منظور از ضرر رفاهی مالیات چیست؟​

به گزارش اقتصاد آنلاین، این هزینه ها شامل فعالیت اقتصادی و مولد از دست رفته و منابع واقعی مصرف شده توسط فرآیند مالیات‌گیری یا رفتار جبرانی کارگران، مصرف کنندگان و مشاغل در پاسخ به مالیات می‌شوند.

نکات کلیدی

ضرر رفاه مالیات کل هزینه ای است که با وضع مالیات جدید بر جامعه تحمیل می شود.

این هزینه‌ها از فرآیندهای اجرا، انطباق، اجتناب یا فرار از مالیات و هم‌چنین رفاه از دست رفته و سایر ضررهای رفاهی مرتبط با اختلالات اقتصادی خرد ناشی از وضع مالیات جدید، ناشی می‌شوند.

ضرر رفاهی مالیات را می توان به صورت کل هزینه های مبادله درگیر در فرآیند انتقال قدرت خرید از مالیات دهندگان به سازمان مالیاتی در نظر گرفت.

آشنایی با ضرر رفاهی مالیات

دولت‌ها مالیات‌ها را برای اهداف مختلفی مانند تأمین مالی عرضه کالاهای عمومی، دستیابی به توزیع عادلانه ثروت و درآمد در میان افراد جامعه یا صرفاً برای انتقال ثروت از شهروندان به طبقه حاکم جمع‌آوری می‌کنند. با این حال، وضع و اجرای هر نوع مالیاتی به خودی خود فرآیندی بدون هزینه نیست و تأثیر مالیات بر مالیات دهندگان، انگیزه های اقتصادی و در نتیجه رفتار آنها را تغییر می دهد.

این هزینه ها را از یک نظر می توان به صورت هزینه های مبادله ای مربوط به جنبه مالیاتی امور مالی عمومی در نظر گرفت.

انواع مختلفی از هزینه ها ممکن است در کل هزینه مالیات‌گیری نقش داشته باشند از جمله رفاه از دست رفته در بازار مشمول مالیات و ضررهای رفاهی در بازارهای مرتبط، هزینه های انطباق، هزینه های اداری، هزینه های فرار مالیاتی و هزینه های اجتناب از مالیات.

این هزینه‌ها از دو منبع اصلی ناشی می شوند:

مصرف برخی منابع واقعی توسط خود فرآیند مالیات‌گیری.

تغییر و تعدیل رفتار اقتصادی افراد در پاسخ به مالیات که منجر به هزینه‌های فرصت در قالب فعالیت‌های اقتصادی و مولد نادیده گرفته شده می‌شود چرا که افراد به دلیل مالیات و مصرف منابع واقعی توسط فعالیت‌های تشویق شده توسط مالیات از انجام آن‌ها دلسرد می‌شوند.

توجه داشته باشید که در صورت وجود هزینه‌ها یا منافع خارجی برای فعالیت‌های دلسرد یا تشویق شده ممکن است برخی از این تغییرات رفتاری مثبت تلقی شوند و این مسئله ممکن است بخشی از هزینه‌های اجتماعی مالیات یا تمام آن را جبران کند مانند آنچه که در مالیات پیگووی شاهد آن هستیم.

هزینه های مالیات‌گیری خالص از اینگونه اثرات خارجی نشان دهنده یک ضرر رفاه اجتماعی هستند که ممکن است مزایای خرج کردن درآمدهای عمومی را برای رفاه اجتماعی خنثی کنند. این هزینه‌ها یکی از ملاحظات اساسی در طراحی و اجرای مالیات‌های بهینه اقتصادی هستند که باید در مقابل هرگونه منافع اجتماعی که ممکن است ارائه خدمات عمومی از محل درآمدهای این مالیات به همراه داشته باشند یا سایر مزایایی که از خود مالیات ناشی می‌شوند، تعدیل شوند.

دسته بندی هزینه های اجتماعی مالیات

هزینه هایی را که کل ضرر رفاهی مالیات را تشکیل می دهد می توان به چند دسته مختلف تقسیم کرد. رفاه از دست رفته مالیات در بازار مشمول مالیات دسته خاصی از ضرر رفاهی مالیات است که توجه اقتصاددانان را بیش از هر دسته دیگری به خود معطوف کرده است و بحث و گفتگوی زیادی را در میان آن‌ها به راه انداخته است، اما از آنجایی که تنها یکی از جنبه‌های هزینه کل مالیات را تشکیل می‌دهد، در بهترین حالت مرز پایینی ضرر رفاهی کل را نشان خواهد داد.

رفاه از دست رفته و سایر اختلالات اقتصادی خرد

رفاه از دست رفته در هر زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک کالا و مقدار عرضه آن در بازار جدا از قیمت و مقدار تعادلی آن حفظ شود. این قیمت و مقدار تعادلی بر اساس هزینه‌ها و منافع (کاملاً نهادینه شده) تولید و مصرف این کالا که در منحنی‌های عرضه و تقاضای مربوط به آن تجسم می‌یابد، تعیین می‌شوند.

در اقتصاد رفاهی، می توان رفاه از دست رفته را به صورت تفاوت بین کل مازاد اقتصادی تولید شده در یک بازار مشمول مالیات و بازار بدون مالیات و بر اساس میزان مازاد مصرف کننده، مازاد تولید کننده و درآمد مالیاتی جمع آوری شده محاسبه کرد یا بر روی نمودار به تصویر کشید.

از آنجایی که وضع مالیات بین قیمت پرداختی خریداران برای خرید کالا و قیمت دریافتی فروشندگان فاصله ایجاد می کند، همیشه برای هر مالیاتی به غیر از مالیات پیگووی کامل، رفاه از دست رفته وجود خواهد داشت. رفاه از دست رفته به طور مستقیم متناسب با نرخ مالیات افزایش می یابد.

علاوه بر این، از آنجایی که تغییرات قیمت بازاری پس از کسر مالیات و مقدار عرضه کالای مشمول مالیات شرایط عرضه و تقاضا سایر کالاها (جایگزین ها، مکمل ها و کالاهایی که در فرآیند تولید کالاهای بالادستی یا پایین‌دستی کالای مشمول مالیات در نظر گرفته می‌شوند) را تحت تاثیر قرار می‌دهد، وضع مالیات ممکن است باعث ضرر رفاهی بیشتر در بازارهای مرتبط شود.

هم‌چنین، ممکن است زیان‌های اضافی دیگری نیز به جامعه تحمیل شوند که ممکن است فرآیند تعدیل تمام بازارهای تأثیرپذیرفته از مالیات را از حالت تعادل اولیه آن‌ها با وضعیت پس از وضع مالیات بسیار پرهزینه سازند.

هزینه های اداری

وضع و اجرای هر مالیاتی به خودی خود مستلزم هزینه ای است. روند قانونی وضع مالیات (و هر گونه اصلاحات بعدی)، فرآیند مستندسازی کالاها و فعالیت هایی که باید مالیات بر آن ها تعلق گیرد، وصول فیزیکی مالیات و تعقیب فراریان مالیاتی به منظور اعمال مالیات، همگی مستلزم پرداخت هزینه ای هستند. این هزینه ها ممکن است بر اساس کارآیی فرآیندهای مربوطه و میزان انطباق داوطلبانه افراد و نهاد با مالیات متفاوت باشد.

هزینه های انطباق

هزینه‌های انطباق به هزینه‌های اداری مربوط می‌شوند زیرا نشان‌دهنده هزینه‌های اداری خارجی مالیاتی هستند که به کسانی که مشمول مالیات شناخته می‌شوند تحمیل شده‌اند. این هزینه‌ها شامل هزینه تولید و ذخیره هرگونه سوابق حسابداری، فرم ها یا اظهارنامه مالیاتی می‌شوند که برای اهداف مالیاتی و خدمات حرفه ای آماده سازی اظهارنامه مالیاتی مربوطه لازم هستند. این هزینه‌ها همچنین ممکن است شامل هر گونه هزینه های نمایندگی شوند که به مدیریت امور مالیاتی افراد توسط نهادهای ثالث مانند کارفرمایان ناشی می‌شوند. این هزینه ها ممکن است بر اساس پیچیدگی و الزامات خاص نظام‌نامه مالیاتی متفاوت باشند.

هزینه های اجتناب از پرداخت مالیات

هزینه های اجتناب از مالیات نشان دهنده هزینه های مبادله و فرصت ناشی از هر معامله ای هستند که به منظور کاهش بار مالیاتی افراد انجام می شود. مثال‌هایی از این معاملات عبارتند از: نگهداری سود سرمایه برای مدت طولانی‌تر از آنچه که سرمایه‌گذار ترجیح می‌دهد برای دریافت نرخ مالیات پایین‌تر، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دارای مزیت مالیاتی علیرغم نرخ بازده پایین‌تر آن‌ها یا سفر به حوزه مالیاتی دیگر برای اجتناب از پرداخت مالیات محلی. هزینه های هر اقدامی را که مالیات دهندگان داوطلبانه و به منظور کاهش قانونی بار مالیات خود انجام می دهند می توان در این دسته لحاظ کرد.

هزینه های فرار از مالیات

هزینه‌های فرار مشابه هزینه‌های اجتناب از مالیات هستند اما علاوه بر هزینه هر فعالیتی که صرفاً برای فرار از پرداخت مالیات انجام می‌شود، هزینه‌های فعالیت‌هایی را که مالیات‌دهنده برای جلوگیری از کشف فرار غیرقانونی خود از پرداخت مالیات انجام می‌دهد نیز شامل می‌شوند (یا از سوی دیگر هزینه ذهنی مالیات دهنده‌ای که خطر کشف و مجازات را متحمل می‌شود).