با کودک خبرچین و فضول چطور رفتار کنیم؟ + عاقلانه ترین راه حل

راهکارهای تربیتی کودک فضول و خبرچین

در صورتی که والدین به این خصوصیت در کودک خود رسیدگی نکنند به صورت یک رفتار نابهنجار تا بزرگسالی همراه او خواهد بود.

در این مقاله ما به بررسی رفتار کودکان فضول و خبرچین خواهیم پرداخت تا والدین در صورت مواجهه با عمل فضولی و خبرچینی کودک خود، برخورد مناسبی را در پیش بگیرند. همچنین والدین محترم می توانند از طریق مشاوره کودک برای شناخت بهتر روحیات فرزند خود و برخورد صحیح با آن ها راهکارهای بیشتری را فرابگیرند.

کنجکاوی و رابطه آن با فضولی و خبرچینی در کودکان

همه والدین این مسئله را تجربه کرده اند که با ورود نــوزاد تازه متولد شده به خانواده اوضاع زندگی در خانه زیر و رو میشود! ناگهان شما خود را در مقابل کسی مسئول می دانید که کاملا بی پناه است. با وجود اینکه بیشتر اوقات خود در خواب به سر می برد ولی نیازمندتر و محتاج تر از آن است که بتوان تصور کرد. وضعیت پیشین زندگی شما دیگر تغییر کرده است. برنامه ی روزانه ی منظم شما به نظر میرسد به صورت پیش بینی نشده ای دچار بی نظمی شده و بهم خورده است.  بزودی ممکن است حتی بدتر هم بشود. شما چگونه والدینی خواهید بود؟ آیا شما همان روش والدین خود را در پیش خواهید گرفت؟ یا روش و متد خود خاص خود را خواهید داشت؟

---

در این زمینه بخوانید؛

علت فحش دادن بچه ها + طرز برخورد با کودک بد دهن

چطور کودک عصبانی را آرام کنیم؟ + راهکارهای کنترل خشم در کودکان

چرا کودکم خجالتی است؟ + یک دلیل مهم که نمی دانید

---

فضولی و خبرچینی کودکان، دردسر بزرگ والدین

خبرچینی و فضولی در کار دیگران، یکی از آن عادت ها و رفتارهایی است که هیچ پدر و مادری دلشان نمی خواهد آن را از کودک خود ببینند. انــتقاد کــردن از  افراد فضول و خبرچین در هرسنی که باشند، امری طبیعی است که از طرف اطرافیان صورت می پذیرد. در خصوص کودکان، فضولی و خبرچینی در کار دیگران در سنین ۵ تا ۱۰ سالگی بیشتر خود را نشان می دهد. البته این عادت یا خصلت بیشتر تحت تاثیر رفتار والدین یا افراد نزدیکی که با کودک ارتباط بیشتری دارند، شکل می گیرد. پیشنهاد می کنیم مقاله روانشناسی کودک را مطالعه کنید.

همه کودکان در وجود خود، حس کنجکاوی را دارند. کودکان با هدف شناخت بهتر محیط اطرافشان کنجکاوی می کنند. در واقع این امر به رشــد شناختی کودک نیز کمک می کند. گاهی سوالات پی در پی کودک والدین را می آزارد، اما در نظر داشته باشید این سوالات نشان دهنده ذهن فعال و پویای کودک است. 

اما زمانی که میزان کنجکاوی در فرد بیشتر شود، ممکن است به خبرچینی و فضولی تبدیل شود. که در این صورت باید به این موضوع رسیدگی کرد و اگر رسیدگی نشود با بزرگ شدن کودک، تبدیل به عادت خواهد شد. گاهی این کنجکاوی ها جنبه جنسی به خود می گیرد که در این موارد خانواده ها نباید غفلت نمایند. 

کشف علت

فضولی و خبرچینی گاهی به دلیل حــسادت یا از روی عصبانیت به برادر، خواهر یا یکی از دوستان کودک است که در جمع بیشتر مورد توجه والدین کودک قرار می گیرند و کودک خود را طرد شده می پندارد. کودک نیز برای اینکه نگاه و توجه جمع را به خود بکشاند به این کار یا رفتار روی می آورد. گاهی تنها دلیل کودک از فضولی، فقط اضطراب است. بسیاری از کودکان بیش از حد مضطرب هستند و باید اطمینان پیدا کنند که همه چیز سرجای خود قرار دارد. 

خبرچینی و فضول از روی اضطراب

فضولی دلایل متعددی دارد ولی از چه راهی می توان پی برد که آیا دلیل آن اضطراب است یا خیر؟ تنها راه تشخیص، رفتار و سؤالاتی است که کودک از والدین می پرسد. به طور مثال زمانی که کودک از والدین می پرسد مامان کجا رفت؟ یا چه کسی زنگ زد؟ این سؤالات ممکن است بیشتر نگرانی کودک را برساند. در سؤال مامان کجا رفت؟ ممکن است اختلال اضطراب جدایی در کودکان مطرح باشد. در سؤال چه کسی زنگ زد؟ چرا تماس گرفت؟ نشان از اســترس در کودکان دارد و ممکن است نگران از وقوع اتفاق ناگواری باشند که زندگی آن ها را تغییر دهند. اما سؤالاتی نظیر درباره چی صحبت می کنید؟ نباید اجازه ی کنجکاوی بیشتری را به کودک داد و با جواب دادن کلی به کودک از کنجکاوی کودک کم کرد.

چگونگی رفتار با کودکان فضول و خبرچین

بسیاری از کودکان، حتی نمی دانند کاری که انجام می دهند یک کار اشتباه است. والدین باید کودک را از رفتار و کار اشتباه آگاه کنند و در برخورد با اشتباهات کودک با دلیل و توضیحی که کودک قانع شود، موضوع را برای او توضیح دهند. در مقابل کودک کنجکاو خود جوابگو باشید و هیچ وقت از او نخواهید که ساکت شود! زیرا این رفتار، باعث ایجاد حس ناامنی و انباشت پرسش های بی جواب متعدد در ذهن کودک می شود.

۱- دلیل فضولی را بیابید

از عمل فضولی و خبرچینی کودک غفلت نکنید. در رفتار و عادات کودک خود دقت کنید و ببینید بیشتر در چه زمان هایی چنین عملی را انجام می دهد و سعی کنید بفهمید که دلیل انجام آن عمل (به دنبال به دست آوردن قدرت بیشتر یا برای جلب توجه در کودکان ) در چنین زمان هایی چیست و با آن برخورد مناسب را داشته باشید. اگرعمل فضولی را از کودک دیدید که منشأ اضطرابی داشت به او اطمینان دهید که همه چیز مرتب است و او را آرام کنید. 

۲-قانون گذاری کنید

برای کنترل بهتر اوضاع، وضع قوانین همیشه تاثیر گذار است. اما باید توجه داشته باشید که با توجه به ســن تربیت کودک قوانین مناسب وضع کنید. برای مثال «صحبت نکردن کودک حین صحبت دیگران » یک قانون است. از کودک بخواهید تا هنگامی که حرف کسی تمام نشده لب به سخن نگشاید. قبل از وارد شدن به اتاق کسی باید در بزند و اجازه بگیرد. به این ترتیب می توانید مفهوم حــریم خصوصی را به کودک بیاموزدید.

۳- آگاه سازی کنید

او را آگاه سازید که هر حرفی و صحبتی را در جمع نباید بگویید. مثلا دعوای پدر و مادر، نمره بد همکلاسی خود و... میزان درک کودکان بالا است به همین دلیل می توان در یک گفتگوی دوستانه یا با بازی های کودکانه به او توضیح داد که اطلاع رسانی با خبرچینی فرق دارد. خبرچینی باعث از بین رفتن احترام و حتی مشکلات بزرگتر می شود. آموزش این موارد می تواند در پرورش مهارت های ارتباطی کودکان بسیار موثر باشد و موجب آن شود که کودک در ارتباطات خود بتواند جایگاه مطلوبی داشته باشد و از سوی اطرافیان طرد نشود.

کودک باید یاد بگیرد که گفتن چه اطلاعاتی درست است. چه حرفایی را لازم نیست بازگو کند. بهتر است به کودک آموزش داده شود که پدر و مادرش محرم اسرار او هستند. او باید والدین را در جریان اتفاقاتی مثل زد و خورد با دوستان، آزار دیدن توسط دیگران و کمک خواستن قرار دهد.

۴- واکنش های مثبت نشان ندهید

زمانی که عمل خبرچینی کودک خود را دیدید نباید به او بخندید و یا تشویقش کنید. خود را کنترل کنید و وارد جــر و بحث با کودک خود نشوید. همچنین نباید واکنش شدید نشان دهید زیرا او لجبازتر میشود. والدین باید به گونه ای رفتار نمایند که کودک متوجه بی علاقگی والدینش به خبرچینی شود. برای مثال می توان به کودک چنین گفته شود «چه خوبه که تو رازدار هستی و ...». در حقیقت با رفتار عادی به تدریج خبرچینی در کودک شما کمتر خواهد شد.

از اقوام و آشنایان بخواهید در مواقعی که کودک تان شروع به خبرچینی می‌کند، به حرف‌هایش واکنشی نشان ندهند و به او بی‌توجهی کنند. همچنین در این مواقع سریع موضوع صحبت را عوض کنید. به طور مثال بگویید: به جای صحبت کردن درباره این موضوع بهتر است یک داستان بخوانیم یا فیلم تماشا کنیم .سعی کنید رفتارهای مثبت و احترام گذاشتن به دیگران را در او تقویت کنید. پیشنهاد می کنیم در این رابطه مقاله آموزش احترام گذاشتن به کودکان را مطالعه فرمایید.

۵- توجه کافی به کودک داشته باشید

گاه کودکان برای جلب توجه والدین و مربیان دست به خبرچینی می زنند. توجه و محبت کافی به فرزندان و گذاشتن وقت کافی برای آنها باعث می شود تا کودک از جلب توجه بی نیاز شود. رازهایی که کودکان به شما می گویند شاید بی اهمیت باشند اما برای آنها بسیار ارزشمند هستند. بنابراین وظیفه شما نگهداری از راز او است. این رفتار علاوه بر جلب اعتماد کودک، اهمیت رازداری و رعایت اصــول اخلاقی را به او می آموزد.

۶- الگوی خوبی باشید

به رفتارهای خود و دیگر اعضای خانواده با یکدیگر دقت کنید. کودکان تابع رفتار خانواده هستند. سعی کنید که الگو رفتاری خوبی برای کودک خود باشید. اگر به موضوعات رازداری و صحبت درباره ی مسائل خصوصی در حضور دیگران توجه می کنید یا در جمع های دوستانه خود در این مسائل بحث می کنید؟ اگر جواب شما، مثبت است لازم است که اول از خودتان شروع کنید و با تــغییر رفــتار خود این مشکل را به طور ریشه ای حل کنید و کودک را به دلیل الگوبرداری از خودتان سرزنش نکنید.

۷- اعتماد به نفس کودک را افزایش دهید

در بسیاری از موارد، تنها دلیل فضولی و خبرچینی کودکان، نداشتن اعتماد به نفس کافی می باشد. و به همین دلیل برای اینکه توجه شما را به خودشان جلب کنند با فضولی و خبرچینی این کار را انجام میدهند. در چنین مواقع تنها کافی است که سعی بر افزایش اعتماد به نفس کودکان خود داشته باشید و مطمئن باشید که با انجام این کار می توانید خیلی سریع باعث شوید که کودک شما فضولی و خبرچینی را کنار بگذارد؛ چرا که با افزایش اعتماد به نفس کودک متوجه می‌شود که راه های دیگری برای جلب توجه شما وجود دارد.

اعتماد به نفس کودک خود را افزایش دهید تا کودک برای جلب توجه خبرچینی نکند. وقتی کودک از رازهای خانواده صحبت می کند با تندی با او برخورد نکنید. بلکه او را از جمع بیرون ببرید و او را از نظر خودتان آگاه کنید؛ مثلا بگویید: «من خیلی ناراحت می‌شوم وقتی مسائل خصوصی زندگیمان جلوی بقیه مطرح می‌شود» یا در‌‌ همان موقع با یک نگاه جدی (بدون هیچ صحبتی) برای چند ثانیه به او نگاه کنید. به هیچ وجه از روش‌های نصیحت، عصبانیت، تهدید، تنبیه و… به ویژه در حضور جمع استفاده نکنید. به کودک خود شرکت در جمع دوستانه و همبازی شدن با آنها را یاد دهید تا مهارت روابــط اجتماعی با هم سن و سالهایش را بیاموزد.

۸- از عواقب خبرچینی بگویید

در مورد عواقب و پیامدهای خبرچینی با فرزند خود صحبت کنید و راههای دیگری برای افزایش جلب محبت دیگران به او یاد دهید. از مربی مهدکودک یا معلم مدرسه‌اش بخواهید که درباره خبرچینی در کلاس صحبت کند و نظر بچه‌ها را در این مورد بپرسد. او می‌تواند با قصه و داستان کودکان را از عواقب خبرچینی باخبر کند. البته شما هم در قصه‌های شب‌تان می‌توانید چنین نکته‌ای را بگنجانید و از احساس بد دیگران نسبت به فرد خبرچین برای کودکتان بگویید. به هر حال آنچه در این باره اهمیت دارد، آموزش غیرمستقیم این موضوع است. 

۹- کودک را تحریک به خبرچینی نکنید

رفتاری که با کودکتان دارید، در این مورد بسیار تعیین کننده است. مثلا وقتی کودکتان از مهدکودک بر می‌گردد، مدام او را سوال پیچ نکنید که: «امروز در مهد چه خبر بود؟» «خاله چی گفت؟» «تو چی گفتی؟» «چی کار کردی؟» در این حالت او به گزارش دادن عادت می‌کند و به این ترتیب فکر می‌کند که درباره اتفاقات درون خانه هم باید به دیگران گزارش دهد. اگر می‌خواهید در جریان اتفاقات مهد کودکتان قرار بگیرید، از او غیرمستقیم سوال کنید. مثلا خودتان از کارهایی که در روز انجام داده‌اید، برایش بگویید و در پایان بگویید: «این اتفاقاتی بود که در طول روز برای من افتاد، روز تو چطور بود؟» پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آداب و اصول درست ســوال پـرسیدن مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.

۱۰- به کودکان خود رازداری را آموزش دهید

یکی از موثرترین روش ها برای آموزش رازداری به کودکان،  بازی با کودک است. در هر چیزی که فکر می کنید کودک نیاز به آموزش دارد آن مسئله را از راه و روش خودش با کودکتان بازی کنید. در زمینه ی راز نگه داری شما می توانید با بازی کردن یکسری اطلاعات به او بدهید و رازی داری را به او بیاموزید به عنوان مثال: وسیله‌ای را در جایی پنهان کنید و به کودک بگویید که این یک راز است و در مورد آن با کسی حرف نزند. اگر کودک توانست یک روز به کسی چیزی نگویید او را تشویق کنید. 

۱۱- تشویق را فراموش نکنید

نباید از این نکنه به سادگی عبور کنیم که تشویق باعث افزایش اعتماد به نفس در کودک خبرچین خواهد شد  اگر کودک عادت به خبرچینی دارد، توجه داشته باشید که هرگاه بدون خبرچینی مشکلی را حل کرد، او را بسیار تشویق کنید این نوع برخورد نشان می دهد که فرزندتان بدون خبرچینی هم می تواند توجه شما را جلب کند. 

۱۲- شوخی کنید

برای بهبود وضعیت، از زبان  شوخی استفاده کنید. به کودکی که خبرچینی می کند با صدای اغراق آمیزی مانند شخصیت های کارتونی بگویید: اوه، نه ! جدی میگویی ؟ او این کار را کرد؟ وای! سرش را ببرید. این واکنش، خطا را کوچک نشان می دهد و بچه خبرچین از آمدن به نزد شما احساس حماقت می کند.