بحث بزرگ بر سر هوش مصنوعی: «کدام بهتر است، انسان یا ماشین؟»

اقتصادآنلاین-آرش نصیری؛ هنگامی که ChatGPT در نوامبر 2022 راه اندازی شد، تعدادی بحث مطرح شد که بسیاری از آن‌ها حول یک سوال قدیمی می‌چرخید: انسان یا ماشین کدام بهتر است؟

با توجه به اهمیت پیش‌بینی‌ شده‌ای که این ابزارها در فعالیت‌های حرفه‌ای آینده خواهند داشت، سؤال واقعی در واقع ظریف‌تر است: آیا انسان‌ها به تنهایی کارها را بهتر  انجام می‌دهند یا زمانی که به هوش مصنوعی (AI) تکیه می‌کنند؟ به طور دقیق‌تر: آیا آن‌ها می‌توانند از هوش مصنوعی، با ارزیابی صحیح آن و اصلاح پاسخ‌های آن در صورت لزوم، برای بهبود عملکرد خود به خوبی استفاده کنند؟

یک مطالعه اخیر نشان می‌دهد که پاسخ به این سوال آنقدر واضح نیست که تصور می‌شود. این مربوط به تکلیفی است که در کلاسی در HEC Paris (معتبرترین مدرسه بازرگانی فرانسه) داده شده است، که در آن به هر دانش‌آموز به طور تصادفی دو مطالعه موردی اختصاص داده شد.

استفاده از کمک ChatGPT

در مورد اول، دانش‌آموزان باید پاسخی برای سؤال محول شده از ابتدا بنویسند. برای دومی پاسخ آماده‌ای دریافت کردند که باید آن را ارزیابی و در صورت لزوم تصحیح می‌کردند. به آن‌ها گفته شد که پاسخ هر یک از سوالات ممکن است از طریق ChatGPT ارائه شده باشد، که در واقع برای بیشتر آن‌ها صدق می‌کرد. پاسخ‌های نهایی دانش‌آموزان با استفاده از یک سیستم نمره‌دهی درجه‌بندی شدند: مهم‌ترین چیز این بود که به سؤال پاسخ کامل داده شود، چه نتیجه یک تصحیح باشد یا نه (این مطالعه با عنوان «دریافت کمک یا پاسخ به تنهایی: ChatGPT و تکالیف کلاس» در ژوئن 2023 انجام پذیرفت.)

در حالی که اولین تمرین نشان دهنده شیوه‌های کاری «سنتی» است، دومین تمرین ممکن است در آینده با بسیاری از مشاغل مطابقت بیشتری داشته باشد. در واقع، اگر ابزارهای هوش مصنوعی به همان اندازه‌ای که بسیاری پیش‌بینی می‌کنند در همه جا حاضر شوند، نقش انسان ارزیابی و تصحیح نتایج حاصل از هوش مصنوعی خواهد بود.

با این حال، دانش‌آموزان در این تمرین دوم کمتر موفق بودند: میانگین نمره نسخه تصحیح شده پاسخ آماده 28 درصد کمتر از میانگین نمره برای تکلیفی بود که دانش‌آموزان پاسخ‌های خود را در آن نوشتند. حتی هنگام کنترل برای مطالعه موردی مشابه، دانش‌آموزی که کار ChatGPT را تصحیح می‌کرد، در مقایسه با دانش‌آموزی که به تنهایی کار می‌کرد، میانگین 28 امتیاز از 100 را از دست داد. به طور خلاصه، اگر دانش آموزان با کمک ChatGPT پاسخ‌ها را بیابند و سپس از آن‌ها خواسته شود تا آن را اصلاح کنند، عملکرد بسیار بدتری نسبت به زمانی که مجبور به ارائه پاسخ از ابتدا و به تنهایی باشند، دارند.

سوگیری‌های شناختی

آیا این نتایج به دلیل اعتماد بالای دانش آموزان به پاسخ‌های ChatGPT است؟ به دانش‌آموزان صراحتاً هشدار داده شد که مراقب پاسخ‌هایی باشند که به آنها داده می‌شود: به آنها گفته شد که ChatGPT در یک تکلیف مشابه آزمایش شده است و نتایج نسبتاً متوسطی به دست آورده است.

توضیح محتمل‌تر، «سوگیری تأیید» است، یعنی «تفسیر شواهد به روش‌هایی که متمایل به دفاع از باورها، انتظارات، یا یک فرضیه موجود است.»

هنگامی که کار دانش آموزان به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت، واضح بود که بسیاری از آن‌ها تمایل داشتند تا با وجود نیاز به اصلاحات بزرگتر، تغییرات کوچکی در پاسخ‌های ارائه شده ایجاد کنند. علاوه بر این، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این سوگیری حتی زمانی که به مردم هشدار داده می‌شود که بعید به نظر می‌رسد استدلال اصلی درست باشد، ادامه پیدا می‌کند، همانطور که در اینجا اتفاق افتاد.

برخلاف مواردی که اغلب از موفقیت دانش‌آموزان در یک تکلیف با سپردن کار به ChatGPT بدون کسب دانش آزمون ‌شده گزارش می‌شود، موقعیت‌هایی وجود دارد که بهتر است تا به جای هوش مصنوعی به دانش خود تکیه کنیم و در این راستا خود را به دانش بیشتر مجهز نماییم. این را می‌توان با سوگیری‌های شناختی کم و بیش شناخته شده توضیح داد که پیامدهای گسترده‌ای هم برای تحقیق و هم برای آموزش دارد.

دانش شخصی و تفکر انتقادی

درک توانایی انسان‌ها در استفاده صحیح از چت‌ربات‌های هوش مصنوعی و چگونگی بهبود آن‌ها بسیار مهم است زیرا در دنیای پس از ChatGPT، بسیاری از مشاغل احتمالاً به نتایج تولید شده توسط چت‌ربات‌ها تکیه می‌کنند. این مطالعه نشان می‌دهد که فاصله گرفتن از هوش مصنوعی یک مهارت ذاتی نیست، حتی زمانی که دانش لازم را داشته باشید.

اما نمی‌توان گفت که این مهارت را نمی‌توان به دست آورد. مسئله عملکرد رابطه انسان و چت‌بات ماهیت بین رشته‌ای دارد. این رابطه نه تنها برای علوم کامپیوتر مهم است، بلکه نیازمند تحقیق در زمینه‌هایی است که با تصمیم‌گیری و قضاوت انسانی سروکار دارند، مانند اقتصاد رفتاری و روان‌شناسی شناختی.

این تحقیق همچنین می‌تواند از تحولات احتمالی در آموزش و پرورش خبر دهد. همانطور که این مطالعه نشان می‌دهد، با پیش رفتن اوضاع به شکلی که هست، دانش‌آموزان امروزی و کارمندان فردا ممکن است با کمک ابزارهای هوش مصنوعی نسبت به زمانی که به تنهایی کار می‌کنند، کار بسیار ضعیف‌تری ارائه دهند. این یافته به نفع افزایش استفاده مناسب از ChatGPT و ابزارهای مشابه در کلاس درس است تا دانش‌آموزان بتوانند برای بسیج دانش و مهارت‌های تفکر انتقادی خود برای استفاده حداکثری از این ابزارها آموزش ببینند.

یکی از مهارت‌های کلیدی آینده، و یکی از مهارت‌هایی که امروز باید آموزش داده شود، این است که چگونه اطمینان حاصل کنیم که چت‌بات‌ها واقعاً به ما کمک می‌کنند.