کشورهای زیادی از جمله یازده کشور خریدار گاز این کشور، چین، هند، ترکیه، و کشورهای عضو گروه بریکس پیمان ارزی امضا کرده است که در قالب آنها تجارت بین این کشورها بر اساس روبل روسیه و یا ارزهای ملی آنها صورت می گیرد. از دیگر کشورهای فعال در این زمینه می توان به چین اشاره کرد که این کشور اقدامات قابل توجهی را برای حذف دلار از مبادلات تجاری خود با انجام داده است به گونه ای که به عنوان مثال بر اساس توافق این کشور با روسیه، چین هزینه قرار 400 میلیارد دلاری واردات گاز خود به روسیه را به روبل یا دلار پرداخت خواهد کرد. کشورهای عضو بریکس نیز به تازگی توافقنامه بسیار تعیین کننده ای را در زمینه حذف دلار امضا کرده اند. کشورهای عضو این گروه که شامل برزیل، آفریقای جنوبی، چین، روسیه و هند می شوند، در این توافق بر حذف کامل دلار از مبادلات تجاری خود تأکید کردند. حجم مبادلات تجاری بین این کشورها 6.14 هزار میلیارد دلار سالانه برآورد شده است که معادل 17 درصد کل مبادلات تجاری جهان است. به تنهایی با اجرای این توافق دلار از 17 درصد کل مبادلات تجاری جهانی حذف خواهد شد و قدم بسیار ارزشمندی برای استقلال کشورها از دلار در فعالیت های اقتصادی برداشته خواهد شد. از دیگر توافقنامه ها و توافقات اولیه دو جانبه بین کشورها برای حذف دلار از مبادلات تجاری می توان به حذف دلار از مبادلات چین و آفریقای جنوبی، چین و کره جنوبی، ترکیه و ترکمنستان، ایران و پاکستان، ایران و ویتنام، .... اشاره کرد. حذف دلار ار مبادلات بین المللی نه تنها نفوذ آمریکا را بر این مبادلات خنثی کرده بلکه هزینه های ناشی از نیاز برای تبدیل ارزها به دلار در زمان اقدام به خرید در کشورهای مبدأ و هزینه تبدیل هزینه خرید از دلار به دیگر ارزها در کشورهای مقصد را نیزحذف می کند. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فارس، از سوی دیگر استفاده از ارزهای ملی کشورها به افزایش ارزش و اعتبار آنها در بازار های بین المللی کمک کرده ومبادلات دوجانبه کشورها را در قالب پیمان های ارزی افزایش می دهد.