منظور از واکنش بیش از اندازه در امور مالی و سرمایه گذاری چیست؟

​در امور مالی و سرمایه‌گذاری، این نوع واکنش یک پاسخ احساسی شدید به اوراق بهاداری مانند سهام یا سایر سرمایه‌گذاری‌های دیگر است که از ترس یا طمع ناشی می‌شود. واکنش بیش از اندازه سرمایه گذاران به اخبار باعث می شود که اوراق بهادار تا زمانی که به ارزش ذاتی خود بازگردند دچار اشباع خرید و اشباع فروش شوند.

نکات کلیدی

حباب ها و سقوط‌های بازار به ترتیب نمونه هایی از واکنش های بیش از اندازه به سمت بالا و پایین هستند.

فرضیه بازارهای کارآمد مانع از وقوع واکنش‌های بیش از اندازه می‌شود، اما در امور مالی رفتاری پیش‌بینی می‌شود که این واکنش‌ها رخ می‌دهند – و سرمایه‌گذاران هوشمند می‌توانند از آنها استفاده کنند.

آشنایی با واکنش بیش از اندازه

سرمایه گذاران همیشه منطقی نیستند. سرمایه‌گذاران برخلاف فرضیه بازار کارآمد که مدعی قیمت‌گذاری کامل و فوری تمام اطلاعات شناخته شده عمومی است، اغلب تحت تأثیر سوگیری‌های شناختی و عاطفی قرار می‌گیرند.

برخی از تأثیرگذارترین اثرهای پژوهشی در امور مالی رفتاری به واکنش کمتر از اندازه اولیه و متعاقب آن واکنش بیش از اندازه قیمت ها به اطلاعات جدید ارتباط دارند. در حال حاضر بسیاری از صندوق‌ها از استراتژی‌های مالی رفتاری برای بهره‌برداری از این سوگیری‌ها در سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند، به‌ویژه در بازارهای کمتر کارآمدی مانند سهام شرکت‌های کوچک.

صندوق‌هایی که به دنبال بهره‌برداری از واکنش‌های بیش از اندازه هستند، به دنبال شرکت‌هایی می‌روند که قیمت سهام‌شان به دلیل اخبار بد درآمد افت کرده است، اما این اخبار احتمالاً موقتی است. سهم‌هایی که نسبت قیمت به ارزش دفتری پایینی دارند و به عنوان سهام ارزشی نیز شناخته می شوند، نمونه ای از این سهم‌ها هستند.

واکنش کمتر از اندازه به اطلاعات جدید برخلاف واکنش بیش از اندازه، به احتمال زیاد دائمی است. واکنش ناکافی اغلب به دلیل اثر لنگر انداختن ایجاد می شود که وابستگی افراد به اطلاعات قدیمی را توصیف می کند و به ویژه زمانی قوی است که این اطلاعات برای دیدگاه منسجمی که سرمایه گذار برای توضیح جهان (که به عنوان هرمنوتیک نیز شناخته می شود) به آن معتقد است حیاتی باشند. تثبیت ایده هایی مانند «فروشگاه های خرده فروشی فیزیکی منقرض شده‌اند» می تواند سرمایه گذاران را متقاعد کنند که سهام هایی با ارزش‌گذاری کمتر از اندازه را نادیده بگیرند و فرصت های کسب سود را از دست بدهند.

نمونه هایی از واکنش بیش از اندازه

همه حباب‌های دارایی نمونه‌هایی از واکنش بیش از اندازه هستند، از جنون گل لاله در هلند در قرن هفدهم تا افزایش قیمت شهاب‌سنگی ارزهای دیجیتال در سال 2017.

حباب‌های دارایی زمانی شکل می‌گیرند که افزایش قیمت دارایی‌ها به جای ارائه بازده اساسی ارائه شده از سوی دارایی، سرمایه‌گذاران را به عنوان منبع اصلی بازده به سوی خود جذب می‌کنند. در زمینه سهام، بازده «اساسی» رشد شرکت و احتمالاً سود پرداخت شده برای سهام است.

«بازده اساسی» پیاز گل لاله در دهه 1600 زیبایی گلی بود که تولید می‌کرد و اندازه‌گیری کمی این نتیجه دشوار بود. از آنجایی که سرمایه گذاران راه خوبی برای اندازه گیری مطلوبیت پیازهای گل لاله نداشتند، از قیمت به عنوان معیار ارزش‌گذاری آن استفاده می‌کردند و از آنجایی که قیمت پیاز گل‌ها همیشه در حال افزایش بود، این باور بی اساس ایجاد شد که پیازهای گل لاله ذاتا ارزشمند هستند – و سرمایه گذاری خوبی هستند.

واکنش بیش از اندازه به روند صعودی تا زمانی که پول هوشمند شروع به خروج از سرمایه‌گذاری کند، باقی می‌ماند، در این مرحله ارزش اوراق بهادار به تدریج نزولی می‌شود و در نهایت واکنش بیش از اندازه‌ ی نزولی ایجاد می‌کند. در مورد حباب دات‌کام در اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000، اصلاح بازار به تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارهای بی‌سود منجر شد، اما در عین حال قیمت سهم‌های خوب را نیز به سطوح بسیار ارزان کاهش داد.

قیمت سهام شرکت Amazon.com قبل از تخلیه حباب دات کام به 106.70 دلار در 10 دسامبر 1999 به اوج خود رسید اما در سپتامبر 2001 به پایین ترین سطح خود یعنی 5.97 دلار سقوط کرد که 94 درصد از ارزش خود را از دست داد. در سال 2020، میانگین قیمت سهام آمازون 2680.86.1 دلار رسیده بود.