پول دیجیتال چیست؟ بررسی انواع آن

پول دیجیتال همچنین ممکن است نشان دهنده ارزهای ثابتی مانند دلار یا یورو باشد. پول دیجیتال با استفاده از فناوری هایی مانند تلفن های هوشمند، کارت های اعتباری و صرافی های آنلاین ارز دیجیتال مبادله می شود. در برخی موارد، می توان آن‌ها را با استفاده از دستگاه خودپرداز به پول نقد فیزیکی تبدیل کرد.

کات کلیدی

پول دیجیتال ممکن است زیرساخت مالی فعلی را هموارتر کند و امکان انجام تراکنش های پولی را به روشی ارزان تر و سریع تر فراهم کند. پول دیجیتال همچنین ممکن است اجرای سیاست های پولی توسط بانک های مرکزی را تسهیل کند.

نمونه هایی از انواع پول دیجیتال، رمزارزها، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و استیبل کوین ها هستند.

پول دیجیتال در معرض خطر هک قرار دارد و ممکن است حریم خصوصی کاربران را به خطر بیندازد.

درک پول دیجیتال

امروزه نوعی از پول دیجیتال در جامعه به شکل پول نقد موجود در حساب های بانکی آنلاین افراد وجود دارد. این پول نقد را می توان برای دیگران ارسال یا از آنها دریافت کرد. همچنین می توان از آن برای انجام معاملات آنلاین استفاده کرد.

پول دیجیتال از نظر مفهوم و کاربرد مشابه همتای نقدی خود است زیرا ممکن است یک واحد حساب و وسیله ای برای انجام تراکنش های روزانه باشد اما وجه نقد نیست. به عنوان مثال، دلارهای موجود در حساب بانکی آنلاین شما پول دیجیتال نیستند، زیرا زمانی که آنها را از دستگاه خودپرداز برداشت می کنید، شکل فیزیکی به خود می گیرند.

پول دیجیتال با پول نقد متفاوت است زیرا روند تراکنش های پولی را بهبود می بخشد. به عنوان مثال، ریل های فناورانه پول دیجیتال ممکن است انتقال فرامرزی ارز را در مقایسه با پول استاندارد آسان تر و سریع تر سازند. این شکل از پول همچنین روند اجرای سیاست های پولی را برای بانک های مرکزی ساده‌تر می سازد. استفاده از رمزنگاری در برخی از اشکال پول دیجیتال، تراکنش‌های مربوط به آنها را غیرقابل دستکاری و در برابر سانسور مقاوم می‌سازد، به این معنی که دولت‌ها یا سازمان‌های خصوصی نمی‌توانند کنترل کامل آن‌ها را به دست بگیرند.

با توجه به این مزایا، پول دیجیتال به یکی از اولویت‌های چندین دولت جهان تبدیل شده است. بانک مرکزی سوئد، کشوری که در راه تبدیل شدن به یک جامعه بدون پول نقد است از سال 2017 چندین مقاله اکتشافی را برای بررسی مزایا و معایب معرفی پول دیجیتال در اقتصاد این کشور منتشر کرده است. در همین حال، چین در حال حاضر نیز آزمایش‌های مقدماتی مربوط به DC/EP یعنی معادل دیجیتال پول ملی خود را انجام داده است و قصد دارد به زودی آن را منتشر کند. دلار شنی باهاما تکرار دیجیتالی پول ملی این کشور است که در اکتبر 2020 منتشر شد.

طبق نظرسنجی فوریه 2021 صندوق بین المللی پول (IMF)، حدود 111 کشور از 159 کشور عضو آن در حال تحقیق یا برنامه ریزی برای معرفی پول دیجیتال در آینده نزدیک هستند.

پول دیجیتال چه مشکلاتی را برطرف می کند؟

نظام‌های متعددی در حال حاضر تراکنش های خود را با نسخه های دیجیتالی پول انجام می دهند. به عنوان مثال، سیستم های کارت اعتباری به کاربران اجازه می دهند کالاها و خدمات را به صورت اعتباری خریداری کنند. سیستم های حواله بانکی امکان جابجایی پول نقد را در میان کشورهای مختلف فراهم می کند.

چنین تراکنش‌هایی پرهزینه و زمان‌بر هستند، زیرا به استفاده از سیستم‌های پردازش متفاوتی نیاز دارند. سامانه SWIFT که شبکه‌ای از سامانه های پرداخت مختلف و متشکل از بانک ها و مؤسسات مالی مختلف در سراسر جهان است، نمونه ای از چنین تجهیزاتی به حساب می‌آید. برای هر انتقال پولی که از طریق شبکه SWIFT انجام می شود هزینه هایی دریافت می شود. مؤسسات عضو سوئیفت نیز مطابق مجموعه ای از مقررات تعیین شده عمل می کنند که هر کدام به حوزه مالی متفاوتی اختصاص دارد.

علاوه بر این، این سامانه‌ها بر اساس وعده پرداخت‌های آتی ساخته شده‌اند و ایجاد تاخیر زمانی برای انجام هر معامله قطعی است. به عنوان مثال، تطبیق مانده کارت‌های اعتباری در تاریخ دیگری اتفاق می‌افتد و کاربران می‌توانند درخواست استرداد وجه تراکنش‌ها را ارسال کنند.

یکی از اهداف پول دیجیتال حذف تاخیر زمانی و هزینه های عملیاتی چنین تراکنش هایی با استفاده از فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) است. در یک نظام DLT، گره ها یا دفترهای کل مشترک به هم متصل می شوند تا شبکه مشترکی را برای پردازش تراکنش ها تشکیل دهند. این شبکه همچنین ممکن است به سایر حوزه های قضایی گسترش یابد و زمان پردازش تراکنش ها را به حداقل برساند. این شبکه‌ها شفافیت را برای مقامات و گروه‌های ذینفع فراهم می کنند و با حذف نیاز به بانک اطلاعاتی متمرکز سوابق معاملات، انعطاف پذیری شبکه مالی را بهبود می بخشد.

پول دیجیتال همچنین با استفاده از یک سیستم اجماع الگوریتمی مشکل خرج مضاعف را برطرف می کند. این مشکل که در اینجا به سادگی بیان شد به تضمین این مسئله ارتباط دارد که «اسکناس‌های» پول دیجیتال دو مرتبه توسط فرد یکسانی خرج نمی‌شوند.

چارچوب متمرکز تولید و توزیع ارز مانند آنچه که در حال حاضر در بانک های مرکزی وجود دارد، از نظامی به نام شماره سریال استفاده می کنند تا از منحصر به فرد بودن هر اسکناس اطمینان حاصل شود. برخی از شکل‌های پول دیجیتال مانند ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) یا پول دیجیتال صادر شده توسط نهادهای خصوصی از نقش مقام مرکزی ارزهای کاغذی در تضمین اعتبار مالی و یکپارچگی تراکنش‌ها در بافتار دیجیتال تقلید می‌کنند.

انواع دیگر پول دیجیتال غیرمتمرکز هستند. آنها وظایف مقامات مرکزی را در زمینه نظارت بر تولید و واسطه های مورد نیاز برای توزیع ارز حذف می کنند و به جای آن از رمزنگاری استفاده می‌کنند. امضاهای کور هویت طرفین معامله را پنهان می کنند و اثبات بدون آگاهی جزئیات تراکنش را رمزگذاری می کند. نمونه هایی از این نوع پول دیجیتال، ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین و اتریوم هستند.

انواع پول دیجیتال

پول دیجیتال را به لطف پشتوانه فناوری آن می‌توان به شکل‌های مختلفی درآورد و آن را برای تامین اهداف متعددی مطابقت داد. سه اقتباس از پول دیجیتال که در زمان‌های اخیر ظهور کرده‌اند به شرح زیر هستند:

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDCs) ارزهایی هستند که توسط بانک مرکزی یک کشور صادر می شوند. این ارزها جدا از ارزهای کاغذی هستند که با اقتدار و اعتبار بانک مرکزی پشتیبانی می‌شوند و یکی از تعهدات دیگر این موسسه به حساب می‌آیند. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی با حذف واسطه ها از سیاست و ایجاد ارتباط مستقیم بین دولت و شهروندان عادی اجرای سیاست های پولی را تسهیل می کنند. وجود بانک ها و مؤسسات مالی خاصی که مسئول توزیع پول ملی هستند دیگر در این فرآیند ضرورتی نخواهد داشت.

بسته به کاربرد و نوع اجرا پول دیجیتال بانک مرکزی در اقتصاد، دو نوع از این نوع پول‌ها ممکن است وجود داشته باشد. پول دیجیتال بانک مرکزی مخصوص خرده فروشی‌ها به گونه ای طراحی می‌شود که دقیقاً مانند ارزهای کاغذی برای تراکنش های روزانه قابل استفاده باشد. پول دیجیتال بانک مرکزی مخصوص عمده‌فروشی نیز در اجرای محدودتر این مفهوم، برای تراکنش های بین بانک‌ها و موسسات مالی استفاده می شود.

رمزارزها

رمزارزها، ارزهای دیجیتالی هستند که با استفاده از رمزنگاری طراحی شده اند. پوشش رمزنگاری شده پیرامون یک ارز دیجیتال امنیت بیشتری را فراهم می کند و تراکنش ها را در برابر دستکاری نهادهای ثالث مقاوم می‌سازد. محبوب ترین ارزهای دیجیتال بیت کوین و اتریوم هستند. از سال 2017، محبوبیت رمزارزها به عنوان یک دستهسرمایه گذاری، ارزش آنها و ارزش کلی بازارهای رمزارزها را افزایش داده است. در جولای 2021، ارزش بازار رمزارزها از 2 تریلیون دلار فراتر رفته است.

استیبل کوین ها

استیبل کوین ها نوعی از رمزارزها هستند که برای مقابله با نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال معمولی توسعه یافته اند. استیبل‌کوین‌ها را می‌توان به شکلی از پول خصوصی تشبیه کرد که قیمت آن به اسکناس‌های کاغذی یا سبدی از کالا وابسته است تا از پایداری ارزش آنها اطمینان حاصل شود. این ارزها ممکن است نماینده ای برای ارزهای کاغذی باشند، با این تفاوت که توسط مقامات دولتی حمایت نمی شوند. بازار استیبل کوین ها در چند ماه‌های اخیر رشد انفجاری داشته است. تا فوریه 2021، 200 استیبل کوین منتشر شده‌اند یا در حال توسعه هستند.

مزایای پول دیجیتال

زیرساخت مالی فعلی سیستم پیچیده‌ای متشکل از تعداد زیادی نهادهای مختلف است. انجام یک معامله بین مؤسسات مالی به زمان و هزینه نیاز دارد زیرا آنها در نظام‌های فناوری و رژیم‌های مقرراتی مختلف کار می‌کنند. مزیت اصلی پول دیجیتال این است که سرعت تراکنش را افزایش و هزینه ها را کاهش می دهد.

از دیگر مزایای پول دیجیتال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

پول دیجیتال نیاز به ذخیره سازی فیزیکی و نگهداری اسکناس را که از ویژگی های نظام‌های پول نقد است، از بین می‌برد. برای اطمینان از دزدیده نشدن پول خود نیازی به سرمایه گذاری در کیف پول یا صندوق های بانکی ندارید.

پول دیجیتال حسابداری و ثبت سوابق تراکنش ها را به کمک فناوری ساده‌تر می‌سازد. بنابراین، حسابداری دستی و استفاده از دفترهای مجزا برای هر نهاد به منظور نگهداری سوابق معاملات ضروری نیست.

در حالی که پول دیجیتال در حال حاضر نیز زمان و هزینه لازم برای انتقال پول فرامرزی را کاهش داده است اما از این ظرفیت برخوردار است که با حذف واسطه ها و کاهش بیشتر هزینه های مربوط به نقل و انتقالات برون مرزی، صنعت حواله را متحول کند.

پول دیجیتال واسطه‌ها را از اجرای سیاست‌های پولی حذف می‌کند و امکان شمول گروه‌هایی از مردم که قبلاً از اقتصاد کنار گذاشته شده بودند، فراهم می‌کند. به عنوان مثال، کسانی که حساب بانکی ندارند همچنان می توانند با استفاده از پول دیجیتال موجود در کیف پول آنلاین یا تلفن همراه خود در اقتصاد شرکت کنند.

تراکنش‌های پول دیجیتال در زمینه رمزارزها نیز ممکن است این ارزها را در برابر سانسور مقاوم سازد، یعنی ردیابی آن‌ها توسط دولت یا سایر مقامات غیرممکن می‌سازد.

معایب پول دیجیتال

معایب پول دیجیتال به شرح زیر است:

پول دیجیتال مستعد هک شدن است. با وجود اینکه پول دیجیتال نیاز به نگهداری و محافظت فیزیکی ارز را از بین می برد اما منشاء فناوری این پول تضمین می‌کند که به هدفی برای هکرهایی تبدیل شود که می توانند از کیف های پول دیجیتال سرقت کنند. هکرها می‌توانند زیرساخت مالی یکپارچه متشکل از نهادهایی که به صورت دیجیتالی به یکدیگر متصل هستند را از بین ببرند. هک‌های SWIFT در سال 2018 که چندین کشور را تحت تأثیر قرار داد، نمونه‌ای از این موارد هستند. هک کردن پول دیجیتال در مقیاس بزرگ از ظرفیت به خطر انداختن زیرساخت های مالی یک کشور را به خطر بیندازد و تبدیل شدن به امنیت ملی برخوردار است.

استفاده از پول دیجیتال ممکن است حریم خصوصی کاربران را به خطر بیندازد. پول نقد ناشناس است و ردیابی و دنبال کردن کاربران آن تقریباً غیرممکن است. از سوی دیگر، پول دیجیتال قابل ردیابی است. در حالی که استفاده از کوکی های اینترنتی تبلیغات هدفمند را امکان پذیر ساخته است، پیامدهای بسیار گسترده تری را برای ردیابی پول دیجیتال به همراه داشته است. برای مثال، سازمان‌ها یا دولت‌ها می‌توانند حساب‌ها را بدون اجازه کاربران در لیست سیاه قرار دهند یا مسدود کنند. آنها همچنین می توانند نظام حسابداری دو ستونی را برای حساب‌های بانکی الزامی سازند که هزینه ها را افزایش می‌دهد و مجموع کلی مانده حساب را کاهش دهد.

پول دیجیتال هزینه های خاص خود را دارد. به عنوان مثال، برای ذخیره پول دیجیتال به کیف پول دیجیتال نیاز است. رمزارزها نیز به راهکارهای نگهدای خاص خود نیاز دارند که به عنوان پادمان‌های خطاناپذیر در برابر هکرها عمل می‌کنند. سامانه‌هایی که از بلاک چین استفاده می کنند نیز باید هزینه های تراکنش یا هزینه های مربوط به پردازش تراکنش را به استخراج کنندگان بپردازند.

پول دیجیتال چالش های متعددی را در زمینه حاکمیت و چارچوب سیاست ایجاد می کند. این شکل از پول قلمروی ناشناخته‌ای برای سیاستگذاران است و در حال حاضر نیز مشکلات متعددی در فضای این پول‌ها پدیدار شده‌اند. به عنوان مثال، پس از اینکه مشخص شد Tether پرکاربردترین استیبل کوین در بازارهای رمزارزها، وجوه مشتریان و شرکت را با هم ترکیب کرده است و از وجوه ذخیره‌ی خود برای اطمینان از حفظ نرخ مبادله ارز 1:1. به دلار آمریکا و پوشاندن تعهدات بدهی استفاده کرده است یکپارچگی استیبل کوین‌ها نیز به زیر سوال رفت.

سوالات متداول ارز دیجیتال

پول دیجیتال چیست؟

پول دیجیتال (یا ارز دیجیتال) به هر وسیله پرداختی اطلاق می شود که صرفاً به شکل الکترونیکی وجود داشته باشد. پول دیجیتال شکل فیزیکی و ملموسی مانند اسکناس دلار یا سکه ندارد و با استفاده از سامانه های آنلاین محاسبه و منتقل می شود.

انواع مختلف پول دیجیتال چیست؟

زیربنای فناورانه پول دیجیتال به معنای آن است که می توان کاربردهای آن را برای اهداف مختلفی تطبیق داد. علاوه‌بر اینکه پول دیجیتال ممکن است به عنوان نمایش دیجیتالی ارز کاغذی استفاده شود، سه شکل دیگر از پول دیجیتال نیز وجود دارد: رمزارزها، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و استیبل کوین‌ها.

برخی از مزایای پول دیجیتال چیستند؟

پول دیجیتال سیستم های انتقال پول و حواله را تسهیل و تسریع می کند. همچنین با حذف واسطه‌هایی مانند بانک‌ها از فرآیند اجرای سیاست‌های پولی اجرای این سیاست‌ها توسط بانک‌های مرکزی را تسهیل می‌کند. رمزارزها همچنین در برابر سانسور مقاوم هستند، به این معنی که جریان و استفاده از پول دیجیتال در بلاک چین‌های آن‌ها قابل ردیابی نیست.

برخی از معایب پول دیجیتال چیستند؟

سیستم های پول دیجیتال قابل هک شدن هستند. هکرها از طریق هدف گیری ماهرانه چنین سامانه‌هایی می توانند زیرساخت های مالی مهم را از بین ببرند و پایه های اقتصادی یک کشور را فلج کنند. نظام‌های متمرکز پول دیجیتال مانند نظام‌های پول دیجیتال بانک مرکزی امکان ردیابی و دنبال کردن اطلاعات کاربر را ایجاد می‌کنند و حریم خصوصی آنها را به خطر می‌اندازند.

سخن نهایی

پول دیجیتال نوآوری بزرگی در فناوری مالی است. این نوآوری بر مشکلات نقدینگی غلبه می کند و سامانه‌های پرداخت را سریعتر و ارزان تر می‌سازد. بااین‌حال، با مشکلات ناشی از فناوری زیربنایی خود نیز همراه است، زیرا پول دیجیتال ممکن است هک شود و حریم خصوصی افراد را به خطر بیاندازد. در حالی که هنوز پول دیجیتال در روزهای اولیه خود قرار دارد اما نقش مهمی در آینده دنیای مالی خواهد داشت.