ذخایر ارزی چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

این ذخایر ممکن است شامل ارزهای خارجی، اوراق قرضه، اسناد خزانه و سایر اوراق بهادار دولتی باشند.

بیشتر ذخایر ارزی به دلار آمریکا نگهداری می شوند و چین بزرگترین دارنده ذخایر ارز خارجی در جهان است.

اقتصاددانان پیشنهاد می‌کنند که بهتر است ذخایر ارزی را به شکل ارزی نگهداری شوند که ارزش آن مستقیماً به پول خود کشور متصل نیست.

نحوه عملکرد ذخایر ارزی

ذخایر ارزی می‌تواند شامل اسکناس، سپرده‌ها، اوراق قرضه، اسناد خزانه و سایر اوراق بهادار دولتی باشند. این دارایی‌ها برای اهداف بسیاری نگهداری می‌شوند، اما مهم‌تر از همه برای اطمینان از وجود وجوه پشتیبان برای یک سازمان دولتی مرکزی نگهداری می‌شوند تا در صورت کاهش شدید ارزش پول ملی یا ورشکستگی کامل آن سازمان بتوان از آن‌ها استفاده کرد.

این شیوه یکی از رویه‌های رایج در میان تمام کشورهای جهان است که بانک مرکزی مقادیر قابل توجهی ذخایر ارزی را به شکل ارز خارجی نگهداری می‌کند. بیشتر این ذخایر به دلار آمریکا نگهداری می شوند زیرا این ارز پرمعامله‌ترین ارز جهان است. بااین‌حال، غیرمعمول نیست که ذخایر ارز خارجی به شکل پوند بریتانیا (GBP)، یورو (EUR)، یوان چین (CNY) یا ین ژاپن (JPY) نیز نگهداری شوند.

اقتصاددانان معتقدند که بهتر است ذخایر ارزی با ارزی که ارزش آن مستقیماً به پول کشور متصل نیست نگهداری شوند تا در صورت ایجاد شوک در بازار بتوان حائلی در برابر تاثیرات منفی ایجاد کرد. بااین‌حال، انجام این کار بسیار دشوارتر شده است چرا که با آسان‌تر شدن تجارت جهانی، ارزهای تمام کشورها به طور فزاینده‌ای در هم تنیده شده‌اند.

مهم

ذخایر ارزی نه تنها برای حمایت از بدهی ها استفاده می شوند، بلکه بر سیاست پولی نیز تأثیر می گذارد.

نمونه ای از ذخایر ارزی

بزرگترین دارنده ذخایر ارزی فعلی در جهان، چین است که بیش از 3 تریلیون دلار از دارایی های خود را به صورت ارز خارجی نگهداری می کند. بیشتر ذخایر این کشور به صورت دلار آمریکا نگهداری می شود. یکی از دلایل این امر این است که نگهداری دلار ایالات متحده انجام تجارت بین‌المللی را آسان‌تر می‌کند زیرا بیشتر معاملات با استفاده از دلار آمریکا انجام می‌شوند.

عربستان سعودی نیز دارای ذخایر ارزی قابل توجهی است، زیرا این کشور عمدتاً به صادرات ذخایر عظیم نفتی خود متکی است. اگر قیمت نفت به سرعت کاهش پیدا کند، اقتصاد این کشور ممکن است آسیب ببیند. به همین دلیل، این کشور مقادیر زیادی از ارزهای خارجی را در ذخایر خود نگهداری می‌کند تا در صورت رویداد چنین وضعیتی بتواند از آن‌ها به عنوان حائلی در برابر کاهش سریع قیمت نفت استفاده کند اگرچه ممکن است استفاده از این ذخایر تنها راهکار موقتی باشد.

واقعیت سریع

ذخایر ارزی ایالات متحده تا 25 مارس 2022 در مجموع 247 میلیارد دلار بود، در حالی که چین بیش از 3 تریلیون دلار ذخایر ارزی دارد.

ذخایر ارزی روسیه مانند سایر نقاط جهان بیشتر به دلار آمریکا نگهداری می شود، اما این کشور بخشی از ذخایر خود را نیز به شکل طلا نگهداری می‌کند. از آنجا که طلا کالایی با ارزش پایه است، ریسک اتکا به طلا در صورت افت اقتصادی روسیه این خواهد بود که ممکن است ارزش طلا برای تامین نیازهای این کشور به اندازه کافی بالا نباشد. تا فوریه 2022، ذخایر ارزی روسیه در مجموع به 630 میلیارد دلار رسیده است. با این حال، تحریم های اعمال شده توسط اتحادیه اروپا (EU)، ایالات متحده و سایر کشورها در پاسخ به حمله روسیه به اوکراین در فوریه 2022، بسیاری از این ذخایر را از دسترس بانک مرکزی این کشور خارج کرد.

خطر دیگر استفاده از طلا به عنوان ذخیره این است که این دارایی فقط به همان اندازه‌ای ارزش دارد که شخص دیگری حاضر اسیت در ازای آن پرداخت کند. در صورت سقوط اقتصاد کشور روسیه، این مسئله قدرت تعیین ارزش ذخایر طلا و در نتیجه پس‌انداز مالی روسیه را در اختیار نهادی قرار می‌دهد که مایل به خرید آن است.