هرچیزی که باید در مورد ترازنامه بدانید

به گزارش اقتصاد آنلاین، ترازنامه را می توان با سایر صورت های مالی مهم برای تجزیه و تحلیل بنیادی یا محاسبه نسبت های مالی استفاده کرد.

نکات کلیدی

ترازنامه صورت مالی خاصی است که دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام شرکت را گزارش می کند.

ترازنامه یکی از سه صورت مالی اصلی است که برای ارزیابی کسب و کارها استفاده می شوند.

ترازنامه تصویری لحظه‌ای را از وضعیت مالی شرکت (دارایی‌ها و بدهی‌های آن) در تاریخ انتشار ارائه می دهد.

ترازنامه پیرو معادله ای است که دارایی ها را با مجموع بدهی ها و حقوق صاحبان سهام برابر می کند.

تحلیلگران بنیادی از ترازنامه ها برای محاسبه نسبت های مالی استفاده می کنند

نحوه کارکرد ترازنامه

ترازنامه نمایی کلی از وضعیت مالی شرکت‌ها را در یک لحظه‌ی مشخص از زمان ارائه می دهد. ترازنامه به خودی خود نمی تواند درکی نسبی از روندهایی که در دوره‌های طولانی تر جریان دهند انجام می شوند به دست دهد. به همین دلیل ترازنامه باید با ترازنامه دوره های قبل مقایسه شود.

سرمایه گذاران می توانند با استفاده از چند نسبت مالی مانند نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و نسبت آنی که به کمک ترازنامه به دست می آیند در کنار بسیاری نسبت‌های دیگر درکی نسبی از سلامت مالی شرکت به دست آورند. صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد نیز همانند هر یادداشت یا ضمیمه‌ای در گزارش سود که ممکن است به ترازنامه ارجاع داده شده باشد زمینه ارزشمندی را برای ارزیابی وضعیت مالی شرکت‌ها فراهم می‌کند.

ترازنامه پیرو معادله حسابداری زیر است که در آن دارایی‌ها در یک طرف معادله با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام در طرف دیگر برابر می‌شود:

دارایی ها= بدهی ها + حقوق صاحبان سهام

این فرمول یک معادله شهودی است چرا که شرکت‌ها باید هزینه‌ی همه چیزهایی که  مالک آنها هستند را (دارایی ها) یا با قرض گرفتن پول (بدهکار شدن) یا جذب سرمایه از سرمایه گذاران (صدور سهام سهامداران) بپردازند.

اگر شرکتی وام پنج ساله‌ای به مبلغ 4000 دلار از بانکی بگیرد، دارایی های آن (مخصوصاً حساب نقدی) 4000 دلار افزایش می یابد. بدهی های آن (به ویژه، حساب بدهی بلندمدت) نیز 4000 دلار افزایش می یابد و دو طرف معادله را متوازن می سازد. اگر شرکتی 8000 دلار سرمایه از سرمایه‌گذاران جذب کند، دارایی‌ها و همچنین حقوق صاحبان سهامش به همین میزان میزان افزایش می‌یابد. کلیه درآمدهایی که شرکت مازاد بر هزینه های خود ایجاد می کند به حساب حقوق صاحبان سهام وارد می شود. این درآمدها در سمت دارایی‌ها و به صورت وجوه نقد، سرمایه‌گذاری، موجودی انبار یا سایر دارایی‌ها ظاهر می‌شوند و معادله را موازنه می‌کنند.

مهم

ترازنامه ها همچنین باید با ترازنامه‌های سایر مشاغل در همان صنعت مقایسه شوند زیرا صنایع مختلف رویکردهای منحصر به فردی برای تامین مالی دارند.

ملاحظات ویژه

همانطور که در بالا ذکر شد، می توانید اطلاعات مربوط به دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام را در ترازنامه شرکت‌ها بیابید. دارایی ها باید همیشه برابر بدهی ها و حقوق صاحبان سهام باشند. این مسئله به معنای آن است که ترازنامه‌ها باید همیشه متوازن داشته باشند و از این روی به این نام نامیده می‌شوند. اگر توازن نداشته باشند، ممکن است مشکلاتی مانند درج داده‌های غلط یا جابه‌جا نوشتن داده‌ها، خطاهای موجودی انار و/یا نرخ مبادله ارز یا محاسبات اشتباه در تنظیم ترازنامه وجود داشته باشند.

هر دسته شامل چندین حساب کوچکتر است که مشخصات امور مالی یک شرکت را تفکیک می‌کنند. این حساب‌ها بسته به صنعت به شدت متغیر هستند، و اصطلاحات یکسان بسته به ماهیت کسب‌وکارها ممکن است پیامدهای متفاوتی داشته باشند. بااین‌حال، چند مؤلفه مشترک در ترازنامه‌ ها وجود دارد که سرمایه گذاران احتمالاً با آنها روبرو می شوند.

اجزای یک ترازنامه

دارایی ها

حساب‌های این بخش برحسب قدرت نقد شوندگی از بالا به پایین فهرست می‌شوند. قدرت نقدشوندگی به سهولت تبدیل آنها به پول نقد اشاره دارد. حساب‌های این بخش به دارایی های جاری که در مدت یک سال یا کمتر قابل تبدیل به پول نقد هستند و دارایی های غیرجاری یا بلند مدت که به راحتی قابل تبدیل به پول نقد نیستند تقسیم می‌شوند.

ترتیب کلی حساب ها در دارایی های جاری به شرح زیر است:

وجوه نقد و معادل‌های وجه نقد دارایی‌هایی با بیشترین قدرت نقدشوندگی‌ هستند و ممکن است شامل اوراق قرضه‌ی خزانه‌داری و گواهی سپرده کوتاه‌مدت و همچنین ارزهای باثبات باشند.

اوراق بهادار قابل عرضه در بازار، سهام و اوراق قرضه هستند که بازاری با نقدینگی بالا برای آنها وجود دارد.

حساب های دریافتنی (AR) به پول‌هایی اطلاق می شود که مشتریان به شرکت بدهکار هستند. این حساب‌ها ممکن است ذخیره حساب‌های مشکوک را نیز شامل شوند چرا که ممکن است برخی از مشتریان بدهی خود را پرداخت نکنند.

موجودی انبار به هر کالایی که برای فروش موجود است، اشاره دارد که ارزش‌ها مطاب کمترین قیمت تمام شده یا ارزش بازاری ثبت می شود.

هزینه های پیش پرداخت شده نشان دهنده ارزشی مانند بیمه، قراردادهای تبلیغاتی یا اجاره هستند که هزینه‌ی آن قبلاً پرداخت شده است.

دارایی های بلند مدت شامل موارد زیر هستند:

• سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت به اوراق بهاداری گفته می‌شود که در سال آینده تسویه نمی‌شوند یا نمی‌توان آن‌ها را نقد کرد.
• دارایی های ثابت شامل زمین، ماشین آلات، تجهیزات، ساختمان ها و سایر دارایی های بادوام و عموماً سرمایه بر هستند.
• دارایی های ناملموس شامل دارایی های غیر فیزیکی (اما هنوز با ارزش) مانند مالکیت معنوی و سرقفلی می‌شوند. این دارایی‌ها معمولاً فقط در صورت تملک در ترازنامه ثبت می‌شوند و زمانی که به شکل درون‌سازمانی توسعه پیدا کرده باشند در ترازنامه ثبت نخواهند شد. بنابراین ممکن است ارزش آنها به شدت کمتر از اندازه واقعی (مثلاً با درج نکردن مارک شناخته شده جهانی) یا به همان اندازه بیشتر از اندازه واقعی گزارش شود.

بدهی ها

بدهی عبارت است از هر پولی که شرکتی به نهادهای خارجی بدهکار است و ممکن است از صورتحساب هایی که باید به تامین کنندگان پرداخت شوند تا بهره‌ی اوراق قرضه صادر شده برای بستانکاران و اجاره، هزینه خدمات آب و برق و حقوق کارکنان را شامل شود. بدهی های جاری ظرف یک سال  بایستی پرداخت شوند و در ترازنامه نیز به ترتیب تاریخ سررسید خود فهرست می شوند. از سوی دیگر، بدهی های بلندمدت در هر زمانی بیشتر از یک سال بایستی بازپرداخت شوند.

حساب های بدهی جاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بخش جاری بدهی های بلند مدت
• بدهی بانکی بهره قابل پرداخت
• بهره قابل پرداخت
• دستمزدهای پرداختنی
• پیش پرداخت های مشتری
• سود قابل پرداخت سهام و غیره
• حق بیمه های دریافت شده و نشده
• حساب های پرداختنی

بدهی های بلند مدت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بدهی بلندمدت هرگونه بهره و اصل اوراق قرضه صادر شده را شامل می‌شود
• بدهی صندوق بازنشستگی به پولی اطلاق می شود که شرکتی ملزم به پرداخت آن به حساب های بازنشستگی کارکنان خود است
• بدهی مالیات انتقالی به دوره‌های بعد مبلغ مالیات تحمل شده‌ای است که تا یک سال دیگر پرداخت نمی شود. این رقم علاوه بر زمان‌بندی، تفاوت‌های بین ملزومات گزارش‌دهی مالی و نحوه ارزیابی مالیات، مانند محاسبات استهلاک را تطبیق می‌دهد.

برخی از بدهی ها خارج از ترازنامه‌ ای در نظر گرفته می شوند، به این معنی که در ترازنامه ظاهر نمی شوند.

حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام پولی است که به صاحبان یک کسب و کار یا سهامداران آن نسبت داده می شود.  حقوق صاحبان سهام همچنین به عنوان دارایی خالص شناخته می شود زیرا معادل کل دارایی های یک شرکت منهای بدهی های آن یا بدهی های آن به غیر سهامداران است.

سود انباشته، سود خالصی است که یک شرکت مجدداً در کسب‌وکار خود سرمایه گذاری می کند یا برای پرداخت بدهی از آن استفاده می کند. مابقی مبلغ سود به صورت سود سهام بین سهامداران تقسیم می شود.

سهام خزانه داری سهامی است که شرکت بازخرید کرده است. این سهام را می توان در زمان‌های بعدی برای جمع آوری پول نقد فروخت یا برای دفع تملک خصمانه ذخیره کرد.

برخی از شرکت ها سهام ترجیحی صادر می کنند که در این بخش به طور جدا از سهام عادی ثبت می شوند. به سهام ترجیحی یک ارزش اسمی دلخواه (که در برخی موارد در سهام‌های عادی نیز شاهد آن هستیم) اختصاص داده می شود که هیچ تاثیری بر ارزش بازاری سهم‌ها ندارد.  تراز حساب های سهام عادی و سهام ترجیحی با ضرب ارزش اسمی در تعداد سهم منتشر شده محاسبه می شود.

سرمایه پرداخت شده اضافی یا مازاد سرمایه نشان دهنده مبلغی سرمایه‌گذاری سهامداران مازاد بر حساب های سهام معمولی یا ترجیحی است که به جای قیمت بازار براساس ارزش اسمی سهام محاسبه می‌شوند. حقوق صاحبان سهام ارتباط مستقیمی با ارزش بازاری شرکت ندارد.  ارزش بازاری شرکت بر اساس قیمت فعلی سهام شرکت محاسبه می‌شود، در حالی که سرمایه پرداخت شده مجموع سهم‌هایی است که به هر قیمتی خریداری شده‌اند.

واقعیت سریع

ارزش اسمی اغلب فقط مقدار بسیار کمی مانند 0.01 دلار است.

محدودیت های ترازنامه

اگرچه ترازنامه منبع اطلاعات ارزشمندی برای سرمایه گذاران و تحلیلگران است، اما نقاط ضعف خاص خود را نیز دارد. از آنجایی که ترازنامه فقط تصویری لحظه‌ای از وضعیت مالی را ارائه می‌کند است تنها از تفاوت بین این لحظه و لحظه‌ی دیگری در گذشته می‌توان در آن استفاده کرد. از آنجایی که ترازنامه تصویری ایستا از وضعیت مالی است بسیاری از نسبت‌های مالی از داده‌های موجود در ترازنامه و گزارش‌های پویاتر صورت درآمد و صورت جریان وجوه نقد برای ارائه‌ی تصویر کامل‌تری از تحولاتی و روندهایی که در داخل کسب‌وکار یک شرکت در جریان هستند استفاده می‌کنند.

نظام‌های مختلف حسابداری و روش های محاسبه‌ی استهلاک و موجودی انبارها نیز ارقام مندرج در ترازنامه را تغییر می دهند. به همین دلیل، مدیران می‌توانند با بازی کردن وضعیت مالی شرکت را مطلوب‌تر جلوه دهند. برای پی بردن به روش حسابداری مورد استفاده در ترازنامه و توجه به علائم هشدار دهنده به پاورقی های ترازنامه توجه کنید.

نمونه ای از ترازنامه

تصویر زیر نمونه ای از ترازنامه اکسون موبیل (XOM) در سپتامبر 2018 را نشان می‌دهد. می توانید مشاهده کنید که این ترازنامه از سه بخش تشکیل شده است. دارایی های این دوره بالغ بر 354628 دلار است. اگر کل بدهی های شرکت (157,797 دلار) و حقوق صاحبان سهام آن (196,831 دلار) را جمع آوری کنید، مجموع نهایی 354,628 دلار را به دست می آورید که مقدار آن برابر با کل دارایی ها است.

دلایل اهمیت ترازنامه

ترازنامه یکی از ابزارهای ضروری است که مدیران اجرایی، سرمایه گذاران، تحلیلگران و تنظیم کننده ها برای درک سلامت مالی فعلی کسب‌وکارها از آن استفاده می‌کنند. ترازنامه معمولاً در کنار دو نوع صورت‌های مالی دیگر: صورت سود و زیان و صورت جریان‌های وجوه نقد استفاده می‌شود.

ترازنامه به کاربر اجازه می‌دهد تا که در یک نگاه وضعیت دارایی ها و بدهی های شرکت را بررسی کنند. ترازنامه ممکن است در پاسخ‌گویی به سوالاتی مانند اینکه آیا شرکت دارای ارزش خالص مثبت است یا خیر، آیا دارایی های نقدی و کوتاه مدت شرکت برای پوشش تعهدات مالی آن کافی هستند یا خیر و آیا بدهی شرکت بسیار بیشتر از همتایان خود است یا خیر به کاربران کمک کند.

چه چیزی در ترازنامه گنجانده شده است؟

ترازنامه شامل اطلاعاتی را در مورد دارایی ها و بدهی های شرکت‌ها شامل می‌شود. این اطلاعات بسته به شرکت ممکن است شامل دارایی های کوتاه مدت مانند پول نقد و حساب های دریافتنی، یا دارایی های بلندمدت مانند اموال، ماشین آلات و تجهیزات (PP&E) باشد. به همین ترتیب، بدهی های شرکت نیز ممکن است شامل تعهدات کوتاه مدت مانند حساب های پرداختنی و دستمزدهای پرداختنی، یا بدهی های بلندمدت مانند وام های بانکی و سایر تعهدات بدهی باشد.

چه کسی ترازنامه را تهیه می کند؟

بسته به شرکت، ممکن است نهادهای مختلفی مسئول تهیه ترازنامه باشند. ترازنامه در مشاغل خصوصی کوچک ممکن است توسط مالک یا حسابدار شرکت تهیه شود. ترازنامه‌های شرکت‌های خصوصی متوسط نیز ممکن است به صورت داخلی آماده شوند و سپس توسط حسابداران خارجی بررسی شوند.

از سوی دیگر، شرکت‌های دولتی نیز ملزم به استفاده از حسابرسی خارجی توسط حسابداران رسمی هستند و همچنین باید اطمینان حاصل کنند که دفاتر آنها با استانداردهای بسیار بالاتری مطابقت دارند. ترازنامه ها و سایر صورت های مالی این شرکت ها باید مطابق با اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP) تهیه و به طور منظم به کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ارسال شوند.