شرایط ملاقات فرزند با پدر و مادر پس از طلاق
حضانت به معنای نگهداری، تربیت و پرورش کودک است که این وظیفه بر عهده پدر و مادر است. حضانت فرزندان بعد از طلاق نیز اصولا بر عهده یکی از والدین قرار خواهد گرفت.
اقتصادآنلاین - عاطفه حسینی؛ بر اساس ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی، نگهداری از فرزندان هم حق و هم تکلیف پدر و مادر است؛ بنابراین نمی‌توان حق نگهداری و تربیت فرزند را بدون دلیل موجه و حکم دادگاه از پدر و مادر سلب کرد. اما از طرفی پدر و مادر هم نمی‌توانند از نگهداری و ترتبیت فرزندشان خودداری کنند.
ماده ۱۱۷۸ قانون مدنی نیز تاکید کرده است که پدر و مادر مکلف هستند که در حدود توانایی خود به تربیت فرزند یا فرزندان خویش بر حسب مقتضی اقدام کنند و نباید نسبت به آنها بی توجه باشند. سهل انگاری در نگهداری و تربیت فرزند موجب سقوط حق حضانت می‌شود.
بنابراین واضح است که نگهداری، تربیت و پرورش کودکان، وظیفه والدین است. اما موضوعی که معمولا سبب اختلاف است، حضانت فرزندان و همچنین شرایط ملاقات فرزند با پدر و مادر پس از طلاق است.
مطابق ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی، برای حضانت چنین فرزندانی، مادر تا هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن این اولویت با پدر است، مگر آنکه مصلحت فرزند به گونهای دیگر اقتضا کند. تبصره این ماده قانونی نیز تاکید کرده است که بعد از ۷ سالگی در صورت بروز اختلاف، حضانت فرزند با رعایت مصلحت وی به تشخیص دادگاه است.
همچنین بر اساس ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده، دادگاه یک وظیفه مهم دیگر هم دارد و آن این است که دادگاه باید ضمن رأی صادره در خصوص درخواست طلاق با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت فرزند، ترتیب، زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و سایر بستگان را تعیین کند.
بنابراین در صورتی که به علت طلاق و یا به هر علت دیگر، پدر و مادر کودک در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از والدینی که طفل تحت حضانت او نیست، حق ملاقات و دیدار با طفل خود را دارد و والدین کودک می‌توانند در مورد زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آن با یکدیگر توافق کنند اما در صورتی که میان آنها اختلاف وجود داشته باشد و نتوانند در اینباره به توافق برسند، دادگاه خانواده، تکلیف این موارد را معین میکند.
با رسیدن فرزند به سن بلوغ، در پسر ۱۵ سال تمام قمری و در دختر ۹ سال تمام قمری، دادگاه خود را فارغ از رسیدگی در خصوص حضانت دانسته و این خود فرزندان هستند که انتخاب می‌کنند نزد کدام یک از والدین زندگی کنند.
با این وجود و حتی در زمانی که حضانت فرزند با مادر است، تامین مخارج زندگی با پدر خواهد بود. ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی در اینباره می‌گوید: «نفقه فرزندان به عهده پدر است و پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به دادن نفقه به عهده اجداد پدری است. در صورت نبود اجداد پدری یا عدم قدرت آنها در پرداخت نفقه فرزند، نفقه به عهده مادر است. اگر مادر در قید حیات نباشد، نفقه فرزند به عهده اجداد مادری است.»
همچنین باید به این نکته مهم توجه داشت که موضوع حضانت با ولایت فرزندان تفاوت دارد.
فرزندان تا زمانی که به سن هجده سالگی نرسیده باشند به اصطلاح غیر رشید محسوب میشوند؛ به این معنی که طفل بعد از سن بلوغ هرچند بالغ شده باشد اما توانایی تصمیم گیری در مسائل مالی خود را ندارد و این تصمیم بر عهده ولی او است. ولایت فرزندان نیز بر عهده پدر و در صورت فوت پدر، با پدر بزرگ او است. بنابراین هرچند که حضانت فرزند ممکن است با مادر باشد اما تکلیف ولایت تا زمان ۱۸ سالگی با پدر خواهد بود.
