تیغ ارز بر کف زنگی مست؟!

در حالی‌ که بهای دلار امروز ۲۵۳۵ تومان است، بهای ارز مبادلاتی، نه تنها ۲ درصد زیر بهای بازار آزاد، که بیش از ۶ درصد زیر بها تعیین شده تا فرمول انحصاری بانک مرکزی، عملاً ارز و دلار را نرخ‌گذاری کند. به گزارش «»، اتاق مبادلات ارزی از دیروز کار خود را آغاز کرد و با نرخ رسمی اعلامی ۲۴۰۴ تومان، از متقاضیان ارز استقبال کرد. بنا بر این گزارش، در همین حال و در ساعات پایان کاری روز گذشته، نرخ دلار با جهشی محسوس به ۲۵۳۵ تومان رسید تا در نخستین روز کاری طرح جدید ارزی دولت، اولین نمره منفی ثبت شود. البته از‌‌ همان آغاز دقیقاً مشخص بود که سازوکار دولت برای تعیین نرخ ارز مبنایی غیر منطقی دارد و تعیین بهای ارز رسمی با ۲ درصد پایین‌تر از نرخ رسمی بازار، تیغ دادن بر کف زنگی مست است. در جایی که ثابت شده دولت توان کنترل نوسانات بازار ارز را در ماه‌های گذشته نداشته است، براستی چرا نرخ ارز دولتی آزاد باید بر مبنای بازار موازی تعیین شود؟ از همه این‌ها گذشته، امروز اتفاق جالبی رخ داد. در حالی که بهای ارز در بازار موازی در نخستین ساعات ۱۵۳۵ تومان است، نرخ دولتی برای مبادله در اتاق ارز برابر با ۲۳۶۲ تومان اعلام شده. در حالی ‌که اگر قرار بود ۲ درصد قیمت زیر بازار موازی مبنای نرخ مبادلاتی باشد، بهای امروز باید معادل ۲۴۸۴ تومان تعیین شود؛ این به این معناست که امروز نرخ مبادلاتی در اتاق ارز تقریباً کمی بیش از ۶ درصد زیر بهای بازار موازی تعیین شده است. معنای دیگر این امر آن که اکنون و در همین آغاز کار، اتاق مبادلات ارزی، ارز سه نرخی شده است! این امر ناشی از آن است که دیروز مسئولان بانک مرکزی اعلام کرده‌اند که فرمول تعیین بهای ارز مبادلاتی با نرخ ۲ درصد زیر بازار انحصاراً در اختیار بانک مرکزی است! اکنون پرسش اینجاست که اگر قرار است بهای ارز با ۲ درصد زیر قیمت بازار آزاد تعیین شود، دیگر سخن گفتن از فرمولی که انحصاراً در اختیار بانک مرکزی است، چه معنایی دارد؟! اما اگر فرمول خاصی هست که از ابتدا نیز قرار بوده باشد، صحبت از ۲ درصد زیر بهای بازار موازی اساساً به چه منظوری بوده است؟ گفته می‌شود، نرخ دلار در بازار آزاد از نگاه بانک مرکزی در روز سه شنبه نزدیک ۲۴۰۵ تومان است. احتمالاً یا منظور بانک مرکزی از بازار آزاد جایی است که دیگران از آن بی‌خبرند و یا دیگران نرخ بازار آزاد را به اشتباه ثبت کرده‌اند! متأسفانه چنانچه پیش بینی می‌شد، این طرح دولت نیز مانند طرح بورس ارزی کاملاً مبهم و آمیخته با ضد و نقیض‌های اساسی است. از‌‌ همان آغاز کار، دولت با قرار دادن نرخ بازار آزاد به عنوان نرخ مبنا، تیغ را بر کف زنگی مست گذاشته و اکنون برای کنترل این بازار فرمول‌های انحصاری ابداع می‌کند؛ افزون بر آنکه سه نرخی کردن ارز در بازار، اساساً نیازی به این همه دردسر و تبلیغات و رفت و آمد نداشت و دولت می‌توانست خیلی راحت از‌‌ همان آغاز ارز را سه نرخی اعلام کند! هرچند هنوز برای بستن کارنامه طرح جدید دولت کمی زود است، اما بازگردیم به آن مثل معروف که سالی که نکوست... به رغم آنکه امید بر آن است که این طرح بتواند بازار ارز را تا اندازه بسیاری کنترل کند.