معاهده‌های دفاعی ایالات متحده با اسرائیل و عربستان
ایالات متحده آمریکا به توافقات امنیتی با اسرائیل و سعودی‌ها فکر می‌کند؛ توافق عادی‌سازی روابط این دو کشور برای بایدن یک پیروزی بزرگ دیپلماتیک به همراه خواهد داشت.
اقتصادآنلاین - آرش نصیری؛ کاخ سفید در حال بررسی قراردادهای دفاعی رسمی با عربستان سعودی و اسرائیل است. این بخشی از طرح ایالات متحده است تا دو تن از نزدیکترین متحدان خود در خاورمیانه همدیگر را به رسمیت بشناسند.
به گفته افرادی که از موضع هر یک از این سه کشور اطلاع دارند، دولت جو بایدن بر این باور است که به عنوان یکی از راه‌های دستیابی به عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان، پیمان‌های امنیتی که به هر دو کشور ارائه می‌شود باید به اندازه کافی جامع باشد که تأیید کنگره را به دست آورد. این افراد گفتند در حالی که هنوز چیزهای زیادی برای مذاکره وجود دارد و ممکن است مذاکرات شکست بخورد، مقامات در حال پیشرفت چشمگیری هستند.
یک توافق باعث می‌شود که بایدن، در حالی که انتخابات سال آینده را پیش رو دارد، یک پیروزی دیپلماتیک بزرگ را برای خود به ارمغان بیاورد. برای اسرائیل، این درها را برای تجارت بیشتر با بزرگترین اقتصاد خاورمیانه باز می‌کند و به مقابله با تهدیدهای ایران کمک می‌کند. همچنین با توجه به موقعیت این پادشاهی به عنوان حافظ دو مکان مقدس اسلام در مکه و مدینه، می‌تواند سایر کشورهای دارای اکثریت مسلمان را تشویق کند تا روابط دوستانه‌تری با اسرائیل داشته باشند.
علاوه بر این، این توافقنامه‌ها می تواند تنش‌ها را در منطقه کاهش دهد و به ایمن‌سازی خطوط حیاتی کشتیرانی و نفت و گاز آن کمک کند. بایدن روز چهارشنبه در نیویورک با بنیامین نتانیاهو درباره این موضوع گفتگو کرد. نخست‌وزیر اسرائیل گفت که از ایجاد «صلح تاریخی» بین کشورش و عربستان سعودی مطمئن است. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در مصاحبه‌ای که ساعاتی بعد پخش شد، به فاکس نیوز گفت که «هر روز به یک توافق نزدیک‌تر می‌شویم.»
چندین نفر از منابع آگاه گفتند که مقامات ایالات متحده و اسرائیل درباره ارائه دو قرارداد دفاعی کارامد به عنوان بخشی از یک بسته برای افزایش شانس موافقت کنگره با آن‌ها بحث کرده‌اند. به گفته این افراد، در حالی که بسیاری از سناتورها نسبت به هرگونه توافقی که ایالات متحده را ملزم به دفاع از عربستان سعودی می‌کند، محتاط هستند، اما اگر مخالفت با یک پیمان گسترده‌تر به اسرائیل آسیب برساند، تمایلی به رد کردن آن نخواهند داشت.
به گفته تحلیلگران گروه اوراسیا از جمله آیهام کامل و سوفیا مرانتو، قرارداد با عربستان باید «به عنوان مبنایی بلندمدت برای ثبات در خاورمیانه و به‌عنوان منفعت برای متحد کلیدی آمریکا یعنی اسرائیل» عرضه شود و در این صورت تأثیر زیادی بر موافقت کنگره می‌گذارد.
ایالات متحده، به ویژه برای مقابله با نفوذ فزاینده چین، مصمم به تقویت همکاری بیشتر میان متحدان خود در خاورمیانه است. منابع آگاه گفتند که برای آمریکا بازسازی معماری نظامی و امنیتی در منطقه اکنون بسیار مهم است. هفته گذشته این کشور روابط دفاعی خود با بحرین را ارتقا داد. البته نه در حدی که نیاز به درخواست تصویب از کنگره داشته باشد. این افراد همچنین می‌گویند که سعودی‌ها به آمریکا گفته‌اند خواهان توافقی فراتر از توافق با بحرین هستند.
علی شهابی، مفسر سعودی که از مذاکرات واشنگتن و ریاض آگاه است، گفت: «معاهده‌ای که آمریکا را ملزم می‌کند در صورت حمله به عربستان سعودی به آن کشور کمک کند، به نفع کل شورای همکاری خلیج فارس است.» اشاره او به شورای همکاری خلیج فارس، یک گروه شش عضوی از صادرکنندگان بزرگ انرژی از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت و قطر است.
پیشنهادات عربستان
عربستان سعودی ضمانت‌های محکم دفاعی، دسترسی به تسلیحات درجه یک آمریکایی و کمک در ساختن بخش انرژی هسته‌ای را به عنوان شرایط عادی‌سازی روابط با اسرائیل از ایالات متحده درخواست کرده است. همچنین از اسرائیل می‌خواهد که به فلسطینی‌ها امتیاز بدهد، اما سیگنال‌های متفاوتی در مورد اینکه در نهایت چه چیزی را ممکن است بپذیرد ارسال کرده است.
فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی این هفته به رسانه‌های دولتی عربستان سعودی گفت که کشورش هر کاری را انجام خواهد داد تا راه حل دوطرفه‌ای را برای مناقشه اسرائیل و فلسطین دوباره روی میز بگذارد.
محمد بن سلمان همچنین به فاکس گفت: «مسئله فلسطین برای ما بسیار مهم است، ما باید این موضوع را حل کنیم.»
ایالات متحده از عربستان سعودی می‌خواهد که در ازای روابط امنیتی قوی‌تر، روابط با چین را در زمینه‌های حساس مرتبط با فناوری‌های پیشرفته محدود کند. به گفته رابرت ساتلوف، مدیر اجرایی اندیشکده مؤسسه واشنگتن که با مذاکره‌کنندگان اسرائیلی، سعودی و آمریکایی در تماس است، واشنگتن همچنین ممکن است از سعودی‌ها بخواهد که برخی از زندانیان سیاسی را آزاد کنند و قوانین مربوط به آزادی بیان و عدالت کیفری را اصلاح کنند.
منابع آگاه می‌گویند واشنگتن و ریاض به توافق گسترده‌ای در مورد موضوعات هسته‌ای و امنیتی دست یافته‌اند، اگرچه هنوز بسیاری از جزئیات باید بررسی شود. عربستان سعودی نه تنها می‌خواهد نیروگاه‌های هسته‌ای بسازد، بلکه می‌خواهد اورانیوم را به صورت محلی غنی‌سازی کند و در نهایت سوخت هسته‌ای صادر کند، که ایالات متحده و اسرائیل نسبت به آن محتاط هستند.
عربستان سعودی گفته است که برنامه هسته‌ای این کشور صرفاً برای اهداف صلح‌آمیز است. اما شاهزاده محمد، حاکم واقعی این کشور، به فاکس گفت که اگر رقیب منطقه‌ای این کشور یعنی ایران بمب هسته‌ای بسازد، سعودی‌ها نیز از آن پیروی خواهند کرد. به گفته یک مقام آمریکایی، هرگونه توافق هسته‌ای با عربستان سعودی با استانداردهای سختگیرانه منع اشاعه ایالات متحده مطابقت خواهد داشت.
مانع فلسطین
دنیس راس، فرستاده سابق کاخ سفید در خاورمیانه گفت که موضوع فلسطین با توجه به گرایش راستگرایانه ائتلاف حکومتی نتانیاهو همچنان یک مانع است. دولت کنونی مذهبی‌ترین دولت در تاریخ این کشور است و بسیاری از وزرا مخالف هرگونه امتیازی به فلسطینی‌ها مانند توقف شهرک‌سازی بیشتر یهودیان در کرانه باختری هستند.
راس هفته گذشته در مصاحبه‌ای گفت: «تا به حال، تمرکز کاملاً روی توافق دوجانبه بوده است: آنچه آن‌ها از ما می‌خواهند، که به نظر می‌رسد دولت کاملاً مایل به یافتن راهی برای ارائه آن است، و آنچه که ما در ازای آن از آن‌ها می‌خواهیم، چیزی که سعودی‌ها نیز مایل به یافتن راهی برای پاسخ به آن هستند.» تضمین هر چیز مهمی از سوی دولت اسرائیل برای فلسطینی‌ها «بسیار سخت خواهد بود.»
در حالی که اسرائیل یکی از نزدیکترین متحدان آمریکا در سطح جهان است، این دو پیمان دفاعی رسمی ندارند. بسیاری در اسرائیل مدت‌هاست که با آن مخالف بوده‌اند و معتقدند که این امر می‌تواند توانایی آن‌ها را برای حمله به دولت‌ها یا گروه‌ها به طور یکجانبه محدود کند. یکی از افراد مطلع گفت که هر پیمانی باید اسرائیل را با آزادی عمل رها کند.
بنیاد یهودی امور امنیت ملی آمریکا موسوم به جینسا، یک اندیشکده در واشنگتن است که روابط نزدیک با مقامات اسرائیل و ایالات متحده دارد. جان هانا، کارشناس ارشد این سازمان، گفت: یک پیمان دفاعی ایالات متحده و عربستان سعودی موضع واشنگتن را در خاورمیانه «تغییر اساسی» خواهد داد و به این ترتیب، «از لحاظ استراتژیک کوته‌بینانه است که به طور جدی در مورد مزایای انجام همین کار با اسرائیل تحقیق نکنیم.»
اگرچه مذاکرات مربوط به سه کشور رو به جلو است، مقامات ایالات متحده جانب احتیاط را رعایت می‌کنند.
وزیر امور خارجه آمریکا گفته است: «ممکن است چیزهای خاصی برای ما مهم باشد، هم در مورد عربستان سعودی و هم اسرائیل، و همچنین چیزهایی که آن‌ها از یکدیگر می‌خواهند و همچنین چیزهایی که ممکن است طرف‌های دیگر به آن‌ها نیاز داشته باشند.» آنتونی بلینکن هفته گذشته اظهار کرد: «ما در آن نقطه نیستیم. هیچ تضمینی وجود ندارد که به آن نقطه برسیم. ما معتقدیم که اگر بتوانیم به آن دست یابیم، بسیار مهم است، اما منتظر می‌مانم تا ببینم اتفاقی رخ می‌دهد یا خیر.»
