ذخایر نفت چیست و نحوه محاسبه آن چگونه است؟

ذخایر بر اساس یک مبنای احتمالی اثبات شده محاسبه می شوند و استخرهای نفتی واقع در اعماق دست‌نیافتنی بخشی از ذخایر یک کشور محسوب نمی شوند.

نکات کلیدی

ونزوئلا، عربستان سعودی و کانادا سه کشور پیشرو با بیشترین ذخایر نفتی هستند.

پیشرو این صنعت یعنی شرکت BP plc تخمین می زند که 1.73 تریلیون بشکه ذخایر نفت در جهان وجود داشته باشد.

تقریباً 80 درصد از ذخایر نفت جهان در کشورهای عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) قرار دارد.

ذخیره استراتژیک نفت (SPR) عرضه اضطراری نفت خام است که ممکن است برای جبران کمبود شدید عرضه نفت در ایالات متحده استفاده شود.

آشنایی با ذخایر نفت

شرکت BP Plc پیشرو صنعت نفت در گزارش سال 2021 خود تخمین زده است که 1.73 تریلیون بشکه ذخایر نفت در جهان وجود دارد. بر اساس گزارش بررسی آماری انرژی جهانی این شرکت بریتانیایی، ونزوئلا با 303.8 میلیارد بشکه ذخایر نفتی در این زمینه پیشتاز است. عربستان سعودی با 297.5 میلیارد بشکه در جایگاه دوم، کانادا با 168.1 میلیارد بشکه در رتبه سوم و ایالات متحده با 68.8 میلیارد بشکه در رتبه نهم قرار دارند.

بزرگترین ذخایر نفت جهان بر اساس کشور

رتبه بندی ذخایر نفت کشور (براساس میلیارد بشکه نفت)

منبع: BP, plc

با این حال، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، به این نتیجه رسیده است که 1.25 تریلیون بشکه نفت در جهان وجود دارد. این کارتل تخمین می زند که 80.4 درصد از ذخایر جهانی در اختیار اعضای آن سازمان از جمله ونزوئلا، عربستان سعودی، ایران، عراق، کویت، امارات متحده عربی و لیبی قرار داشته باشد.

سهم اوپک از ذخایر نفت خام جهان 2021

محاسبه ذخایر نفت

بررسی آماری انرژی جهانی بریتیش پترولیوم یکی از منابع پیشروی داده‌ها و اطلاعات مربوط به بازار انرژی است که انتشار آن به چندین دهه قبل برمی‌گردد. منبع دیگر، بررسی جهانی نفت است که شرکت نفتی ایتالیایی ENI SpA ارائه می‌کند.

در نشریه ENI نیز مشابه بررسی آماری BP، جزئیاتی در مورد ذخایر نفت جهان ارائه می‌شود.  اداره اطلاعات انرژی (EIA) ذخایر نفت ایالات متحده را با اطلاعات مربوط به سال 1900 محاسبه می کند.

یکی از نسبت‌های حیاتی که تحلیلگران برای اندازه‌گیری طول عمر ذخایر نفتی استفاده می‌کنند، نسبت ذخیره به تولید (R/P) است. نسبت R/P تعداد سال‌هایی دوام یک پایه ذخیره را با نرخ‌های تولید سالانه فعلی تخمین می‌زند و شرکت‌های فعال در صنعت نفت و همچنین کشورهای تولیدکننده نفت از آن استفاده می‌کنند.

این نمودار از BP دو روند قابل توجه در ذخایر نفت جهان را نشان می دهد.

نسبت ذخایر به تولید (R/P) جهان بر اساس سال

نسبت ذخایر به تولید (R/P).

منبع: BP, plc

اولین و واضح‌ترین روند، افزایش عظیم ذخایر نفت آمریکای جنوبی و مرکزی نسبت به تولید آن را از سال 2006 به بعد نشان می‌دهد یعنی زمانی که برزیل در حوضه‌های پیش‌نمکی دریایی خود اکتشافات نفتی قابل‌توجهی را انجام داد. شرکت BP در حال حاضر تخمین می‌زند که منطقه آمریکای جنوبی و مرکزی از ذخایر نفتی کافی برای دوام به مدت بیش از 150 سال در سطح تولید فعلی برخوردار است.

حجم ذخایر نفتی لزوماً به ارقام تولید تبدیل نمی شود. به عنوان مثال، سهم ونزوئلا از کل بازار تولید نفت در سال‌های اخیر به دلیل درگیری‌های داخلی به شدت سقوط کرده است. بر اساس بررسی آماری BP در سال 2021 از انرژی جهانی، این کشور آمریکای جنوبی با وجود داشتن بزرگترین ذخایر نفت جهان، تنها 0.6 درصد از کل تولید نفت را به خود اختصاص داده است.

در ذخایر نفت خاورمیانه نسبت به تولید آن نیز روندی نزولی وجود دارد. در دهه 1990، نسبت R/P کشورهای خاورمیانه 100 سال بود. این نسبت به جز چند سال اخیر که نرخ تولید در نوسان بوده و یافتن ذخایر دشوارتر شده است در طول 30 سال گذشته کاهش یافته است . اکنون نسبت ذخیره به تولید برای کشورهای خاورمیانه تقریباً 80 سال است.

در شاخص R/P  کشورهای آمریکای شمالی که طی چند سال گذشته به شدت میزان تولید خود را افزایش داده‌اند روند مشابهی با شیبی نزولی اتفاق افتاده است. ذخایر آمریکای شمالی 30 سال تخمین زده می شود.