هفته های مثبت احیای برجام

اقتصادآنلاین ـ پرستو بهرامی‌راد؛ برجام به انتهای تونل مذاکرات نزدیک می‌شود. در هفته‌های اخیر شاهد اتفاقات متعدد هستیم که پالس‌های مثبتی برای پرونده احیای برجام محسوب می‌شود. از آزادسازی پول‌های بلوکه شده تا شروع دوباره مذاکرات ایران و عربستان و... می‎توان ردپای پرونده احیای برجام را رصد کرد. 

به تازگی هم ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه گفته است: «ما همچنان امید داریم توافق انجام شود اما تنها در صورتی می‌توان به آن دست یافت که  ایران آماده نهایی کردن توافق بدون مطرح کردن به طور مثال، مسائلی باشد که خارج از چارچوب برجام‌اند. اگر این طور باشد، ما بر این باوریم که می‌توانیم در زمانی نسبتا کوتاه به بازگشتی دوجانبه به برجام دست بیابیم و به چند دلیل، هدف ما هنوز همین است.»

در واقع تهران و واشنگتن هنوز بهترین راه را دیپلماسی می‎دانند و به نظر می‌رسد روند به سمت تواق پیش می‌رود. 

عبدالرضا فرجی‌راد، دیپلمات سابق در خصوص اتفاقات چند هفته اخیر می‎گوید: «بعد از آخرین گفتگوها در وین توقفی ایجاد شد، اما بعد با تلاش اروپایی‌ها دوباره مذاکرات ادامه پیدا کرد. مذاکرات در وین ادامه پیدا نکرد اما با واسطه گری اقای مورا بین ایران و آمریکا ادامه پیدا کرد. به نظر من وضعیت بهتر شده است. یعنی آن چیزی که از خبرها می توانیم بیرون بکشیم این است که آمریکایی‌ها پذیرفته‌اند که سپاه از لیست تروریستی خارج شود. اما یک امتیازی می‌خواهند و این امتیاز را به خاطر مخالفت‌های شدیدی که در داخل آمریکا وجود دارد می‎خواهند تا فشار را بر روی خودشان کم کنند. 

او در ادامه بیان می‌کند: «بزودی انتخابات سنا برگزار می‌شود و چون رقیب حزب دموکرات فشار می آورد و به دنبال تضعیف کاندیداهای دموکرات است، تیم بایدن سعی دارد مطرح کند که ما امتیازی دادیم تا مسئله هسته‌ای ایران از طریق مذاکره حل شود. اما اگر امتیازی دادیم یک امتیازی را هم گرفته‌ایم.»

این استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین‌المللی در خصوص امتیازی که آمریکا می‎خواهد، می‌گوید: «امتیازی که آمریکایی‌ها تقاضا کردند، این است که دو کشور متعهد بشوند مقاماتشان مورد حمله یکدیگر قرار نگیرند. در حقیقت به دلیل اینکه مقامات جمهوری اسلامی گفته‌اند که قاتلان شهید سلیمانی را مورد حمله قرار می‌دهند یا انتقام می‌گیرند، آمریکایی‌ها می‌خواهند این امتیاز را بگیرند. هدف دیگرشان از طرح این خواسته می‌تواند این باشد که به جمهوری‌خواهان تندرو مانند آقای پمپئو بگویند ما چنین امتیازی را برای شما گرفته‌ایم.»

فرجی‌راد اظهار می‌کند: «به همین دلیل آقای بلینکن در یکی دو روز اخیر گفته است جان آقای پمپئو در خطر است. چرا این را می‌گوید؟ زیرا این را اهرمی قرار می دهند که بتوانند به مخالفین برجام در آمریکا بگویند که چنین امتیازی را از ایران بگیریم تا دیگر در داخل آمریکا خیلی سر و صدا نکنید. شما جانتان در خطر بود و ما چنین امتیازی را برای شما گرفته‎‌ایم.»

این دیپلمات سابق در مورد اینکه چرا آمریکا حاضر است امتیاز بزرگی بدهد؟ می‌گوید: «آمریکایی‌ها می‌دانند راه دیگری وجود ندارد، یعنی میزان غنی‌سازی ایران به حدی می‌رسد که به گریز هسته‌ای نزدیک می‌شود. آمریکایی‌ها اصرار و عجله دارند و آقای بلینکن دیروز اعلام کرد چند هفته باقی مانده است، بنابراین آنها عجله دارند که این انباشت اورانیوم 60 درصد انقدر بالا نیاید که ایران وارد فاز گریز هسته‌ای بشود.»

فرجی‎راد بیان می‎کند: «از سوی دیگر جنگ اوکراین و اینکه ناتو غیر مستقیم سلاح می‌دهد و آقای پوتین تهدید کرده که از هر سلاحی لازم باشد استفاده می کنیم که حرف بسیار عجیبی است، بر روی مذاکرات برجامی تاثیر دارد. بنابراین آمریکایی‌ها به سمت یک تنش جدید نمی‌روند و جبهه جدیدی را باز نمی‌کنند. پس یک امتیاز می‌دهند و شاید امتیاز بگیرند یا نگیرند، ولی سعی می‌کنند به یک بحران جدید ختم نشود.»

او در مورد پایان روند مذاکرات که به یک روشنایی می‎رسد یا خیر؟ می‎گوید: «فکر می کنم در یک الی دو هفته اخیر وارد فاز مثبت‌تری شده‌ایم. حتی اگر مصاحبه ند پرایس، جن ساکی و بلینکن را هم مورد توجه قرار دهیم، همه می‌گویند توافق باید بشود و در ادامه بیان می‌کنند که ما حاضریم این امتیاز را به ایران بدهیم اما این امتیازی فرا برجامی است، پس ایران هم باید یک امتیاز فرابرجامی به ما بدهد. در واقع در لفظ عامیانه آمریکایی‌ها التماس می‌کنند که ما در داخل مشکل داریم و نمی‌توانیم امتیاز مهمی به شما بدیم؛ اما اگر در داخل آمریکا این مشکل حل شود این شرایط فرق خواهد کرد. بنابراین آمریکایی‌ها می‎گویند اگر می‌خواهید مشکل حل شود و زودتر به نتیجه برسیم شما هم یک امتیاز بدهید.»