اطلاعات غلط یا مدیریت غلط، کدام بازار گوشت سال ۱۴۰۱ را آشفته کرد؟

اقتصاد آنلاین - سپیده قاسمی؛ در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ بازار گوشت قرمز افزایش قیمتی را تجربه کرد که پیش از این سابقه نداشت. وزیر جهاد کشاورزی در پاسخی عجیب به چرایی افزایش قیمت بی‌سابقه در بازار گوشت قرمز، اطلاعات غلط آماری را مقصر دانست و آن را تلویحاً به گردن تولیدکنندگان انداخت.

اما، کارشناسان بر این باورند، آنچه بازار گوشت قرمز را برهم زد مدیریت غلط بود نه آمار غلط!، چراکه آمار‌های رسمی درکشور وجود دارد که توسط مراکز معتبر تهیه و گزارش می‌شود. این گزارش‌های آماری می‌توانند مبنای مدیریت و برنامه‌ریزی برای تنظیم بازار و جلوگیری از آشفتگی آن باشند.

یکی از مراکزی که هر ماهه آمار رسمی تولید منتشر می‌کند، مرکز آمار ایران است. برای دریافت داده‌های قابل اتکا در خصوص میزان تولید گوشت قرمز در کشور می‌توان به گزار‌ش"عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور" که هر ماهه توسط مرکز آمار ایران منتشر می‌شود مراجعه کرد.

مرکز آمار در این گزارش وزن گوشت قرمز انواع دام‌های ذبح شده در کشتارگاه‌های رسمی کشور را منعکس می‌کند. این گزارش شامل ریز جزئیاتی همانند، وزن و درصد گوشت گاو و گوساله، وزن و درصد گوشت گوسفند و بره، وزن و درصد گوشت بز و بزغاله و وزن و درصد گوشت سایر انواع دام از وزن کل گوشت قرمز عرضه‌شده در کشور است.

همچنین مرکز آمار در این گزارش، به مقایسه عملکرد کشتارگاه‌های رسمی کشور در هر ماه نسبت به ماه قبل می‌پردازد و درصد تغییرات آن را اعلام می‌کند. علاوه بر آن، این گزارش مقایسه‌ای نیز در مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور در هر ماه با ماه مشابه سال قبل دارد.

نگاهی به گزارش‌های مرکز آمار درباره"عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور" در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور درست بعد از شهریور ماه روند کاهشی به خود گرفته است.

بر اساس گزارش‌های مرکز آمار، مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور در مهر ۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل (شهریور) در حدود ۶ درصد کاهش داشته است. همچنین در آبان ماه نسبت به ماه قبل (مهر) حدود ۲ درصد کاهش، در آذر نسبت به ماه قبل (آبان) حدود ۷ درصد کاهش، در دی ماه نسبت به ماه قبل (آذر) در حدود ۱۸ درصد کاهش و در بهمن ماه نسبت به ماه قبل (دی) در حدود ۵ درصد کاهش داشته است.

به عبارت دیگر، کافی بود مسئولان با نگاهی به گزارش‌های رسمی مرکز آمار دریابند که، در ۶ ماهه دوم سال ۱۴۰۱ میزان عرضه گوشت قرمز داخلی به بازار کاهش داشته است.

به گفته کارشناسان؛ این کاهش عرضه نیز قابل پیش‌بینی بود چراکه، در نیمه دوم سال به دلیل روند طبیعی رشد و زادآوری دام‌ها هر ساله و به طور طبیعی کاهش عرضه اتفاق می‌افتد و می‌توان با توجه به این روند هرساله و طبیعی برای تأمین کسری بازار گوشت قرمز برنامه‌ریزی کرد.

اما، اگر کاهش عرضه آن هم به میزان حداکثر ۱۸ درصد ماهانه طبیعی است، دلیل این میزان افزایش قیمت گوشت قرمز در ۱۴۰۱ چه بود؟

به باور کارشناسان علاوه بر کاهش عرضه دلایل مهم‌تر و تأثیرگذار‌تری در افزایش قیمت در بازار گوشت قرمز سال ۱۴۰۱ موثر بوده است که مسئولان سهوا یا عمداً از ذکر آن‌ها خودداری می‌کنند.

منصور پوریان، رئیس شورای تأمین دام کشور در گفت و گو با اقتصاد آنلاین، درباره این دلایل، گفت: در اصلاح نظام یارانه‌ای با عنوان طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها ارز ترجیحی (۴۲۰۰ تومانی) نهاده‌های خوراک دام حذف شد و در پی آن قیمت این نهاده‌ها افزایش زیادی پیدا کرد.

ویافزود: به طور مثال قیمت جو از هر کیلوگرم یک هزار و ۴۰۰ تومان به هر ۱۴ هزار تومان رسید.

پوریان با بیان اینکه علاوه حذف ارز ترجیحی شاهد رشد بسیار زیاد هزینه‌های جانبی تولید گوشت قرمز نیز در سال ۱۴۰۱ بودیم، افزود: از جمله این هزینه‌های جانبی می‌توان به حقوق کارگر، حمل و نقل، واکیسناسیون و درمان و... اشاره کرد که قیمت تمام شده تولید را افزایش زیادی داده است.

وی معتقد است؛ در حالی که تورم، قیمت تمامی مؤلفه‌های تولید را تا چند برابر بالا برده است، افزایش قیمت کالای اساسی همچون گوشت قرمز قابل پیش‌بینی بود.

پوریان همچنین عامل اثر متقابل افزایش قیمت کالا‌ها بر یکدیگر را بر افزایش بخشی از قیمت گوشت قرمز مؤثر دانست.

رئیس شورای تأمین دام کشور هیچ یک از این مؤلفه‌ها مؤثر بر افزایش قیمت گوشت قرمز پنهان از چشم مسئولان نبودند و امکان و مدیریت بازار این کالای اساسی در صورت برنامه‌ریزی دقیق فراهم بوده است.

پوریان از جمله برنامه‌های قابل اجرا برای کنترل بازار گوشت قرمز را خرید گوشت قرمز در نیمه اول سال که فراوانی عرضه دام وجود دارد و ذخیره آن برای عرضه در نیمه دوم سال عنوان کرد.

وی بر این باور است؛ با توجه به سخنان مسئولان به نظر می‌رسد همچنان بی‌برنامگی در مدیریت بازار گوشت قرمز ادامه داشته باشد.

پوریان گواه این ادعا را خبر مسئولان درباره واردات ۲۵۰ هزار تن گوشت قرمز عنوان کرد و افزود: این به معنی ورود گوشت قرمز به میزان ۶ میلیون جمعیت دامی به کشور است، در حالی که به دلیل بارندگی‌های مناسب عرضه دام در نیمه اول سال ۱۴۰۲ در سطح بسیار مناسبی قرار خواهد گرفت.

وی تصریح کرد: با واردات بیش از اندازه، سرکوب تولید داخل و در نتیجه آن کاهش تولید و عرضه اتفاق خواهد افتاد و چرخه معیوب بازار آشفته گوشت قرمز ادامه خواهد داشت.

بر اساس این گزارش؛ هر چند مسئولان با واردات گوشت توانسته‌اند در روز‌های پایانی سال ثبات قیمت را بر بازار این کالای اساسی حاکم کنند اما، به نظر می‌رسد، همچنان بی‌برنامگی در مدیریت بازار گوشت قرمز حاکم است، بی‌برنامگی که آشفتگی دوباره در بازار این کالای اساسی در سال ۱۴۰۲ را رقم خواهد زد.