اوراق مشارکت چیست و چه کاربردی دارد؟

به گزارش اقتصادآنلاین؛ اوراق بدهی یا قرضه، به اوراقی گفته می‌شود که صادرکننده تعهد می‌کند طی بازه زمانی مشخص (به طور معمول یک ساله)، سودی معادل قیمت اسمی ضرب در نرخ سود را به دارنده آن بپردازد و در پایان دوره اوراق، مبلغی اسمی را به دارنده ورقه پرداخت نماید.

اوراق مشارکت چیست؟

منظور از اوراق مشارکت، اوراق با نام یا بدون نامی است که به قیمت اسمی و برای مدت معین منتشر می‌شود و سرمایه‌گذار نسبت به قیمت اسمی و مدت‌ زمان مشارکت در سود حاصل از پروژه‌ها مدعی است. اوراق مشارکت، نوعی بدهی برای ناشر محسوب می‌شود که با انتشار آن تعهد می‌نماید طی بازه‌های زمانی معین، مبلغ ثابتی را که در برگه اوراق ذکر شده است، در قالب سود اوراق به سرمایه‌گذار بپردازد.

چگونه اوراق مشارکت بخریم؟

پس از انتشار اوراق، یک بانک از سوی منتشرکننده اوراق به منظور واگذاری انتخاب می‌شود و پس از انتخاب بانک، سرمایه‌گذار با مراجعه به همان بانک اقدام به خرید اوراق می‌کند. برای گرفتن سود اوراق مشارکت (ماهانه یا سه ماهه) نیز، باید به بانک مراجعه و شماره حساب اعلام شود.

درواقع، ناشر اعم از بورسی و غیربورسی موظف است یک بانک را به ‌عنوان بانک عامل معرفی نماید تا سرمایه‌گذاران از طریق آن بانک اقدام به خرید اوراق نموده و سودهای دوره‌ای و اصل سرمایه در پایان دوره را نیز از همان بانک دریافت نمایند.

ویژگی‌های اوراق مشارکت

تضمین سود مشخص و علی الحساب برای صاحبان آن در تاریخ سررسید، ضمانت اصل مبلغ سرمایه‌گذاری‌شده برای دارندگان اوراق مشارکت، سود بالاتر از سود عرف بانکی برای ترغیب مردم به خرید اوراق، امکان گرفتن سود اوراق در سررسیدهای ماهانه، سه‌ماهه و سالانه، سرمایه‌گذاری بدون ریسک برای خرید و فروش اوراق، معافیت مالیاتی برای صاحبان اوراق و فروش اوراق قبل از پایان سررسید و محاسبه سود، از جمله ویژگی‌های اوراق مشارکت است.

سود حاصل از خرید اوراق مشارکت چقدر است؟

به طور معمول، سود سالانه اوراق مشارکت حدود ۲ تا ۴درصد بالاتر از نرخ سود سپرده بلندمدت یکساله بانک‌ها است تا خریداران تمایل به سرمایه‌گذاری در این بازار پیدا کنند. اما سود دقیق آن، به انتشاردهنده و زمان سررسید نیز برمی‌گردد و به هر میزان که اوراق سررسید طولانی‌تری داشته باشند، سود سالانه بیشتری هم پرداخت می‌کنند.

انواع اوراق مشارکت

اوراق مشارکت، شامل اوراق بورسی و غیربورسی است. منظور از اوراق، همان اوراق خارج از بورس است که سه نوع را شامل می‌شود؛ اوراق ساده، قابل تبدیل به سهام و قابل تعویض با سهام. از بین این سه نوع ساده با نام یا بی‌نام بیشتر در بازار مالی ایران خرید و فروش می‌شوند و اوراق قابل تبدیل یا اوراق قابل تعویض با سهام چندان مورد استفاده نیستند.

اوراق ‌مشارکت ساده

این نوع از اوراق، متداول‌ترین نوع اوراق مشارکت محسوب می‌شود که به دلیل مکانیسم‌های حقوقی خاص از جمله تضمین بازپرداخت اصل و سود ورقه که مقررات متفرقه حاکم بر این اوراق را پیش‌بینی کرده‌اند، ابزار مناسبی برای شرکت عموم در سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت است. زیرا صاحب ورقه با نام یا بی‌نام می‌تواند آن را به فرد دیگری منتقل کند یا به ناشر بازگرداند.

اوراق ‌مشارکت قابل ‌تبدیل به سهام

این نوع از ‌اوراق ‌مشارکت، اقتباس کامل از مقررات سابق اوراق قرضه قابل‌ تبدیل به سهام به ‌وسیله قانون‌گذار، پس از انقلاب اسلامی است. زیرا اوراق مشارکت قابل ‌تبدیل، اوراقی است که بتوان آن را به سهم شرکت ناشر تبدیل کرد. اگر وضعیت اقتصادی و سوددهی شرکت ناشر پس از انتشار اوراق بهتر شود، امکان تبدیل اوراق به سهام و سود بیشتر برای دارندگان اوراق مشارکت وجود دارد.

اوراق مشارکت قابل‌ تعویض

این اوراق، قابل ‌تعویض با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. زمانی که چنین اوراقی به سرمایه‌گذار واگذار می‌شود، ناشر موظف است حداقل به ‌میزان اوراق‌ مشارکت‌ قابل تعویض، موجودی سهام شرکت‌های مذکور را تا سررسید نهایی ورقه مشارکت نگهداری کند.

لازم به ذکر است که اوراق مشارکت‌ با نام که در بازار بدهی بورس اوراق بهادار تهران پذیرش شده‌اند، در قیمت تعادلی توسط خریداران و فروشندگان مورد معامله قرار می‌گیرند. قیمت تعادلی معامله اوراق مذکور به نرخ بهره اوراق، زمان سررسید، تعداد کوپن‌های سالانه و نرخ بهره بازار بستگی دارد.