آغاز عصری جدید در روابط آمریکا، ژاپن و کره جنوبی: اتحاد سه‌جانبه برای مقابله دشمنان مشترک
رهبران ژاپن و کره جنوبی، دو کشوری که دهه‌هاست روابط پرتنشی را سپری می‌کنند روز جمعه ۱۸ آگوست تصمیم گرفتند این تنش‌ها را کنار بگذارند و پیمان سه جانبه‌ای را با ایالات متحده به امضا برسانند که بر اساس آن همکاری‌های نظامی و اطلاعاتی میان واشنگتن، توکیو و سئول به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
بایدن در کنفرانس خبری مشترک انعقاد این توافق سه جانبه را اقدامی «تاریخ‌ساز» دانست و «شجاعت سیاسی» رهبران کره و ژاپن را برای کنار گذاشتن تنش‌ها و اختلافاتی که از هشتاد سال قبل و در پی تجاوز نظامی ژاپن به کره جنوبی و استعمار این کشور در طی جنگ جهانی دوم به وجود آمده بودند، ستود.
دستاورد این توافق برای آمریکایی‌ها صرفا به کاهش تنش‌ها میان مهم‌ترین متحدان منطقه‌ای واشنگتن و افزایش همکاری‌های این دو متحد محدود نمی‌شود. روزنامه فایننشال تایمز در تحلیلی پیرامون توافق سه‌جانبه اخیر کشورهای ژاپن، کره جنوبی و ایالات متحده می‌نویسد: «آمریکا توانست موافقت کامل توکیو و سئول را برای متعهد شدن به حفظ آرامش و ثبات در جزیره تایوان و مقابله با یکجانبه‌گرایی و تحمیل اقتصادی در منطقه را جلب کند.»
یون سوک یئول، رئیس جمهور کره جنوبی پس از انعقاد پیمان سه‌جانبه گفت که کمپ دیوید به عنوان مکانی تاریخی به حافظه‌ها سپرده خواهد شد که در آن سه کشور کره جنوبی، ژاپن و ایالات متحده فصل جدیدی از همکاری‌های سه‌جانبه را آغاز کردند.
فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن نیز ضمن قابل توجه خواندن توافق سه‌جانبه با کره جنوبی و ایالات متحده از نظر زمانی این توافق را بسیار مهم ارزیابی کرد. او تصریح کرد که این توافق در زمانی به امضا رسیده که نظم جهانی در «بحران» به سر می‌برد و پایه‌های این نظم با حمله نظامی روسیه به اوکراین، آزمایش‌های موشکی کره شمالی و تنش‌ها با چین در دریای چین جنوبی لرزانده می‌شود.
ایالات متحده سال‌هاست که روابط گرمی با ژاپن و کره جنوبی دارد اما مدت‌ها زمان برد که آمریکایی‌ها بتوانند این دو متحد خود در منطقه شرق آسیا را قانع کنند تا در مسیر تنش‌زدایی و تقویت همکاری‌ها به ویژه در حوزه‌های نظامی و امنیتی به منظور مقابله با تهدیدهای مشترک گام بردارند.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا اصرار دارد که توافق سه‌جانبه واشنگتن، توکیو و سئول در کمپ‌دیوید علیه هیچ کشور خاصی نیست اما برخی دیگر از مقام‌های ارشد آمریکا نمی‌توانند این مسأله را که تهدید چین و کره شمالی دلیل اصلی گرد هم آمدن این سه کشور بوده را انکار کنند.
رحم امانوئل، سفیر ایالات متحده در ژاپن در این باره می‌گوید: «استراتژی چین در منطقه کاملا بر این مبنا بنا شده که آمریکا و متحدان شماره یک و شماره دو واشنگتن در منطقه نمی‌توانند هم‌سو و هماهنگ عمل کنند و اختلافات آن‌ها مانع از پیشبرد سیاست‌های آمریکا خواهد شد اما با این توافق، وضعیت به کلی دگرگون خواهد شد.»
پاتریشیا کیم، تحلیلگر مسائل آسیا در موسسه بروکینگز معتقد است هیچ همکاری سه‌جانبه نظامی و امنیتی در این سطح نمی‌تواند بدون وجود تهدید مشترک و بدون توجه به این تهدید مشترک که در این جا تهدیدهای پکن و پیونگ‌یانگ است، آغاز شود. به گفته او «افزایش احساس عدم امنیت در کشورهای همسایه چین و کره شمالی» در کنار «بازگشت ترس از بین رفتن نظم جهانی» تحت تأثیر حمله نظامی روسیه به اوکراین نقش مهمی در به ثمر رسیدن این توافق ایفا کرد اما همزمان نباید از اراده سیاسی قوی به ویژه در سئول برای حل و فصل اختلافات و کاهش تنش‌ها با ژاپن غافل شد.
مایکل گرین مقام ارشد سابق دولت آمریکا که در حال حاضر مدیریت مرکز مطالعات آمریکا در دانشگاه سیدنی را بر عهده دارد نیز در اظهار نظری پیرامون توافق اخیر گفته است: «از زمان انعقاد توافق آکوس در سال 2021 که بر اساس آن ایالات متحده و بریتانیا برای کمک به استرالیا در راستای دستیابی به زیردریایی‌های هسته‌ای متعهد شدند، تلاش برای دستیابی به توافق سه‌جانبه اخیر میان آمریکا، ژاپن و کره جنوبی مهم‌ترین اقدام دولت بایدن برای مقابله با قدرت چین بوده است.»
او باور دارد از نظر تاریخی ارزش توافق اخیر بسیار بیشتر از توافق آکوس (AUKUS) است چرا که هیچکس تردیدی در این موضوع که آمریکا، استرالیا و بریتانیا می‌توانند باهم همکاری کنند نداشت اما تردیدهای زیادی در خصوص تمایل ژاپن و کره جنوبی برای همکاری با یکدیگر و شکل‌گیری نوعی اتحاد میان آن‌ها وجود داشت.
پکن هم بر این باور است که این اتحاد نوعی جبهه‌گیری در برابر چین است. وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز جمعه در گفت‌وگو با خبرنگاران در این باره گفت: «جامعه جهانی قضاوت خاص خود را دارد و می‌داند که چه کسانی در حال ایجاد بلوک‌های متضاد و افزایش تنش‌ها در منطقه هستند.» او تصریح کرد که دامن زدن به تنش در منطقه آسیا اقدامی نامحبوب در میان کشورهای منطقه است.
تحلیلگران مهم‌ترین نگرانی در خصوص آینده این توافق را عملکرد رهبران آتی این سه کشور دموکراتیک می‌دانند. به ویژه مقام‌های ارشد هر دو کشور ژاپن و کره جنوبی نگرانند که با روی کار آمدن احتمالی دونالد ترامپ یا کسی شبیه به او در سال 2025، این اتحاد نافرجام باقی بماند اما مقام‌های آمریکایی وعده داده‌اند که تلاش دارند با نهادسازی و ایجاد ساختاری که خروج از آن سخت و پرهزینه باشد، مانع از نابودی این توافق سه‌جانبه در آینده شوند.
