طرح کسب و کار چیست و انواع آن کدام اند؟

طرح کسب و کار سند مهمی است که مخاطبان خارجی و داخلی یک شرکت را هدف قرار می دهد. به عنوان مثال، زمانی که شرکتی سابقه عملکرد اثبات شده ای نداشته باشد از ارائه طرح کسب و کار برای جذب سرمایه گذاری استفاده می کند. ارائه طرح کسب‌وکار همچنین ممکن است به دریافت وام از موسسات مالی کمک کند.

بعلاوه، طرح‌ های کسب و کار ممکن است برای اتفاق نظر مدیران اجرایی شرکت در مورد اقدامات استراتژیک و تعیین اهداف برای دستیابی به مقاصد تعیین شده مفید باشند.

اگرچه طرح‌ های کسب‌ و کار به ویژه برای مشاغل جدید مفید هستند، اما هر شرکتی باید یک طرح کسب‌وکار برای خود داشته باشد. در حالت ایده آل، این طرح‌ها برای انعکاس اهداف برآورده شده یا تغییر یافته به صورت دوره ای بررسی و به روز رسانی شوند. گاهی اوقات، برای کسب و کار شناخته شده‌ای که تصمیم می‌گیرد در مسیر جدیدی حرکت کند طرح کسب و کار جدیدی تدوین می‌شود.

نکات کلیدی

شرکت‌های نوپا از طرح‌ های کسب‌ و کار برای راه‌اندازی شرکت و جذب سرمایه‌گذاران خارجی استفاده می‌کنند.

طرح کسب و کار همچنین ممکن است به عنوان یک راهنمای داخلی برای حفظ تمرکز تیم مدیران اجرایی و تلاش برای رسیدن به اهداف کوتاه مدت و بلند مدت استفاده شود.

کسب‌وکارها ممکن است طرح‌های کسب‌وکار متعارف و طولانی‌تر یا طرح‌ های کسب‌ و کار ناب و کوتاه‌تر ایجاد کنند.

طرح‌ های کسب‌ و کار خوب باید شامل چکیده اجرایی و بخش هایی در مورد محصولات و خدمات، استراتژی‌ها و تجزیه و تحلیل بازاریابی، برنامه ریزی مالی و بودجه‌بندی باشند.

درک طرح های کسب‌ و کار

طرح کسب و کار سندی اساسی است که هر کسب و کار جدید باید قبل از شروع فعالیت خود داشته باشد. در واقع، بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر معمولاً قبل از تفکر در مورد تامین یا عدم تامین سرمایه برای کسب‌وکارهای جدید، آن‌ها را به ارائه طرح کسب‌وکار عملی ملزم می‌سازند.

فعالیت بدون داشتن طرح کسب‌وکار مناسب معمولاً ایده خوبی نیست. در واقع، تعداد بسیار کمی از شرکت‌ها می‌توانند بدون این طرح‌ها مدت زمان زیادی دوام بیاورند. ایجاد (و پایبندی به) یک طرح کسب‌وکار مناسب مزایایی دارد. این مزایا شامل توانایی تفکر در مورد ایده ها قبل از سرمایه گذاری بیش از اندازه در آنها و یافتن راه‌حل‌هایی برای موانع احتمالی موفقیت است.

در هر طرح کسب‌وکار خوب باید تمام هزینه های پیش بینی شده و مشکلات احتمالی هر تصمیمی که شرکت می گیرد مشخص شده باشد. حتی رقبایی که در صنعت یکسان حضور دارند نیز به ندرت از طرح‌ های کسب‌ و کار یکسان استفاده می‌کنند.

با این حال، عناصر اصلی طرح‌ های کسب‌ و کار آن‌ها مانند چکیده‌ی اجرایی کسب و کار و توضیحات دقیق عملیات، محصولات و خدمات و پیش بینی های مالی ممکن است یکسان باشد. هر طرح همچنین نشان می‌دهد که کسب و کار مربوطه به چه نحوی قصد دارد به اهداف خود دست پیدا کند.

این طرح‌ها باید نمایی کلی از کسب‌وکار و در صورت امکان جزئیات صنعتی را که کسب و کار جزئی از آن خواهد بود شامل شوند. این طرح‌ها باید توضیح دهند که چگونه این کسب و کار خود را از رقبا متمایز می سازد.

در حالی که ارائه هرچه بیشتر جزئیات در طرح کسب‌وکار ایده خوبی است، اما رعایت اختصار در طرح کسب‌وکار به منظور حفظ تمرکز خوانندگان بر روی هدف کسب‌وکار نیز به همان اندازه مهم است.

عناصر تشکیل‌دهنده یک طرح کسب و کار

طول طرح کسب و کار از کسب‌وکاری به کسب‌وکار دیگر متفاوت است. تلاش کنید اطلاعات اولیه کسب‌وکار خود را در یک سند 15 تا 25 صفحه ای بگنجانید. سپس، سایر عناصر حیاتی که فضای زیادی را اشغال می کنند – مانند درخواست های ثبت اختراع – می توانید در سند اصلی ارجاع دهید و آن‌ها را به شکل ضمیمه سند اصلی ارائه کنید.

همانطور که در بالا اشاره شد، هیچ دو طرح کسب‌وکاری مشابه یکدیگر نیستند. با این حال، طرح‌ های کسب‌ و کار معمولا عناصر مشابهی دارند. در زیر به برخی از بخش های رایج و کلیدی طرح کسب‌وکار اشاره می‌کنیم.

چکیده اجرایی: در این بخش شرحی از شرکت و بیانیه ماموریت آن به همراه هر گونه اطلاعاتی در مورد رهبری، کارکنان، عملیات و مکان شرکت ارائه می‌شود.

محصولات و خدمات: در بخش، شرکت می‌تواند محصولات و خدماتی را که قصد ارائه آن‌ها را دارد مشخص سازد و همچنین ممکن است اطلاعات مربوط به قیمت‌گذاری، طول عمر محصول و مزایای آن برای مصرف‌کنندگان را نیز شامل شود. سایر اطلاعاتی که ممکن است به این بخش وارد شوند عبارتند از جزئیات فرآیندهای تولید و ساخت، هر گونه حق ثبت اختراعی که ممکن است شرکت داشته باشد و همچنین فناوری‌های اختصاصی. اطلاعات مربوط به تحقیق و توسعه (R&D) نیز ممکن است در این بخش گنجانده شوند.

تجزیه و تحلیل بازار: بنگاه‌ها به مدیریت خوب شرایط صنعت و همچنین بازار هدف خود نیاز دارند. در این بخش از طرح کسب‌وکار به شرح جزئیات رقابت شرکت و نحوه تناسب آن در صنعت مربوط به خود به همراه توصیف نقاط قوت و ضعف نسبی آن می پردازد. همچنین تقاضای مورد انتظار مصرف‌کنندگان برای محصولات یا خدمات این شرکت و میزان سهولت یا دشواری کسب سهم بازاری از شرکت‌های فعلی حاضر در این حوزه نیز ممکن است در این بخش از طرح کسب‌وکار تشریح شوند.

استراتژی بازاریابی: در این بخش نحوه جذب و حفظ پایه مشتریان شرکت و برنامه‌ی شرکت برای برقراری ارتباط با مصرف‌کنندگان توضیح داده می‌شود. بایستی مجرای توزیع واضحی برای شرکت مشخص شده باشد. در این بخش همچنین برنامه‌های کمپین تبلیغاتی و بازاریابی و انواع رسانه‌هایی که در این کمپین‌ها استفاده خواهند شد، توضیح داده می‌شود.

برنامه ریزی مالی: این بخش باید شامل برنامه ریزی ها و پیش بینی های مالی شرکت باشد. برای کسب‌وکارهای شناخته شده ممکن است اطلاعات مربوط به صورت‌های مالی، ترازنامه‌ها و سایر اطلاعات مالی آن در بخش گنجانده شود. کسب‌وکارهای جدید نیز بایستی جزئیات مربوط به اهداف و برآوردهای چند سال اول فعالیت خود را به همراه توصیفی از سرمایه‌گذاران بالقوه در این بخش ارائه دهند.

بودجه: هر شرکتی نیاز به تنظیم بودجه دارد. این بخش باید شامل هزینه های مربوط به نیروی انسانی، توسعه، تولید، بازاریابی و سایر هزینه های مرتبط با کسب و کار باشد.

بهترین طرح‌ های کسب‌ و کار، طرح‌های عمومی نیستند که با استفاده از قالب‌های موجود و به راحتی در دسترس ایجاد شده باشند. شرکت‌ها باید با ارائه طرحی که یکتایی و ظرفیت موفقیت آن را نشان می‌دهد خوانندگان را به خود جذب کنند.

انواع طرح های کسب‌ و کار

طرح های کسب‌وکار به شرکت ها کمک می کنند تا اهداف خود را شناسایی کنند و در مسیر دستیابی به اهداف باقی بمانند. این طرح‌ها ممکن است در زمینه شروع فعالیت‌ها، مدیریت شرکت و رشد پس از تثبیت و راه‌اندازی کسب‌وکار به شرکت ها کمک کنند. این طرح‌ها همچنین به عنوان ابزاری برای جذب وام دهندگان و سرمایه گذاران نیز عمل می کنند.

اگرچه هیچ طرح کسب و کار صرفا درست یا غلطی وجود ندارد، اما می‌توان این طرح‌ها را به دو دسته مختلف تقسیم کرد: طرح‌های متعارف یا طرح‌های ناب شرکت‌های نوپا. با توجه به اداره کسب و کارهای کوچک (SBA)، طرح کسب و کار متعارف رایج ترین دسته است. این طرح در هر بخش جزئیات زیادی را شامل می‌شود. این طرح‌ها معمولاً طولانی‌تر از طرح‌های ناب شرکت‌های نوپا هستند و به تلاش بیشتری نیاز دارند.

از سوی دیگر، طرح‌ های کسب‌ و کار ناب شرکت‌های نوپا، از ساختاری مختصر استفاده می‌کنند که در آن عناصر کلیدی برجسته شده‌اند. استفاده از این طرح‌ های کسب‌ و کار در دنیای تجارت چندان رایج نیست زیرا کوتاه هستند – شاید به اندازه یک صفحه – و جزئیات زیادی را شامل نمی‌شوند. اگر شرکتی از این نوع طرح‌ها استفاده می کند، باید آمادگی داشته باشد تا در صورت درخواست سرمایه گذار یا وام دهنده، جزئیات بیشتری را به آن‌ها ارائه دهد.

پیش‌بینی‌های مالی

طرح‌ های کسب‌ و کار کامل باید مجموعه ای از پیش بینی های مالی را برای کسب و کار شامل شوند. این صورت‌های مالی آینده‌نگر معمولاً صورت‌های مالی از پیش آماده شده یا به‌طور ساده «پیش‌فرم» نامیده می‌شوند. این صورت‌های مالی شامل بودجه کلی، نیازهای مالی جاری و پیش بینی شده، تحلیل بازار و استراتژی بازاریابی شرکت می شوند.

سایر ملاحظات طرح کسب و کار

یکی از دلایل اصلی تدوین طرح کسب و کار این است که به مالکان تصویر واضحی از مقاصد، اهداف، منابع، هزینه‌های بالقوه و معایب برخی تصمیمات تجاری خاص ارائه دهد. طرح‌ های کسب‌ و کار باید به مالکان کسب‌وکار کمک کند تا قبل از اجرای ایده های خود، ساختارهای خود را اصلاح کنند. طرح‌ های کسب‌ و کار همچنین به مالکان اجازه می‌دهند تا نوع تامین مالی لازم برای راه اندازی و تثبیت کسب و کار خود را پیش بینی کنند.

اگر کسب‌وکار مربوطه جنبه‌های جالب توجهی دارد باید این جنبه‌ها در طرح کسب‌وکار برجسته و در صورت نیاز برای جذب منابع مالی استفاده شوند. برای مثال، کسب‌وکار خودروهای الکتریکی تسلا موتورز اساساً تنها به عنوان یک طرح کسب‌وکار آغاز شد.

نکته مهم این است که طرح کسب‌وکار نباید یک سند ثابت باشد. همانطور که یک کسب و کار رشد و تغییر می کند، طرح کسب و کار نیز باید تغییر کند. بررسی سالانه شرکت و طرح آن به یک کارآفرین یا گروه مالکان آن اجازه می دهد که طرح کسب‌وکار را بر اساس موفقیت ها، شکست ها و سایر اطلاعات جدید به روز کنند. انجام این کار فرصتی را برای ارزیابی دقیق قابلیت‌های طرح کسب‌وکار فراهم  و به رشد شرکت کمک می‌کند.

طرح کسب و کار خود را به عنوان یک سند زنده در نظر بگیرید که همراه با کسب و کار شما تکامل می یابد.