دولت یا پلتفرم‌های آنلاین؛ عامل نابسامانی بازار مسکن کدام است؟
در شرایطی که هزینه‌های خرید و اجاره مسکن کمر مردم را خم کرده است، چند روز پیش در جلسه شورای عالی مسکن، رئیس‌جمهور و وزیر اقتصاد دولتش پلتفرم‌های آنلاین را مقصر افزایش قیمت در حوزه مسکن معرفی کردند. آن هم در شرایطی که ساخت ۴ میلیون مسکن از اصلی‌ترین وعده‌های ابراهیم رییسی در انتخابات بود، اما تا کنون که نیمی از دولت او گذشته است نه تنها هیچ اقدامی برای تحقق این وعده انجام نشده است بلکه افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها در بقیه بخش‌ها نیز فشاری مضاعف به وضعیت اقتصادی خانواده‌ها وارد کرده است.
به گزارش اقتصادآنلاین؛ آمار نشان می‌دهد ساخت و ساز مسکن حداقل در تهران در چهار سال گذشته به حدود نصف رسیده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران شمار پروانه‌های ساخت مسکن تهران در سال ۹۷ حدود ۱۰ هزار و ۹۵۴ پروانه بوده است این در حالی است که بر اساس نتایج طرح گردآوری اطلاعات پروانه های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری های کشور که مرکز آمار ایران منتشر کرده است، شمار پروانه های احداث ساختمان تهران در سال ۱۴۰۱ به حدود پنج هزار و ۷۱۱ پروانه رسیده است. این میزان کاهش در شرایطی رخ داده است که طبق برآوردها، سالانه بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار واحد، عقب ماندگی در ساخت و ساز کشور وجود دارد.
وحید شقاقی‌شهری، استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی در تشریح وضعیت کنونی بازار مسکن و نقش عوامل مختلف در نابسامانی آن به اقتصادآنلاین می گوید که عوامل متعددی منجر به نابسامانی بازار مسکن در ایران شده است اما دولت با رفتار غیراصولی جلوگیری از انتشار داده و اطلاعات و فشار بر بسترهای آنلاین می‌خواهد این بازار را مهار کند.
او توضیح می‌دهد که برای نمونه یکی از سیاست‌های شکست خورده دولت در این زمینه با فشار بر بسترهای آنلاین جلوگیری از درج قیمت مسکن در آگهی های آنلاین یا عدم انتشار آمار بازار مسکن از ابتدای زمستان سال گذشته تاکنون هیچ تاثیری بر بازار مسکن نداشته بلکه برعکس دولت مانع از انتشار واقعیت هایی شده که می تواند بازوی کارشناسی را به تحلیل و چاره اندیشی برای بازار وادارد.
این اقتصاددان تاکید می کند که اختفای واقعیت نمی تواند مانع پیامدهای واقعیت شود و دولت باید بداند که عوامل اصلی بازار متشنج مسکن در ایران، اولا کمبود شدید عرضه نسبت به تقاضا است. نکته دیگر بهره وری پایین ساخت و ساز در کشور است و در حالی که کشوری مانند چین مجتمع های مسکونی بزرگ را با صنعتی سازی ظرف مدت کوتاه دو تا سه ماهه می سازد در ایران، طول مدت ساخت یک مجتمع مسکونی گاهی تا دو سال می رسد.
شقاقی‌شهری همچنین توضیح می دهد که نبود سیاست های متوازن رشد و توسعه پهنه سرزمینی ایران یا آمایش سرزمین سبب شده است که تمرکز جمعیت در نقاطی از کشور مانند کلانشهرها رخ دهد و تقاضای مسکن در این مناطق را به صورت بی رویه بالا ببرد. تقاضایی که گاهی خارج از ظرفیت های زیستی و زیرساخت های شهری آن مناطق است و موجب جهش قیمت در آن نقاط می شود.
استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی ادامه می دهد که آلمان کشوری با وسعت معادل خراسان ایران و جمعیتی مشابه کشور ماست اما با توزیع متوازن جمعیت و سیاست های درست شهرسازی توانسته بازار مسکن خود را متعادل نگه دارد اما در ایران با وجود پهنه سرزمینی گسترده، سیاست های ناکارآمد در سایر بخش های اقتصادی و زیرساختی سبب شده که بازار مسکن بهم بریزد؛ به عنوان مثال بحران آب در شهرهای کشور و فرونشست عمیق موجب مهاجرت های گسترده شده است و بازار مسکن ایران حتی در حال از دست دادن ظرفیت های فعلی موجود است و بسیاری از واحدهای مسکونی با این رویدادها متروکه و خالی از سکنه می شوند که این مساله سبب تشدید تقاضا در بازار مسکن و عمیق تر شدن بحران می شود.
خروج گسترده سرمایه از کشور و بازار مسکن نکته دیگری است که شقاقی‌شهری به آن اشاره کرده و می گوید که این مساله منجر به کاهش مضاعف تولید و عرضه مسکن می شود ضمن اینکه تورم دو رقمی و ریزش مداوم ارزش ریال تولید نگرانی کرده و عده زیادی برای حفظ ارزش دارایی خود به سرمایه گذاری در بازارهای مسکن، طلا، ارز و ... روی می آورند و به عبارتی تقاضای سرمایه ای در بازار موجب تشدید مشکل در بازار مسکن شده است.
علاوه بر نکاتی که این استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی می‌گوید، کمبود شدید عرضه مسکن نسبت به تقاضا، تورم دو رقمی و افزایش تقاضای سرمایه ای مسکن، سوداگری زمین و تصدی گری نهادهای دولتی و نهادهای انقلابی در بازار زمین و ... همه و همه گره‌های بازار ملک است که کارشناسان به آن اشاره می کنند. با این حال و در چنین شرایطی دولت پلتفرم‌های انلاین را عامل گرانی مسکن می‌داند.
