نسبت P/E۱۰ چیست و نحوه محاسبه آن چگونه است؟

​نسبت P/E 10 همچنین برای حذف نوسانات درآمد خالص ناشی از تغییرات حاشیه سود در یک چرخه تجاری معمولی از درآمد واقعی هموار شده استفاده می کند. نسبت P/E 10 همچنین به عنوان نسبت قیمت به درآمد تعدیل شده چرخه ای (CAPE) یا نسبت PE شیلر نیز شناخته می شود.

نکات کلیدی

نسبت P/E 10 همچنین برای حذف نوسانات درآمد خالص از درآمد واقعی هموارسازی شده استفاده می کند.

نسبت P/E 10 همچنین به عنوان نسبت قیمت به درآمد تعدیل شده چرخه ای (CAPE) یا نسبت PE شیلر نیز شناخته می شود.

آشنایی با نسبت P/E 10

این نسبت توسط استاد دانشگاه ییل رابرت شیلر، نویسنده کتاب پرفروش «خوشحالی غیرعقلانی» که در سال 2013 برنده جایزه نوبل علوم اقتصادی شد، محبوبیت پیدا کرد. شیلر پس از اینکه هشدار داد رشد دیوانه‌وار بازار سهام ایالات متحده در اواخر دهه 1990 در نهایت به حباب تبدیل خواهد شد، توجه زیادی را به خود جلب کرد.

نسبت P/E 10 بر اساس تحقیقات سرمایه گذاران مشهوری به نام‌های بنجامین گراهام و دیوید داد در کتاب سرمایه گذاری افسانه ای آنها که در سال 1934 با عنوان «تحلیل اوراق بهادار» منتشر توسعه پیدا کرد. این سرمایه گذاران نسبت P/E غیرمنطقی را به نوسانات موقت و گاهی شدید چرخه‌های تجاری نسبت می‌دادند. گراهام و داد توصیه کردند که برای هموارسازی درآمد یک شرکت در یک دوره معین، هنگام محاسبه نسبت های P/E از میانگین چند ساله درآمد به ازای هر سهم (EPS) مانند پنج، هفت یا 10 ساله استفاده شود.

نحوه محاسبه نسبت P/E 10

نسبت P/E 10 به صورت زیر محاسبه می‌شود: ابتدا، نسبت EPS سالانه یک شاخص سهام مانند S&P 500 در طی 10 سال گذشته محاسبه می‌شود. سپس، این درآمدها با استفاده از شاخص قیمت مصرف کننده نسبت به تورم (CPI) تعدیل می‌شوند- یعنی ارزش درآمدهای گذشته با دلار امروزی محاسبه می‌شود. سپس، میانگین این ارقام واقعی EPS در طول 10 سال محاسبه می‌شود. در نهایت، سطح فعلی S&P 500 بر میانگین EPS 10 ساله تقسیم می‌شود تا نسبت P/E 10 یا نسبت CAPE به دست آید.

نسبت P/E 10 در طول زمان بسیار تغییر می‌کند. بر اساس داده‌هایی که برای اولین بار در کتاب «خوشحالی غیرمنطقی» ارائه (که در مارس 2000، مصادف با اوج رونق دات‌کام منتشر شد) و سپس برای پوشش دوره 1881 تا آگوست 2020 به‌روزرسانی شدند، این نسبت از کمترین مقدار خود یعنی 4.78 در دسامبر 1920 به مقدار بیشینه خود یعنی 44.20 در دسامبر 1999 رسیده است. در آگوست 2020، میانگین تاریخی شاخص P/E 10  برابر 17.1 بود.

شیلر و جان کمپبل با استفاده از داده های بازاری مربوط به گزارش های درآمد تخمینی (1881 تا 1956) و واقعی (1957 به بعد) شاخص S&P دریافتند که هر چه معیار CAPE کمتر باشد، بازده احتمالی سرمایه گذاران سهام در 20 سال آینده بیشتر خواهد بود.

نقاط ضعف نسبت P/E 10

از معیار P/E 10 چنین انتقاد شده است که در نشان دادن سقف یا کف بازار همیشه دقیق نیست. به عنوان مثال، مقاله ای در شماره سپتامبر 2011 مجلهAmerican Association of Individual Investors نشان داد که مقدار نسبت CAPE برای شاخص S&P 500 در جولای 2011 برابر 23.35 بود.

مقایسه این نسبت با میانگین بلندمدت 16.41 معیار  CAPE نشان می‌داد که این شاخص در آن نقطه بیش از 40 درصد ارزش‌گذاری بیشتر از اندازه داشته است. این مقاله در ادامه پیشنهاد کرده است که نسبت CAPE دیدگاهی بیش از حد نزولی نسبت به بازار ارائه می‌دهد، زیرا معیارهای ارزش‌گذاری مرسوم مانند P/E نشان می‌دادند که شاخص S&P 500 در مضرب 16.17 (بر اساس سود گزارش‌شده) یا 14.84 (بر اساس سود عملیاتی) از ارزش واقعی خود معامله می‌شود. اگرچه شاخص S&P 500 در طی یک ماه یعنی از اواسط جولای تا اواسط آگوست 2011 در حدود 16 درصد سقوط کرد، اما متعاقباً از جولای 2011 به بعد بیش از 35 درصد افزایش یافت و تا نوامبر 2013 به بالاترین حد خود رسید.