ثبات قیمت نفت بی‌ثبات است

این در حالی است که ایران و عربستان سعودی تولید نفت‌خام خود در این ماه را افزایش داده‌اند اما تنش‌ها در لیبی و عراق که موجب کاهش تولید از این دو کشور شده است، اثرات افزایشی ایران و عربستان بر بازار را خنثی کرده است. البته جزییات بیشتر راجع به میزان کاهش و افزایش تولید نفت این کشورها در گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت‌خام (اوپک) که روز دوشنبه منتشر خواهد شد، مشخص می‌شوند. آژانس بین‌المللی انرژی برای توصیف وضعیت فعلی بازار از عبارتی استفاده کرده است که به‌معنای شرایطی است که بازار علایمی از حرکت به یک سمت نشان می‌دهد اما در عمل در جهت مخالف حرکت می‌کند. این تحلیل از آنجایی ریشه می‌گیرد که در یک ماه اخیر با وجود اینکه بازار نفت در چند بازه مختلف نشانه‌هایی از رو‌به‌رشد بودن نشان داده بود در عمل روند کاهشی ادامه یافته است. این وضعیت در این گزارش «تعادل متزلزل» معرفی شده است. به گزارش انتشارات آژانس بین‌المللی انرژی بهای نفت‌خام به‌دنبال بهبودهای حاصل‌شده در اوایل ماه فوریه، به ثبات رسید. شاخص برنت نیز که بیش از نفت دبلیوتی‌آی که به‌دلیل تورم در ایالات متحده امریکا تحت فشار قرار گرفته بود افزایش یافت. در این زمان نفت برنت در بازار به قیمت 58دلار در ازای هر بشکه و نفت دبلیوتیآی نیز حدود 48دلار در ازای هر بشکه معامله شدند. در‌حالی‌که تقاضای جهانی در سال2014 کاهش یافته بود در یک ماه اخیر به‌طور ثابتی افزایش یافته است. بهبود سالانه تقاضا برای چهار فصل سال2014 حدود 0،9‌میلیون بشکه در روز نسبت به سال گذشته بوده است و برای فصل اول سال2015 هم یک‌میلیون بشکه در روز بوده است. پیش‌بینی جدید آژانس بین‌المللی انرژی برای رشد تقاضا در سال2015 معادل یک‌میلیون بشکه در روز است که 75‌هزار بشکه افزایش را نسبت به پیش‌بینی قبلی نشان می‌دهد. بدین‌ترتیب پیش‌بینی تقاضای جهانی برای نفت‌خام به‌طور متوسط 93،5‌میلیون بشکه در روز خواهد بود. افزایش عرضه بیش از حد انتظار امریکا در ابتدای 2015 در تازه‌ترین گزارش ماهانه آژانس بین‌المللی انرژی میزان عرضه جهانی نفت با افزایش روزانه 1.3‌میلیون بشکه‌یی نسبت به فوریه2014 به 94‌میلیون بشکه در روز رسیده است، عمده‌ترین دلیل این امر افزایش روزانه 1.4‌میلیون بشکه‌یی از سوی تولید‌کنندگان غیراوپک است. همچنین کاهش تعداد دکلهای حفاری امریکایی منجر به کاهش رشد تولیدات در امریکای شمالی شده است. گزارش‌های پایانی ماه دسامبر و فصل نخست از سال2015 عرضه بیش از حد انتظار امریکا را نشان می‌دهد که چشمانداز امریکای شمالی را برای سال2015 به‌صورت افزایشی نشان می‌دهد. در این گزارش آمده است که در ماه مارس تولید نفت اوپک 90‌هزار بشکه در روز کاهش یافته و به 30،22‌میلیون بشکه در روز رسیده است؛ چنین کاهشی ناشی از این است که افزایش تولید نفت‌خام از سوی عربستان سعودی، ایران و آنگولا با کاهش تولید در عراق و لیبی خنثی شده است. پیشبینی برای افزایش جزیی در تقاضا در نیمه دوم سال2015 باعث شده تولید نفت‌خام اوپک 30،3میلیون بشکه در روز پیشبینی شود که بالاتر از سقف تولید رسمی 30‌میلیون بشکه‌یی اعلام‌شده توسط گروه است. آژانس بین‌المللی انرژی برآورد کرده است که تولید فرآورده‌های نفتی در جهان در روز برای یک‌چهارم نخست سال2015 به 77،8میلیون بشکه افزایش یافته است و در یک‌چهارم دوم سال2015 به 77،3میلیون بشکه در روز خواهد رسید که این امر به‌واسطه چشم‌انداز تقاضای قوی است. افزایش سالانه نیز یک‌میلیون بشکه در روز برای نیمه اول سال2015 تخمین زده شده که نسبت به رقم 2،2‌میلیون بشکه در روز در یک‌چهارم پایانی سال2014 کاهش یافته است و همپای پیش‌بینی رشد تقاضا برای تولید نفت است. ذخایر سازمان مشارکت و توسعه اقتصادی با افزایش 23،1میلیون بشکه‌یی در ماه ژانویه که ضعیفتر از میانگین بوده است به 2‌هزار و 733‌میلیون بشکه رسیده است و مازاد آنها را به میانگین 60،3میلیون بشکه رسانده است. این امر موجب شد ذخایر ایالات متحده امریکا نیز به رقم شگفتی‌آور 72‌میلیون بشکه برسد. سراب وضعیت بازار به نظر میرسد بهبود جزیی در بهای نفت که در پایان ماه ژانویه و اوایل ماه فوریه شاهد آن بودیم متوقف شده است. قیمت‌ها به‌صورت جزیی افزایش یافته‌اند؛ نفت برنت در بازار آینده با بهایی نزدیک به 60دلار و نفت دبلیوتی‌آی نزدیک به 50دلار در ازای هر بشکه معامله شده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد بهای نفت در حال تثبیت است. هر چند این «تعادلی متزلزل» است. پشت این سراب ثبات، به نظر خوش‌بینانه میرسد که انتظار ادامه بهبود قیمتها را داشته باشیم. کاهش شدید در تعداد دکلهای حفاری امریکایی کلیدی‌ترین عنصر در افزایش قیمت نفت بوده است. با این وجود به نظر میرسد ذخایر امریکا کاهشی نداشته است. برعکس آن حتی افزایش نیز داشته است اما به‌دلیل افزایش تقاضای فصلی در یک‌چهارم ابتدایی سال2015 این میزان خنثی شد. به این ترتیب میزان ذخایر امریکا روی 468‌میلیون بشکه باقی ماند که این در نوع خود یک رکورد است. همزمان خطرات توزیع عرضه رو‌به‌افزایش است. کشورهای تولیدکننده نفت که به قیمت‌های بالای نفت وابسته هستند در تنظیم بودجه خود با قیمت‌های فعلی با مشکلاتی مواجه خواهند بود. شرایط دلار نیز پرداخت بدهیهای شرکتهایی نظیر پتروبارز (شرکت بزرگ چندملیتی نفتی که مقر آن در برزیل است) را به‌صورت دلار دشوار خواهد کرد. اما بازار محصولات به‌شکل غیرمنتظره‌یی قوی به نظر می‌رسد. تقاضا برای محصولات نیز جان گرفته است. اما اینکه تقاضا برای محصولات و فعالیت‌های پالایشی به همین قوت باقی بماند امری نامعلوم است. البته بخشی از این افزایش تقاضا به‌دلیل سرمای هوا در امریکای شمالی است. چنین افزایش تقاضایی به این دلیل احتمالا دوام و پایداری کمتری نسبت به افزایش تقاضای ناشی از رشد اقتصادی دارد. به این ترتیب در این بازار همه در مرز قرار دارند و شرایط هیچ قطعیتی ندارد و فشارهایی که در بازار وجود دارد ثابت ننشسته‌اند.