مقایسه بلاک‌چین‌های لایه‌یک در مقابل لایه‌دو

اقتصادآنلاین – حسین عسکری؛ در حالی که توسعه‌دهندگان بلاک‌چین لایه یک (L۱) بر بهبود پروتکل پایه تمرکز می‌کنند، برنامه‌نویسان لایه دو (L۲) تراکنش ها را خارج از زنجیره انتقال داده‌اند تا تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر را انجام دهند.

بلاک چین‌های لایه‌یک کدامند؟

لایه‌یک یا L۱ به یک پروتکل پایه بلاک‌چین مانند بیت‌کوین یا اتریوم اشاره دارد. این شبکه‌ها بر روی یک دفتر کل غیرمتمرکز کار می‌کنند که با استخراج اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) ایمن شده است.

زنجیره‌های لایه‌یک مانند بیت‌کوین و اتریوم امنیت بی‌نظیری را ارائه می‌دهند. با این حال، در زمان اوج مصرف، هر دوی این زنجیره‌ها با سرعت پایین تراکنش و کارمزدهای زیاد دست و پنجه نرم می‌کنند.

توسعه دهندگان از چندین شبکه لایه‌یک در حال کار برای بهبود مقیاس‌بندی لایه‌یک از طریق روش‌هایی مانند افزایش اندازه بلوک، تقسیم‌بندی، و معرفی اجماع‌اثبات سهام هستند.

 با این حال، ارتقای قابل توجه لایه‌یک نیاز به هماهنگی میان اپراتورهای نود ((گره)) دارد و پیاده‌سازی آن ممکن است سال‌ها طول بکشد. برخی از بلاک‌چین‌ها قصد دارند از پروتکل‌های لایه‌دو (L۲) به‌عنوان یک راه حل موقت یا بلندمدت استفاده کنند.

بلاک‌چین‌های لایه‌دو چیست؟

راه‌حل‌های لایه‌دو یا L۲ از امنیت یک بلاک‌چین موجود در لایه‌یک بهره می‌برند در حالی که امکان تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر خارج از زنجیره را فراهم می‌کنند. سپس داده‌ها خلاصه می‌شوند و در لایه‌یک مستقر می‌شوند، اما همیشه اینطور نیست.

در اینجا چند مثال از شبکه‌های لایه‌دو آورده شده است:

شبکه لایتنینگ برای بیت‌کوین

شبکه لایتنینگ بیت‌کوین (LN) یک راه‌حل مقیاس‌بندی لایه‌دوم است که برای تسهیل تراکنش‌های سریع‌تر و کم‌هزینه در بلاک‌چین بیت‌کوین (L۱) طراحی شده است. این شبکه در بالای لایه پایه بیت‌کوین عمل می‌کند و با دور زدن نیاز به تأیید بلوک، امکان تراکنش فوری را فراهم می‌کند.

تراکنش‌ها در شبکه لایتنینگ به صورت خارج از زنجیره در کانال‌های پرداخت بین کاربران انجام می‌شود. فقط تراکنش‌های باز و بسته کانال در بلاک‌چین بیت‌کوین ثبت می‌شود. شرکت‌کنندگان می‌توانند چندین‌بار در این کانال‌ها تراکنش کنند و ازدحام و کارمزد شبکه لایه‌یک را کاهش دهند.

منتقدان شبکه لایتنینگ را به دلیل استفاده متداول از کیف‌پول‌های نگهبان مورد هدف قرار می‌دهند، زیرا کاربران باید به اشخاص ثالث اعتماد ‌کنند.

 علاوه بر این، روش خارج از زنجیره خطر دارد زیرا اگر گره‌ها فاقد پشتیبان‌گیری مناسب باشند، می‌تواند باعث از دست دادن غیرقابل برگشت سرمایه شود.

Loopring و ZK-Rollups برای اتریوم

Loopring از فناوری دانش صفر (ZK-rollups) برای دسته‌بندی صدها تراکنش خارج از زنجیره و تولید یک مدرک رمزنگاری برای تأیید اعتبار آن‌ها استفاده می‌کند. این اثبات به لایه‌یک (اتریوم) ارسال می‌شود و نیازی به پردازش هر تراکنش روی زنجیره نیست.

ماشین مجازی اتریوم همچنین از فناوری ZK-rollup برای ارائه تراکنش‌های اتریوم با توان عملیاتی بالا با کارمزد کمتر استفاده می‌کند.

برخی بر این باورند که اتکای شدید به ZK-rollup‌ها می‌تواند باعث متمرکزسازی شود، زیرا اعتبارسنج‌ها و ترتیب‌دهنده‌ها کلید سیستم می‌شوند.

فناوری ZK-rollup هم از نظر زیربنای نظری و هم از نظر پیاده سازی پیچیده هستند. این پیچیدگی اگر به درستی اجرا نشود یا به‌طور کامل بررسی شود می‌تواند منجر به آسیب‌پذیری‌های احتمالی شود.

راهکارهای optimistic

راهکارهای optimistic مانند شبکه‌های آربیتروم و آپتیمیزم با پردازش تراکنش‌های خارج از زنجیره، پیشرفت‌های عملیاتی مشابهی را ارائه می‌دهند. با این حال، آن‌ها رویکرد متفاوتی نسبت به فناوری ZK-rollups برای تسویه داده‌ها در لایه‌یک دارند.

در حالی که فناوری ZK-rollups از نظر رمزنگاری اعتبار را اثبات می‌کنند، راهکارهای optimistic تراکنش‌ها را معتبر فرض می‌کنند و تنها در صورت نیاز، تراکنش‌ها را در لایه یک انجام می‌دهد که این نیاز به یک فرآیند جداگانه ضد تقلب دارد.

فناوری راهکارهای optimistic نیز پیچیده هستند و درست مانند فناوری ZK-rollups، این فناوری می‌تواند منجر به آسیب‌پذیری‌ها یا باگ‌های پیش‌بینی نشده شود.

یکی دیگر از انتقادات، تاخیر در برداشت از راهکارهای optimistic به زنجیره اصلی است.

استارک‌نت (StarkNet) و وآلیدیوم Validium))

استارک‌نت (StarkNet) از (Stark proofs) برای اعتبارسنجی تراکنش‌های خارج از زنجیره برای تسویه حساب بعدی در اتریوم استفاده می‌کند. پلتفرم‌های وآلیدیوم  (Validium) مانند

 ((Boba Network نیز اجرای قرارداد را خارج از زنجیره انتقال می‌دهند، اما به لایه اول بازنمی‌گردند.

ایراد های استارک‌نت و وآلادیوم شامل پیچیدگی، مفروضات اعتماد و شدت محاسباتی است.

علاوه بر این، تکیه بر موجودیت‌های خاص برای ذخیره‌سازی داده‌های خارج از زنجیره می‌تواند منجر به متمرکزسازی شود و به طور بالقوه سیستم را در برابر حملات یا دستکاری آسیب‌پذیرتر کند.

سه راه مقیاس پذیری

هیچ راه‌حلی سرعت، امنیت و عدم‌تمرکز را به یک اندازه ارائه نمی‌دهد. هدف لایه دو سرعت تراکنش بدون به خطر انداختن امنیت لایه‌یک است.

با این حال، برخی معتقدند تمرکززدایی با حرکت محاسبات خارج از زنجیره از بین می‌رود.

برخی دیگر اصرار دارند که راه‌حل ایده آل بلندمدت احتمالاً لایه های یک و دو را ترکیب می‌کند. در همین‌حال، بسیاری از مردم بر این باور هستند که فقط لایه‌یک‌ها در آینده اهمیت دارند.

به طور خلاصه، پلتفرم‌های لایه‌دو با مدیریت تراکنش‌های خارج از زنجیره، مسیر متفاوتی را برای مقیاس‌پذیری ارائه می‌دهند، در حالی که برخی هنوز از مدل امنیتی قوی لایه‌یک بهره می‌برند، برای برخی، این تعادل سرعت و امنیت، راه حل‌های لایه‌دو را برای پذیرش بلاک‌چین جذاب می‌کند.

در حالی که برخی از مردم به لایه‌دوها اهمیت نمی‌دهند یا آن‌ها را کاملاً بی‌معنی می‌دانند، کار برای ارتقای هر دو لایه برای دستیابی به ترکیبی بهینه از مقیاس‌پذیری، امنیت و عدم تمرکز ادامه دارد.