برای توافق نباید منتظر زمستان سرد اروپا باشیم / قرار است آمریکایی ها رسماً بپذیرند در دوره بایدن از برجام خارج نمی شوند
کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین گفت: همه چیز نشان میدهد به توافق نزدیک هستیم، ولی مخالفان برجام همچنان تلاش خودشان را میکنند و انواع و اقسام فعالیت‌های دیپلماتیک و رسانه‌ای را به کار بسته‌اند که توافق صورت نگیرد.
اقتصادآنلاین - پرستو بهرامی راد؛ تکلیف پرونده برجام هنوز مشخص نشده و همچنان میان تهران و واشنگتن پاس کاری میشود. برخی ادعا میکنند که اگر ایران تا زمستان صبر کند و توافق نکند، به دلیل جنگ اوکراین و عدم انتقال گاز روسیه به اروپا ورق در مذاکرات برمی‌گردد. از سوی دیگر کارشناسانی نیز معتقد هستند که آمریکا تا بعد از انتخابات کنگره روند مذاکرات را کش خواهد داد.
حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین در خصوص پرونده احیای برجام و حواشی آن گفت: واقعیت این است که دیدگاه‌های دو طرف بسیار به هم نزدیک شده اما سه مورد اختلافی مهم باقی مانده است. طرف ایرانی به اندازه کافی برای اینکه به توافق برسد، انعطاف نشان داده است ولی طرف آمریکایی حاضر نیست در یکی از موضوعات اختلافی کوتاه بیاید. موضوع اصلی که باقی مانده در خصوص سوال‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران است.
وی در ادامه توضیح داد: ایران می‌گوید این سوالات براساس اطلاعاتی است که اسرائیلی‌ها در اختیار آژانس قرار داده‌اند و صحت ندارد و یک اقدام سیاسی محسوب میشود، نه حقوقی و فنی؛ پس باید از طریق سیاسی حل شود. اما آمریکایی‌ها می‌گویند این موضوع باید در چارچوب شورای حکام آژانس حل و فصل شود. به نظرم اصلیترین موضوعی اختلافی در خصوص این مورد است.
بهشتی پور در مورد تضمین‌ها گفت: در خصوص تضمین‌هایی که ایران می‌خواست نیز دو طرف راه‌حل‌هایی پیدا کردند. در این موضوع قرار است آمریکایی‌ها رسماً بپذیرند که در دوره بایدن از برجام خارج نمی‌شوند و این را مکتوب نیز خواهند نوشت. حال اینکه آمریکا این را پذیرفته است یا خیر اطلاع ندارم، ولی این یک راه حل است. بعد از دولت بایدن نیز قرار است دو سال و نیم فرصت بگذارند که اگر دولت آینده به هر دلیلی از برجام خارج شد، شرکت‌هایی که با ایران همکاری میکنند، وقت داشته باشند که این همکاری را ادامه بدهند. البته اینکه دولت آینده آمریکا چنین چیزی را قبول می‌کند یا خیر جای شبهه دارد. دولت فعلی نمی‌تواند هیچ کاری را برای دولت آینده تعیین و تکلیف کند. با این حال به نظر میرسد این خواسته ایران تا حدودی حل شده است.
وی تصریح کرد: در مورد خواسته لغو کل تحریم‌ها نیز ایران کوتاه آمده است. ظاهرا قرار است، مرحله راستی‌آزمایی در ۱۲۰روز انجام شود، البته اسرائیلی‌ها گفتند ۱۶۵روز طول میکشد، با این حال قرار است در این زمینه به تفاهم برسند و راه‌حل پیدا کردند.
این کارشناس بین‌الملل تنها اختلاف باقی مانده را بحث آژانس و مسئله پادمانی مطرح کرد و گفت: از ابتدای مذاکرات اعلام شد که یا در خصوص همه چیز به توافق می‌رسند یا درباره هیچ چیز به توافق نمی‌رسند. این شعار یکی از مشکلات بزرگ این روزهای برجام شده و به دلیل یک موضوع (بحث آژانس) الان کل مذاکرات بلاتکلیف مانده است.
در مورد اینکه باید منتظر زمستان سرد اروپا بمانیم و توافق نکنیم، بهشتی پور بیان کرد: چند اشکال بر این نظر وارد است. اولاً برای تامین گاز اروپا ما فعلاً امکان آن را نداریم. برای انتقال گاز باید لوله کشی شود و گاز را نمی‌توان با کشتی حمل کرد. فعلآً می‌توان از طریق ترکیه گاز را انتقال داد، اما حجم لوله‌هایی که وجود دارد آنقدر کشش ندارد که حجم صادراتی روسیه را جبران کند ولی اگر سرمایه‌گذاری صورت بگیرد در ۵ساله آینده ایران می‌تواند به یک صادرکننده گاز تبدیل شود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: نکته دوم این است که مصرف داخلی گاز در ایران بسیار بالا است. با این گازی که در ایران فروخته میشود و مصرف بالا، تولید امروز ما برای فصل پاییز کشور نیز کم است و باید گاز وارد کنیم. بنابراین در حالی که ایران دومین منابع گاز دنیا را دارد ولی بعید است که به صادرکننده عمده تبدیل شود.
بهشتی پور دو راه برای اینکه ایران بتواند گاز خود را صادر کند، مطرح کرد: اولاً ایران باید مصرف داخلی خود را از نظر قیمت و مصرف کنترل کند. ثانیاً سرمایه‌گذاری برای استخراج گاز از اعماق دریا در پارس جنوبی جمع کند، چون فناوری پیشرفته می‌خواهد، بعد باید لوله‌کشی گاز ایجاد شود و همچنین باید به تولید گاز مایع دست بزنیم؛ اگر این راهها را برویم می‌توانیم صادر کننده گاز باشیم.
این کارشناس بین‌الملل اشاره کرد: پس اگر واقعبینانه بگوییم، نمیتوانیم روی صادرات گاز به اروپا در این زمستان حساب باز کنیم؛ اما اگر تحریم نفت ایران برداشته شود، می‌توانیم روزانه دو میلیون بشکه وارد بازار کنیم که بر قیمت تاثیر می‌گذارد. البته دو میلیون بشکه در میزان مصرفی جهانی که در حدود ۱۰۰ میلیون بشکه است، خیلی تاثیر شگرفی ندارد اما از نظر روانی روی بازار تاثیر دارد. همچنین در آینده نیز ایران می‌تواند تولید نفت را افزایش بدهد. همچنین صادرات نفت خیلی راحت‌تر از گاز است و قیمت آن نیز مشخص و دقیق‌تر خواهد بود.
بهشتی پور گفت: حال با شرایط مطرح شده آیا به صلاح است که ما منتظر زمستان بمانیم یا خیر؟ به نظرم ما نباید منتظر زمستان باشیم. جلوی ضرر را هر زمانی بگیریم، منفعت است. اگر می‌توانیم زودتر به توافق برسیم البته نه به هر قیمتی، به نفع ما است.
این کارشناس بین‌الملل در مورد مقاله رسانه پولیتیکو در خصوص اینکه توافق احیای برجام در صورت حصول احتمالاً باید در کنگره آمریکا بررسی شود و باتوجه به فاصله موجود تا انتخابات، کنگره احتمال دارد که مذاکرات تا بعد از پایان انتخابات در نوامبر متوقف شود، بیان کرد: اولاً پولیتیکو جز رسانههای مخالف احیای برجام است. نکته دوم این است که انتخابات مجلس نمایندگان دو سال یکبار برگزار می شود و یک سوم کرسی های سنا نیز دو سال یکبار مورد انتخابت قرار میگیرد، در این انتخابات نیز به سیاست خارجی کشورشان خیلی کم امیت می‌دهند. امروز نیز معیار مردم آمریکا در انتخابات میزان تورم نه درصدی است که در طول چهل سال اخیر آمریکا بیسابقه بوده است. همچنین معیارشان این است که یک گالن بنزین را تا قبل بحران اوکراین را ۳ دلار میخریدند، اما امروز ۵ دلار میخرند. اینکه تکلیف پرونده برجام چه خواهد شد، برای رای‌دهندگان آمریکایی تاثیر ندارد.
حسن بهشتی پور گفت: اینکه می‌گویند ایران منتظر نتایج کنگره میماند از این جهت است که متوجه شویم شرایط فعلی دموکراتها حفظ میشود یا خیر؟ این مسئله مهمی است. البته باید توجه داشت باشیم که در خود دموکراتها نیز برجام مخالفین جدی دارد. یعنی اینطور نیست که اگر دموکراتها رای بیاورند، حتماً برجام در کنگره تایید میشود. بنابراین ما باید واقعبینانه نگاه کنیم.
در پایان این کارشناس اعلام کرد: همه چیز نشان میدهد به توافق نزدیک هستیم، ولی مخالفان برجام همچنان تلاش خودشان را میکنند و انواع و اقسام فعالیت‌های دیپلماتیک و رسانه‌ها را به کار بسته‌اند که توافق صورت نگیرد.
