سازمان کشورهای عربی صادرکننده نفت (اواپک) چیست؟

سازمان کشورهای عربی صادرکننده نفت در سال 1968 توسط کویت، لیبی و عربستان سعودی تأسیس شد. از دیگر اعضای آن می توان به الجزایر، بحرین، مصر، عراق، قطر، سوریه، تونس و امارات متحده عربی اشاره کرد. اگرچه سازمان‌ های اوپک و اواپک چندین عضو مشترک دارند، اما اواپک یک نهاد مجزا و متمایز از اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت)، سازمان اوپک یک کارتل 13 کشوری است که نقشی محوری در تعیین قیمت‌های جهانی نفت ایفا می‌کند. اواپک از سرمایه گذاری های مشترک در کشورهای عضو خود حمایت می کند تا استفاده موثر از منابع و یکپارچگی اقتصادی بین کشورهای عربی را ترویج کند.

تاریخچه اواپک

کویت، لیبی و عربستان سعودی در 9 ژانویه 1968 توافق نامه ای را در بیروت امضا کردند که به موجب آن اواپک تأسیس شد و با یکدیگر توافق کردند که این سازمان در کشور کویت مستقر شود. در سال 1982، تعداد اعضای این سازمان به 11 کشور افزایش یافت. در سال 1986، تونس درخواست خروج از این سازمان را ارائه کرد و شورای وزیران درخواست این کشور را پذیرفت.

ساختار اواپک

ساختار سازمان اواپک از شورای وزیران، دبیرخانه عمومی و یک دادگاه قضایی تشکیل شده است. شورای وزیران توسط شورایی از وزرای کشورها اداره می شود که مسئولیت اجرا و تدوین سیاست کلی، فعالیت ها و حکمرانی را بر عهده دارند. این شورا درخواست عضویت کشورهای متقاضی و دعوت‌نامه‌هایی را برای نشست با سایر کشورهای صادرکننده نفت تأیید می‌کند. از وظایف دیگر این شورا تصویب قطعنامه و ارائه مشاوره در مورد مسائل مختلف به کشورهای عضو، تایید پیش نویس بودجه سالانه دبیرخانه عمومی و دیوان قضایی و حساب های پایان سال  و انتصاب دبیر کل و دستیاران دبیر کل است.

دفتر اجرایی به همراه شورای وزیران بر سازمان نظارت دارد. دفتر اجرایی دستور کار شورا را آماده، مقررات مربوط به کارکنان دبیرخانه کل را اصلاح و بودجه سازمان را بررسی می‌کند و در مورد موضوعاتی که به مواد موافقتنامه شورا مربوط می‌شوند، اظهارنظر می‌کند. از هر کشور عضو یک نماینده در دفتر اجرایی حضور دارد.

دبیرخانه کل فعالیت های سازمان را مطابق اهداف مندرج در توافقنامه اصلی اواپک و دستورالعمل های شورای وزیران مدیریت می کند. دبیرکل ریاست دبیرخانه را بر عهده دارد و سخنگوی رسمی و نماینده قانونی سازمان است.

دادگاه قضایی پس از امضای پروتکل ویژه ای در 9 مه 1978 در کویت تأسیس شد. این پروتکل به توافقنامه سازمان اضافه و در 20 آوریل 1980 اجرایی شد. اولین قضات دادگاه در 6 مه 1981 انتخاب شدند. این پروتکل ملزم می‌سازد که تعداد نابرابری از قضات این دادگاه بایستی تابعیت عربی داشته باشند- تعداد آنها بایستی حداقل هفت و حداکثر یازده نفر باشد.

تأثیر اواپک

به گزارش گلف نیوز، اگرچه تکانه رشد قدرت تاثیرگذاری سازمان اواپک همانند 30 سال پیش نیست، اما این سازمان از زمان تأسیس خود تأثیر مثبت قابل توجهی بر صنعت نفت و گاز کشورهای عرب داشته است. مصرف انرژی و نفت کشورهای عربی به ترتیب 15 و 10 برابر شده است و ذخایر نفت آن‌ها از کمتر از  360 میلیارد بشکه نفت در سال 1980 به 710 میلیارد بشکه در سال 2016 افزایش یافته است. علاوه‌براین، ذخایر گاز این کشورها از 15 به 53 تریلیون متر مکعب افزایش یافت و تولید مواد پتروشیمی کشورهای عربی اکنون از 150 میلیون تن در سال فراتر رفته است. شایان ذکر است که در گذشته داده های ذخیره اواپک تحت تأثیر داده های ارائه شده توسط کشورهای عضو آن قرار داشت که دقت داده‌های آن‌ها متغیر بود.