آیا نفت به بشکهای ۱۰۰ دلار میرسد؟
تحلیلگران در مورد این سوال بحث میکنند. وضعیت اقتصاد جهانی به پاسخ این سوال بستگی دارد.
اقتصادآنلاین-آرش نصیری؛ در نیمه اول سال، به نظر میرسید عربستان سعودی و متحدانش در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) خود را در چالهای عمیقتر میدیدند. قیمت نفت خام که در بیشتر ماه ژوئن سال گذشته بیش از ۱۲۵ دلار در هر بشکه بود، به زیر ۸۵ دلار سقوط کرد. اوپک برای جلوگیری از کاهش تولید که ناشی از کاهش تقاضا به دلیل رشد ضعیف در چین و افزایش نرخ بهره در سایر نقاط بود، کاهش تولیدی را که برای اولین بار در اکتبر گذشته اعلام کرده بود، تمدید کرد. سپس قیمتها در ژوئن به ۷۲ دلار کاهش یافت. کارتل به همین ترتیب نفت کمتر و کمتری به ازای قیمت کمتر و کمتری میفروخت.
اما بدشانسی اوپک در ژوئیه به پایان رسید، زمانی که عربستان سعودی تصمیم به کاهش تولید ۱ میلیون بشکه در روز (معادل ۱ درصد تقاضای جهانی) گرفت و گفت که این کاهش را تا ماه اوت تمدید خواهد کرد. از آن زمان، عربستان سعودی و روسیه کاهش تولید را تا پایان سال تمدید کردهاند، روندی که احتمالاً در نشست اوپک در ۴ اکتبر ادامه خواهد داشت. در همان زمان، سرمایهگذارانی که انتظار داشتند اقتصاد جهانی امسال وارد رکود شود، از نشانههایی که نشان میدهد تورم در آمریکا کند شده است، امیدوار شدند و پایان افزایش نرخها و شاید حتی یک «فرود نرم» اقتصادی را پیشبینی کردند. این ترکیب قیمت نفت را ۳۰ درصد افزایش داده و به بیش از ۹۰ دلار در هر بشکه رسانده است.
پس از این چه اتفاقی میافتد؟ تجار در حال سبک سنگین کردن و سنجش اوضاع هستند. قیمت هفته گذشته از ۹۷ دلار گذشت. اکنون اما به زیر ۹۲ دلار رسیده است. در میان چنین نوساناتی، کارشناسان در حال بحث در خصوص کاهش یا افزایش نهایی قیمتها هستند. خرسها تا کریسمس سطح زیر ۹۰ دلار را پیش بینی میکنند. گاوها حتی تا قبل از کریسمس قیمت سه رقمی نفت را پیش بینی میکنند (در زمینه بازار و تجارت به افرادی که نسبت به افزایش قیمتها خوشبین هستند و در جهت آن حرکت میکنند گاو و به افراد بدبین که انتظار کاهش قیمتها و از دست رفتن سرمایه را دارند خرس گفته میشود.) مخاطرات زیاد است، و این فقط برای اوپک نخواهد بود: نفت ارزانتر، تورم را افزایش میدهد، که ممکن است بانکهای مرکزی را مجبور کند سیاستهای خود را انقباضی نگه دارند و در نتیجه ضربهای به اقتصاد جهانی وارد کند.
نمودار زیر نوسانات قیمت نفت خام برنت را به ازای هر بشکه از ابتدای سال ۲۰۲۳ نشان میدهد
گاوها تحلیل خود را بر اساس انعطافپذیری شگفتانگیز تقاضای نفت ارائه میدهند. طوفانهای اقتصادی و همچنین طوفانهای واقعی، در قالب گردبادهای قدرتمند طبیعی، گردشگران و بازرگانان چینی را از سفر به میزان بیسابقه در تابستان امسال منصرف نکرد و تقاضا برای بنزین و سوخت جت را افزایش داد. سفرهای آمریکایی که در تعطیلات آخر هفته روز کارگر در اوایل سپتامبر به اوج خود میرسد، همچنان قوی باقی مانده است. در مجموع، به نظر میرسد آخرین افزایش قیمت، مصرف نفت را کاهش نمیدهد. خورخه لئون از شرکت مشاوره ریستاد انرژی، تخمین میزند که چنین کاهش تقاضا تنها با قیمت ۱۱۰ تا ۱۱۵ دلار در هر بشکه اتفاق میافتد.
گاوها همچنین مشاهده میکنند که کاهش عرضه، جیب تولیدکنندگان را پر میکند که امکان افزایش مجدد عرضه را فراهم میکند. شرکت مشاوره انرژی اسپکت تخمین میزند که علیرغم حجم کمتر صادرات، درآمد عربستان سعودی در این سه ماهه میتواند ۳۰ میلیون دلار در روز بیشتر از سه ماهه گذشته باشد که جهشی ۶ درصدی است. درآمد روسیه نیز افزایش یافته است. هر دو میتوانند از این واقعیت آسوده باشند که برخلاف اواخر دهه ۲۰۱۰، زمانی که اوپک و روسیه برای اولین بار با یکدیگر همکاری کردند تا عرضه را کاهش دهند، حفاریهای نفت شیل آمریکایی این شکاف را پر نمیکنند. تولید در حال حاضر در حال افزایش است، اما آنها به دلیل هزینههای بالاتر چاهها را میبندند. تعداد دکلهای نفتی نسبت به نوامبر گذشته ۲۰ درصد کاهش یافته است.
گاوها استدلال میکنند که کاهش قیمت در این هفته منعکس کننده «سود» معاملهگران است. آنها به پیش بینی کسری عرضه ۱.۵ تا ۲ میلیون بشکه در روز برای کل سال اشاره میکنند که بیشتر آن در سه ماهه پایانی محقق میشود، زیرا کاهش تولید کارتل در نهایت از رکورد تولید کشورهای غیر عضو اوپک مانند برزیل و گویان پیشی خواهد گرفت.
با این حال خرسها مسائل را متفاوت میبینند. آنها بر این باورند که بهبود تقاضای نفت چین قبلاً اتفاق افتاده است، حتی اگر در کل اقتصاد هنوز کامل نشده باشد، زیرا قرنطینهها تأثیر زیادی بر فعالیتهایی مانند موارد مربوط به حمل و نقل که تشنه نفت هستند، داشته است. بانک جیپیمورگانچیس پیشبینی میکند که تقاضای چین تا پایان سال ثابت خواهد بود. علاوه بر این، چین در هشت ماهه اول سال حجم بی سابقهای نفت خام وارد کرد که مقدار زیادی از آن را ذخیره کرد تا بعداً پالایش شود. تاریخ نشان میدهد که در صورت افزایش بیشتر قیمتها، چین خرید را متوقف خواهد کرد.
نشانههای نگران کنندهای نیز از آمریکا در حال ظهور است. فشار ناشی از قیمت بالای نفت در حال رسیدن به تورم مرکزی است که هزینههای غذا و انرژی را شامل نمیشود، زیرا شرکتهای دیگر بخشها، با شروع حملونقل، قیمتها را برای جبران افزایش میدهند. شعبه کلیولند فدرال رزرو، که از قیمت نفت و بنزین به عنوان ورودی استفاده میکند، پیش بینی میکند که در این ماه تورم از ۴.۱۷٪ در سپتامبر به ۴.۱۹٪ نسبت به سال قبل افزایش یابد. تحلیلگران انتظار دارند که در بلندمدت روی ۳ درصد ثابت بماند. بنابراین فدرال رزرو بیشتر احتمال دارد که نرخهای بهره را برای مدت طولانیتری بالاتر نگه دارد، اقتصاد آمریکا را تضعیف کرده و دلار را بالا ببرد، که باعث میشود نفت برای تمامی بازیگران دیگر اهمیتش بیشتر شود.
خرسها همچنین کاهش ذخایر در کوشینگ را رد میکنند و اشاره میکنند که با تبدیل شدن آمریکا به صادرکننده نفت خام در دهه ۲۰۱۰، فعالیتهای ذخیرهسازی به جای آن به سواحل خلیج فارس منتقل شد. ذخایر نفت خام در جاهای دیگر به این سرعت کاهش نیافته است. سهام جهانی بالاتر از میانگین پنج ساله باقی مانده است. اگرچه خرسها موافق هستند که این ذخایر در سه ماهه آینده کاهش مییابد، اما انتظار دارند کسری بازار در سال آینده به سرعت کاهش یابد، زمانی که رشد تولید غیراوپک باید بیشتر افزایش تقاضا را پوشش دهد. کپلر، یک شرکت داده، برای چند ماه اول سال ۲۰۲۴ مازاد عرضه را پیش بینی میکند.
به نظر میرسد در کوتاهمدت حق با گاوها باشد، اما خرسها برای سال آینده دست بالا را خواهند داشت. دادههای اقتصادی غافلگیرکننده میتواند باعث نوسان ۵ تا ۱۰ دلار در هر بشکه شود و قیمتها را تا پایان سال به بالای ۱۰۰ دلار برساند. با این حال، در سال ۲۰۲۴، تأثیر تأخیر نرخها بالا با ورود تولید جدید، تقاضا را کاهش میدهد و قیمتها را آرام میکند. ممکن است یک نزول تدریجی در پی باشد.
هنوز یک ناشناخته وجود دارد. اگرچه عربستان سعودی به نگرانی از چشمانداز اقتصادی مشتریان آسیایی و اروپایی خود اشاره کرده است، قیمتهای معیار پایینتر ممکن است این کشور را به سمت کاهش تولید بیشتر سوق دهد. اگر عرضه مازاد باشد، چنین کاهشهایی ممکن است برای بالا بردن قیمتها کافی نباشد. با این حال، آنها از بازسازی سهام جلوگیری خواهند کرد، که معمولاً در زمان رکود اتفاق میافتد. این امر زمینه را برای یک ماجرای پرهیجان دیگر برای قیمت نفت فراهم میکند.