اینترنت طبقاتی، مدت هاست اجرا می‌شود/ عقب نشینی از فیلتر برای همه به فیلتر برای بخشی از جامعه!

اقتصاد آنلاین – سپیده قاسمی؛ "اینترنت طبقاتی" به این معنی است که، هر یک از طبقات جامعه به سطح مشخصی از اینترنت دسترسی داشته باشند. سخن درباره این نوع از اینترنت به طور رسمی در دولت دوازدهم به میان آمد.

در فروردین ماه سال ۱۴۰۰، یکی از معاونان وزیر ارتباطات سابق و همچنین دادستان کل کشور، تأیید کردند که، یوتیوب و برخی سایت‌های دیگر رفع‌فیلتر خواهند شد اما، هر دو مقام اعلام کردند که، این آزادسازی برای برخی گروه‌ها مانند خبرنگاران، استادان دانشگاه و دانشجویان خواهد بود.

محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، در این ارتباط گفت: "بحث فیلترینگ و رفع فیلتر برای دستگاه‌ها را در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه تصویب کرده‌ایم، البته این موضوع را چند ماه است که تصویب کرده‌ایم، دستگاه‌ها حسب مورد هرکدام باید نیاز‌های خودشان را اعلام کنند تا بعد از اینکه نیازشان به کارگروه رسید در دبیرخانه کار‌های لازم انجام شود".

در تیر ماه ۱۴۰۱، پس از آنکه تنظیمات جستجوی گوگل و بینگ، دو موتور جستجوی پرکاربرد جهانی، روی حالت ایمن و فیلتر در برخی اپراتور‌ها قرار گرفت، جواد حسینی کیا، عضو کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه رایانه‌ای، از رفع فیلترینگ اینترنت برای اساتید دانشگاه‌ها خبر داد و گفت: " این طرح در مقطعی کوتاه و به شکل آزمایشی اجرا می‌شود. "

در همان ماه، عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم، در یک برنامه تلویزیونی وعده داد، "به زودی با هماهنگی دستگاه‌های مختلف، برخی پلتفرم‌های فیلتر شده برای یک سری اقشار خاص باز شود".

در شهریور ماه، عبدالناصر همتی، رئیس سابق بانک مرکزی در توئیتی در واکنش به تصویب بخش مهمی از طرح صیانت در شورای عالی فضای مجازی نوشت: "در مناظره‌های انتخاباتی از پیش‌بینی‌هایم بود که ریاست جمهوری رقبایم به طبقاتی‌سازی اینترنت و محدودسازی حداکثری‌اش می انجامد".

حالا این سخنان از سوی احمد راستینه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس، مطرح شده است. به گفته وی؛ " دو اقدام ضابطه‌مندسازی فضای مجازی و تعریف و تعیین سطوح دسترسی به اینترنت بایستی در دستور کار قرار می گیرد".

اینترنت طبقاتی، مسیری برای بازگشایی برخی شبکه‌های اجتماعی

برخی کارشناسان معتقدند؛ مطرح کردن دوباره اجرای اینترنت طبقاتی مسیری برای بازگشایی برخی شبکه‌های اجتماعی برای طبقه خاص است تا انتقاد و فشار بر دولت در خصوص فیلترینگ کاهش یابد، به عبارت دیگر در شرایط فعلی نوعی عقب نشینی دولت از فیلتر برای همه به فیلتر برای بخشی از جامعه است. اما برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند، اینترنت طبقاتی مدت‌ها ست در کشور در حال اجرا است و فقط مردم از آن کمتر آگاه هستند. از جمله این کارشناسان، حمید ضیایی پرور، استاد دانشگاه و پژوهشگر فناوری اطلاعات، است که در گفتگو با اقتصاد آنلاین عنوان کرد: اینترنت به اصطلاح طبقاتی مدت هاست در کشور در حال اجرا است.

وی اظهار کرد: هر چند هنوز هیچ سند رسمی یا طرح و لایحه‌ای برای اینترنت طبقاتی وجود ندارد و این پدیده تنها از سوی برخی مسئولین مطرح شده است اما، به معنی عدم اجرای آن در کشور نیست.

ضیایی پرور با تأکید بر اینکه پدیده اینترنت طبقاتی ناشی از اعتقاد به محدود کردن اینترنت برای جامعه است، افزود: پدید آورندگان اینترنت طبقاتی، همان‌هایی هستند که سیف سرچ گوگل ( Safe Search) را فعال می‌کنند و باور دارند که، با این کار جلوی سرچ مطالب مغایر با منافع ملی گرفته می‌شود.

وی گفت: در حال حاضر این وضعیت در کشور بر گوگل حاکم است و اکثریت مردم به مطالب گوگل از سیف سرچ دسترسی دارند و این خود به نوعی اجرای اینترنت طبقاتی محسوب می‌شود.

به گفته ضیایی پرور؛ برخی مشاغل نیز مانند طیفی از خبرگزاری‌ها با تأکید وزارت ارشد به اینترنت بدون فیلتر دسترسی دارند که مصداق اجرای اینترنت طبقاتی در کشور است.

وی همچنین اینترنت بدون فیلتر برای مسئولان که به آن"اینترنت سازمانی" گفته می‌شود را نیز گواه دیگر برای اجرای اینترنت طبقاتی در کشور عنوان کرد.

ضیایی پرور تصریح کرد: هم اکنون مسئولان برای ورود به شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده نیازمند فیلتر شکن نیستند، از این رو مطرح کردن برخی مباحث درباره استفاده از فیلتر شکن توسط مسئولین نادرست است.

وی دیگر شاهد اجرای اینترنت طبقاتی در کشور را اپراتور و سیم کارت کودک برشمرد کرد که، چندی پیش توسط وزیر ارتباطات رونمایی شد.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: در نتیجه هم اکنون نیز اینترنت طبقاتی در حال اجرا است و تنها کمیت و کیف و شدت و ضعف آن متغییر است.