ارز پرمبادله چیست و چه معایبی دارد؟

انتظار بر این است که ارزهای پرمبادله در مدت کوتاهی نسبتاً پایدار باقی بماند و در بازار فارکس یا ارز خارجی (FX) قدرت نقدشوندگی بالایی داشته باشند. ارزهای پر مبادله در جهان عبارتند از: دلار آمریکا (USD)، یورو اروپا (EUR)، ین ژاپن (JPY)، پوند انگلیس (GBP)، فرانک سوئیس (CHF)، دلار کانادا (CAD) و دلار استرالیا (AUD) . همه این ارزها از اعتماد سرمایه گذاران و مشاغل بین المللی برخوردارند زیرا معمولاً ارزش آن‌ها به طور چشمگیری افزایش یا کاهش نمی‌یابد.

دلار آمریکا به دلیل برخورداری از جایگاه ارز خارجی ذخیره در جهان از این نظر به ویژه برجسته است. به همین دلیل، بسیاری از معاملات بین المللی با دلار آمریکا انجام می شود. علاوه بر این، اگر پول یک کشور به تدریج ارزش خود را از دست بدهد شهروندان برای محافظت از ثروت خود، دلار آمریکا و سایر ارزهای امن را نگهداری می‌کنند.

نکات کلیدی

ارزهای پرمبادله پول کشورهایی با اقتصاد و سیستم سیاسی پایدار هستند.

نقطه مقابل ارز پرمبادله، ارز ناپایدار است.

نمونه ای از ارزهای پر مبادله در عمل

در گروه ارزهای پرمبادله دلارهای کانادا و استرالیا به قیمت کالاها حساس هستند، اما افت قیمت کالاها را بهتر از سایر کشورهایی که ارزهای آن‌ها به شدت به قیمت کالاها وابسته هستند تحمل می‌کنند. به عنوان مثال، سقوط قیمت انرژی در سال 2014 به هر دو بازار استرالیا و کانادا آسیب زد، اما برای روبل روسیه بسیار ویرانگرتر بود. با این حال، کاهش ارزش پول یک کشور معمولاً از افزایش عرضه پول یا از دست رفتن اعتماد به کارایی آن به عنوان ذخیره ارزش باثبات در آینده به دلیل نگرانی های اقتصادی، مالی یا دولتی ناشی می‌شود. نمونه بارز ارزهای ناپایدار یا ضعیف پزو آرژانتین است که در سال 2015، در حدود 34.6 درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داد و جذابیت خود را برای سرمایه‌گذاران خارجی به شدت از دست داد.

ارزش یک ارز بیشتر بر اصول اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی (GDP) و اشتغال مبتنی است. قدرت بین المللی دلار آمریکا منعکس کننده تولید ناخالص داخلی آمریکا است که بر اساس قیمت های فعلی در سال 2019، با 21.37 تریلیون دلار در رتبه اول جهان قرار دارد. چین و هند به ترتیب با 14.34 تریلیون دلار و 2.88 تریلیون دلار دارای رتبه دوم و پنجم تولید ناخالص داخلی در جهان هستند، اما یوان چین و روپیه هند ارز پرمبادله محسوب نمی‌شوند. عرضه پول کشور نیز در تعیین نرخ ارز نقش دارد. همچنین ترجیح آشکاری برای ارزهای کشورهای دموکراتیک بالغ با یک سیستم قانونی شفاف وجود دارد.

معایب ارز پرمبادله

ارزهای پرمبادله ارزش بیشتری نسبت به سایر ارزها دارند. به عنوان مثال، در 6 نوامبر 2020 در بازار FX هر دلار آمریکا با نرخ 6.61 یوان و 73.97 روپیه معامله می‌شد. این نرخ های ارز برای واردکنندگان چینی و هندی مضر هستند اما برای مانده‌های حساب جاری این کشورها مثبت هستند. نرخ ارز ضعیف به صادرکنندگان کشورها کمک می کند زیرا قدرت رقابت صادرات آن‌ها را در بازارهای کالای بین المللی و سایر بازارها افزایش می‌دهد یا آن‌ها را ارزان‌تر می‌سازد. در سال‌های اخیر، چین با اتهام دستکاری نرخ ارز برای کاهش قیمت‌ها و تصاحب سهم بیشتری از بازارهای بین‌المللی مواجه شده است.