چاره‌ای جز قرعه‌کشی خودرو نداشتیم / چرا خودروسازان خارجی از ایران رفتند؟

اقتصاد آنلاین - پرهام کریمی؛ چرا فاصله اقتصاد ایران و کره جنوبی و به طور مشخص صنعت خودروسازی به این اندازه رسیده‌است؛ شاید این یکی از پرتکرارترین پرسش‌هایی باشد که همواره میان مردم مطرح است. همه این‌ها در حالی است که عملاً ایران صنعتی شدن را زودتر از کره جنوبی آغاز کرد اما ایران اکنون حتی قادر به کنترل بازار خودروی داخلی خود نیست اما کره جنوبی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان خودرو در جهان شناخته می‌شود.

امیرحسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران در گفتگو با اقتصاد آنلاین در خصوص چرایی این موضوع بیان کرد: برنامه ایران در صنعت خودرو بسیار پیشرفته‌تر از کره جنوبی بود و با وجود پیشرفت های قابل ملاحظه در ابتدای راه، ورود پول نفت به کشور، این رشد را مختل کرد. ورود مقادیر زیادی درآمدهای نفتی موجب غلبه سیاست بر اقتصاد در کشور شد. اما در نقطه مقابل کره جنوبی هرگز چنین پولی برای خرج کردن نداشت و برخلاف ایران برنامه‌ریزی مستمر و پایداری برای دستیابی به توسعه اقتصادی در این کشور صورت گرفت و به جایی رسیدند که اکنون می بینید. اتفاقا در دوره‌های که به دلایلی همچون کاهش قیمت نفت و یا تحریم‌های اقتصادی، درآمدهای نفتی کشور کاهش پیدا کرد، کشور توانست با برنامه ریزی، مسیر توسعه را بهتر طی کند.

از نظر کاکایی مشکل دیگر در صنعت خودروی کشور، سرمایه گذاری است. وی در همین راستا به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: به عنوان مثال در صنعت خودروی برقی، ما می گوییم 100 میلیون دلار سرمایه گذاری می کنیم در حالی که رنو خبر از سرمایه گذاری 16 میلیارد دلاری می دهد. به اعتقاد این کارشناس ایران بیشتر ادای صنعتی شدن را در آورده است تا حرکت به سمت اقتصاد صنعتی.

ممنوعیت واردات خودرو درست بود اما ...

امیرحسن کاکایی در خصوص ممنوعیت واردات خودرو در سال 97 به دلیل تحریم ها و کنترل تراز ارزی کشور گفت: باید توجه داشت که ممنوعیت خودرو نه در سال ۱۳۹۷ بلکه در سال ۱۳۹۶ اتفاق افتاد؛ ممنوعیت ناگهانی واردات در مردادماه سال 96 ضربه بزرگی به بازار خودرو زد و حتی اگر چنین سیاستی درست بوده باشد، نحوه اعمال آن به قدری بد بود که حدود 19 هزار خودرو در گمرک دپو شد و اخیرا هم اعلام شده که هزار دستگاه از آنها همچنان باقی مانده است.

در مجموع دولت باید مدیریت ارزی را بدون تعارف در دستور کار قرار می داد و همین کار را هم انجام داد. اما باید بین سیاست و نحوه اعمال سیاست تفاوت قائل بود. به طور خلاصه ممنوعیت واردات در آن سال درست بود اما باید بهتر مدیریت می شد.

چرا خودروسازان خارجی پس از خروج ترامپ از برجام، ایران را ترک کردند؟

مورد بعدی، حضور دوباره خودروسازان خارجی همچون پژو بود که خروجشان از صنعت خودروی کشور ضربه بزرگی به تولید و کیفیت خودروهای داخلی زد.

امیرحسن کاکایی در این خصوص گفت: در زمان ورود این خودروسازان به کشور چیزی حدود 200 میلیون یورو کالا و تجهیزات به کشور وارد شد که تضمین خوبی برای خودروسازان داخلی بود. اما تحریم های آمریکا به قدری محکم بود که خودروسازان خارجی با گریه از کشور خارج شدند. در حقیقت سرمایه‌گذاری که خودروسازان خارجی در آن زمان انجام دادند به ورود پلتفرم جدید به کشور انجامید و مالکیت آن تماما به ایران داده و تکنولوژی هم به کشور وارد شد.

کاکایی با بیان اینکه صنعت خودرو چیزی حدود 50 صنعت دیگر را درگیر می کند گفت: با ورود به بازار جهانی در صورتی که برجام بهم نمی خورد آینده روشنی پیش روی صنعت خودروی کشورمان بود.

اما مشکلات صنعت خودرو را به صنایع دیگری همچون ساخت ورق فولاد و رنگ هم مربوط است که در این زمینه ها هم مشکل کمیت داریم و هم مشکل کیفیت.

در کل بخش عمده ای از تکنولوژی ما در آن دو سال بازسازی شد و تحریم ها نگذاشت که قطعه سازی ما هم با این پیشرفت همراه شود.

کاکایی همچنین در ادامه بیان کرد که شما اگر کشورهایی همچون ژاپن و کره را مانند ایران تحریم کنید، نهایتا ظرف یک ماه تیراژشان به صفر می رسد.

قرعه‌کشی عادلانه‌ترین روش در یک بی‌عدالتی بزرگ بود

کاکایی معتقد است که هیچ راه دیگری در آن برهه زمانی نداشتیم. وی در ادامه گفت: اشکال اما از جای دیگری بود. در سال 97 اشتباه بزرگی که تا این لحظه ادامه داشته به نام قیمت گذاری دستوری اتفاق افتاد و نه تنها بازار را کنترل نکرد بلکه خودروسازی زیان سنگین دیدند و پولی برای توسعه نماند. همین اختلاف قیمت های شکل گرفته در نتیجه اجرای همین سیاست ها بازار را بهم ریخت و اختصاص سودهای بعضا 150 درصدی موجب تشدید بازار دلالی شد. به گفته کاکایی قرعه کشی، عادلانه ترین روش در یک بی عدالتی بزرگ است.