30درصد بیماران از پرداختی‌ها ناراضی‌اند
طرح تحول سلامت که یکی از برنامه‌های اصلی دولت یازدهم بود تاکنون پیشرفت قابل‌توجهی داشته است. ارزیابی اولیه این طرح دست‌کم در بخش درمان نشان می‌دهد دولت تدبیر و امید راه درازی تا رسیدن به رضایت کامل مردم و ...
همین‌طور پزشکان و پرستاران در بخش درمان در پیش دارد؛ تنها 30درصد مردم از خدمات ارایه‌شده رضایت کامل داشتند و 28درصد آنها از فرانشیزهای جدید هنوز ناراضی‌اند. از طرف دیگر، رضایت کامل کیفیت خدمات نیز محقق نشد؛ تنها 35درصد مردم از کل تیم درمانی شامل پزشک، پرستار و سایر پرسنل رضایت کامل داشتند. طرح تحول نظام سلامت از سوی وزیر بهداشت دولت یازدهم ارایه شد تا پاسخگویی نظام سلامت را افزایش، پرداخت مستقیم از جیب مردم را کاهش و همچنین درصد خانوارهایی را که به‌خاطر دریافت خدمات سلامت دچار هزینه‌های کمرشکن می‌شوند کاهش دهد. برای رسیدن به اهداف بلندپروازانه -البته در نظام سلامت ایران- نیز هشت بسته اجرایی را به‌عنوان اهداف میان‌مدت تعریف کرد؛ کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستانهای دولتی، حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم، حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستانهای دولتی، ارتقای کیفیت خدمات ویزیت در بیمارستانهای دولتی، ارتقای کیفیت هتلینگ در بیمارستانهای دولتی، برنامه ترویج زایمان طبیعی، برنامه حفاظت مالی از بیماران صعب‌العلاج خاص و نیازمند و درنهایت راه‌اندازی اورژانس هوایی. پزشکان از همه راضی‌تر بودند در ارزیابی‌ای که موسسه ملی تحقیقات سلامت، وابسته به دانشگاه علوم‌پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی تهران انجام داده است، تاثیر اجرای طرح تحول سلامت در بخش درمان تا شهریور سال جاری مورد مطالعه قرار گرفته است. یکی از بخش‌های مهم این ارزیابی و همین‌طور طرح تحول سلامت، رضایت بیماران و پرسنل بیمارستان‌ها از اجرای این طرح است؛ جالب اینجاست که پزشکانی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند، بیشترین میزان رضایتمندی را در مقایسه با سایر گروه‌ها مانند پرستاران و بیماران ابراز کرده‌اند. مردم یا بیماران نیز از تغییرات ایجادشده در فرانشیز 73درصد و از تغییرات خدمات هتلینگ بیمارستانهای طرح تحول 79درصد رضایت داشته‌اند. اما بیشترین نارضایتی آنها از مدیریت شکایات در بیمارستان و بعد فرایند ترخیص بوده است. به‌گزارش این مطالعه 22درصد پزشکان رضایت کامل از اجزای طرح تحول داشتند و بیشترین دلیل نارضایتی عظیم آنها نیز تعطیلی مطب(39درصد) و بعد رسیدگی به شکایات و درخواست‌ها(38درصد) بوده است. اما رضایت‌ها هم کم نبوده؛ بیشترین رضایت پزشکان(32درصد) از تجهیزات و تسهیلات تشخیصی بود. 28درصد پزشکان نیز از کیفیت خدماتی که در قالب این طرح ارایه کرده‌اند رضایت کامل داشته‌اند. افزایش مشتریان پزشکان بعد از طرح ظاهرا اجرای طرح تحول سلامت برای پزشکان خیر دیگری هم داشته که در نگاه اقتصادی به معنای افزایش مشتریان آنهاست؛ حدود 60درصد از پزشکان همکار طرح تحول نیز ابراز کرده‌اند که مراجعان آنها افزایش داشته است. 20درصد آنها هم ابراز کرده‌اند که درآمد آنها افزایش یافته است. تعداد مراجعان 34درصد از پزشکان غیرهمکار شاغل در بیمارستانهای تابعه وزارت بهداشت و 47درصد پزشکان شاغل در بیمارستانهای تابعه وزارت بهداشت اعم از همکار و غیرهمکار در طرح هم افزایش یافته و 13درصد درآمد دسته دوم نیز روندی صعودی را در پیش گرفته است. بااین‌حال، تغییرات در تعداد مراجعین و درآمد بیمارستانهای غیرتابعه وزارت بهداشت(اعم از دولتی، خصوصی و خیریه) و غیره نسبت به پزشکان شاغل در بیمارستانهای وزارت بهداشت خیلی کمتر بوده است. این تفاوت تاحدودی قابل پیش‌بینی و طبیعی است؛ براساس این گزارش افزایش تعداد مراجعان بیمارستانهای تابعه وزارت بهداشت در مقایسه با این گروه هفت برابر ببیشتر بوده است. پرستاران در سیبل نارضایتی‌ها پرستاران که یکی از بخش‌های مهم خدمات‌درمانی محسوب می‌شوند و در نظام سلامت ایران نیز به دلایل مختلف نقش مهم‌تری در درمان ایفا می‌کنند، از نگاه این مرکز دور نمانده است. تصویر پرستاران در میان مردم ایران تصویر افراد مهربانی نیست، برخلاف آنچه در جهان وجود دارد و حتی بخشی از وظایف آنها در مقیاس جهانی تعریف شده است. این گزارش هم به نوعی صحه بر این دیدگاه کلی می‌گذارد؛ مردم بیشترین نارضایتی را از خدمات پرستاری داشتند. بااین‌حال این طرح نیز تعداد شیفت‌های کاری آنها را با میانگین 25ساعت در ماه افزایش داده است و شاید باعث شده تا این قشر هم به‌طور متقابل از تعداد مراجعین(38 درصد) داشته باشند. به‌طور کلی 22درصد پرستاران مورد مطالعه این طرح، از کل اجزای طرح تحول سلامت ناراضی بودند. ماندگاری پزشکان و پرستاران در شغل و محل کار خود نیز به‌عنوان یکی از شاخصه‌های تعیین‌کننده رضایت این گروه‌ها از اجرای طرح و آینده آن ارزیابی شده است. همکاران پزشک شاغل در بیمارستانهای تابعه وزارت بهداشت بیشترین تمایل را به ماندگاری در بین گروه‌های ارایه‌کننده خدمات مربوط به طرح تحول دارند که این مساله باتوجه به افزایش دریافتی پزشکان همکار طرح در مقایسه با سایر گروه‌ها قابل پیش‌بینی بود. درصد تمایل به همکاری از طرف بیمارستانهای غیرتابعه وزارت بهداشت نیز بالاتر بود؛ پرستاران این بخش 46درصد و پزشکان آن 38درصد تمایل به ماندن داشتند. ارجاع 85درصد بیماران به بیرون براساس دستورالعمل طرح تحول(دستورالعمل برنامه کاهش پرداختی بیماران بستری) بنا بود تمام داروها، تجهیزات و ملزومات مصرفی پزشکی بیماران بستری توسط بیمارستان تامین شود و بیماران جهت تهیه این بخش از نیاز خود به خارج از بیمارستان ارجاع داده نشوند. به همین دلیل بیمارستانهای مشمول این طرح موظف شدهاند که تمامی خدمات تشخیصی و درمانی موردنیاز بیماران را که در فهرست بیمه پایه و برنامه است به بیمار عرضه کنند و درصورتی که بیمارستان امکانات موجود را نداشته باشد، براساس زنجیره ارجاع بیمارستانی عمل کنند. اما درصورتی که به هر دلیل بیمار به سایر مراکز ارجاع داده شود، هزینه خدمات یادشده و هزینه نقل و انتقال بیمار بر عهده بیمارستان ارجاع‌دهنده است. نتایج این مطالعه در بیمارستانهای کل کشور در مرداد1393 نشان می‌دهد که در کل بیمارستانهای مورد مطالعه 85.9درصد از بیماران بستری(در زمان بستری در بخش) جهت خرید دارو و 2.3درصد از بیماران بستری(در زمان بستری در بخش) جهت خرید ملزومات پزشکی به بیرون از بیمارستان ارجاع داده شدهاند. از طرف دیگر، براساس نتایج پرسشگری صورت‌گرفته از بین 1530بیمار بستری در بیمارستانهای منتخب از کل بیمارستانهای کشور در تاریخ 24تیر تا 25مرداد93 مجموعا 6.1درصد از بیماران بستری در بیمارستان در طی مدت حضور در بیمارستان(اقامت در بخش اورژانس یا بستری) جهت دریافت خدمات تشخیصی آزمایشگاه و 8/7درصد از بیماران بستری در بیمارستان در طی مدت حضور در بیمارستان(اقامت در بخش اورژانس یا بستری) جهت دریافت خدمات تشخیصی تصویربرداری به بیرون از بیمارستان(خارج از زنجیره تامین) ارجاع داده شدهاند و هزینه خدمات دریافتی تصویربرداری یا آزمایشگاه آنها نیز توسط بیمارستان پرداخت نشده است. براساس این مطالعه، میانگین هزینه پرداخت‌شده توسط بیماران بستری در بخش برای تهیه دارو خارج از زنجیره تامین بیمارستان 88هزار تومان و برای ملزومات مصرفی 141هزار تومان بوده است. میانگین هزینه پرداخت‌شده توسط بیماران(در زمان اقامت در بخش اورژانس یا بستری) برای دریافت خدمات آزمایشگاه(خارج از زنجیره تامین بیمارستان) به‌طور متوسط حدود 112هزار تومان و برای خدمات تشخیصی تصویربرداری حدود 94هزار تومان بوده است. رکورددارها، بیمارستان رازی تهران و طالقانی چالوس میانگین سهم بیمار از هزینه پرونده‌های بستری نیز در تیر سال93 حدود 8درصد بوده است که این میزان برای کل بیماران بستری(بیمه‌شده و نشده) 10درصد بوده است. کاهش سهم بیمار از هزینه‌های بستری یکی از راهکارهای دولت برای حفاظت مالی از بیماران بود که براساس مطالعه این مرکز، 89درصد از بیمارستانهای مورد بررسی سهم بیمار از پرونده‌های بستری کمتر از 10درصد بوده است. در میان این بیمارستان‌ها هم بیماران بیمارستان طالقانی چالوس، کمترین سهم و بیماران بیمارستان پوست رازی تهران، بیشترین سهم را داشته‌اند.
