کشورها به دنبال انرژی هسته ای افتادند
بخش بزرگی از نیاز انرژی و کامودیتی های جهان در روسیه تحت فرمان پوتین قرار دارد و این تهدیدی نهفته‌ای است که برای جهان ایجاد می کند. از آنجایی که روسیه ۱۰ تا ۲۵ درصد از صادرات نفت، گاز و زغال سنگ جهان را تامین می‌کند، بسیاری از کشورها به ویژه در اروپا، در برابر تحریم‌های روسیه آسیب پذیر هستند. چهار تریلیون دلار صادرات نفت و گاز طی دو دهه حکومت پوتین صرف هزینه تانک ها، تفنگ ها و موشک ها شده است. درآمدهای منابع طبیعی این کشور، به نخبگان رانت جو فرصت داده که مجموعه ای از قایق های تفریحی، کلوپ های شبانه و شرکت هایی در دریای کاراییب ایجاد و خیال پردازی های پوتین را تسخیر کنند.
اقتصاد آنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش اکونومیست برای این کشورها، جنگ در اوکراین شوکی بود که به ایجاد یک سیستم انرژی که بیشتر به خورشید، باد و رآکتورهای هسته‌ای وابسته است تا سکوها و دکل‌ها. با این حال باید این مساله را در نظر داشت که این دوران جدید باعث می‌شود تا از نفرین بحران‌های انرژی و شخصیت‌های خودکامه‌ای چون پوتین فرار کرد.
هفته‌ها هرج و مرج در بازارهای انرژی به مصرف کنندگان آسیب رسانده است. قیمت بنزین در لس آنجلس برای نخستین بار از ۶ دلار در هر لیتر هم عبور کرد. بازرگانان پیش بینی می‌کنند از آنجایی که تحریم‌ها علیه روسیه، به بخش انرژی فشار وارد می‌کند، اروپا با کمبود گازوئیل مواجه خواهد شد. آلمان در حال آماده شدن برای سهمیه بندی گاز طبیعی در زمستان آینده در شرایطی است که روسیه عرضه خود را قطع کند. در آسیا، وارد کنندگان نفت برای ضربه به ترازهای پرداختی آماده می‌شوند. در یک بازار فشرده، شوک‌ها به سختی جذب می‌شوند. نفت در هفته جاری پس از آسیب رساندن طوفان به خط لوله آسیای مرکزی در دریای سیاه و حمله حوثی‌ها به تاسیسات انرژی عربستان سعودی به ۱۲۲ دلار در هر بشکه افزایش یافت.
واکنش فوری دولت‌ها در این مدت تلاش برای یافتن سوخت‌های فسیلی بیشتر بوده است، هر چند که سوخت‌های فسیلی برای محیط زیست آلوده کننده و یا بر خلاف قراردادهای پیشین آنها باشد. با تشویق غرب، آرامکو در عربستان سعودی، که بزرگترین شرکت نفتی جهان است، سرمایه‌گذاری خود را به ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار در سال افزایش خواهد داد. در مقطعی، دولت بایدن تلاش کرد تا با تحت فشار قرار دادن نیکلاس مادورو دیکتاتور ونزوئلا، نفت بیشتری از این کشور که در سال ۲۰۰۵ حدود ۴ درصد از نفت خام جهان را تامین می‌کرد، به دست آورد.
سوالی که برای مدت طولانی بسیاری مطرح کرده‌اند این است که کشورها چقدر سریع می‌توانند سوخت‌های فسیلی را به صورت کامل کنار بگذارند؟ استراتژی انرژی که در این ماه توسط اتحادیه اروپا اعلام شد، استقلال از نفت روسیه تا سال ۲۰۳۰ است – تا حدودی با یافتن منابع جدید گازی و با دو برابر کردن انرژی‌های تجدیدپذیر. با آشکار شدن حماقت اتکای به روسیه، انرژی هسته‌ای بار دیگر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. فرانسه قصد دارد در همین زمینه شش نیروگاه جدید هسته‌ای بسازد و هدف آن «استقلال انرژی کامل» است. در روز بیست و یکم مارچ، بریتانیا اعلام کرد که نسل جدیدی از رآکتورهای هسته‌ای خواهد ساخت که سیستم انرژی بازطراحی شده است که کربن کمتری تولید می‌کند، همچنین نوید گریز از بازی بزرگ قرن بیستم را برای تکیه بر انرژی تعداد معدودی از کشورها می‌دهد.
با این حال، اگرچه ژئوپولتیک، انتقال انرژی مبتنی بر اقلیم را تسریع خواهد بخشید، اما این امر را بدون ریسک نخواهد کرد. این روند گذار برخی از اقتصادها را مختل می‌کند و باعث وابستگی جدید به برخی دیگر از اقتصادها خواهد شد. برای اندازه گیری این جریان، هزینه‌ها را در سبدی از ده منبع طبیعی، از جمله نفت و زغال سنگ، و فلزات مورد استفاده در تولید برق و صنعت برق رسانی و حمل و نقل، شبیه سازی کرده‌ایم. با کاهش میزان کربن در جهان، مخارج این سبد از ۵.۸ درصد تولید ناخالص داخلی به ۳.۴ درصد تا سال ۲۰۴۰ کاهش خواهد یافت. با این حال، در این شبیه سازی، بیش از نیمی از آن همچنان به همان کشورها از جمله الکترودولت‌های جدید که فلزات سبز مانند مس و لیتیوم ارائه می‌کنند، وابسته خواهند بود. ده کشور برتر سهم بازار بیش از ۷۵ درصدی در تمام مواد معدنی ایالات متحده خواهند داشت و به این معنی است که تولید به شکل خطرناکی بر این بخش متمرکز خواهد شد.
بنابراین دو مشکل مهم در این میان وجود دارد. نخست، ژئوپولتیک کوچک شدن صنعت نفت غرق در مشکل است. با عقب نشینی شرکت‌های غربی به دلایل زیست محیطی و در پاسخ به هزینه‌های بالا، سهم بازار اوپک به علاوه روسیه تا سال ۲۰۴۰ از ۴۵ درصد به ۵۷ درصد افزایش می‌یابد و به آنها امکان نفوذ بیشتری می‌دهد. تولیدکنندگان پرهزینه‌تر مانند آنگولا و آذربایجان به دلیل جدایی از آنها با شوک مواجه خواهند شد. نقشه جهان مملو از دولت‌های نفتی مضطرب خواهد شد.
دوم، الکترودولت‌های در حال ظهور با نبرد خود با نفرین منابع روبرو هستند. در بحبوحه تکمیل زیرساخت‌های الکتریکی دو دهه‌ای، قیمت فلزات سبز افزایش خواهد یافت. درآمدهای بادآورده ممکن است تا سال ۲۰۴۰ بیش از ۱ تریلیون دلار در سال ارزش داشته باشد. برخی از ذینفعان مانند استرالیا، برای مقابله با این موضوع امکانات لازم را در اختیار دارند. کشورهای آسیب پذیرتر مانند کنگو، گینه و مغولستان این چنین نیستند. سیل نقدینگی اقتصاد را دچار ضربه و نارضایتی‌ها را تشدید خواهد کرد. در انتخابات اخیر در شیلی و پرو، استخراج معادن محل اختلاف بوده است. شرکت‌های معدنی جهان نگران هستند که حقوق مالکیت آنها به فراموشی سپرده شود. فقدان سرمایه‌گذاری در نتیجه، قیمت سبد فلزات سبز را در سال گذشته ۶۴ درصد افزایش داده است. همه اینها در ترکیب با چین است که به دنبال همان منابع بوده اما در برابر دولت‌های مستبد مدارا می‌کند.
مانند همه کالاها، افزایش قیمت‌ها در نهایت واکنش بازار را به همراه خواهد داشت. عرضه محدود به شرکت‌ها انگیزه زیادی برای افزایش بازیافت و نوآوری می‌دهد. انواع جدیدی از رآکتورهای هسته‌ای در مقیاس کوچک در حال ظهور هستند. تسلا که از مواد معدنی برای ساخت خودروهای الکتریکی استفاده می‌کند، در حال توسعه طرح‌های تولید باتری جدید است. همچنین با نیوکالدونیا منطقه‌ای با ۲۷۷ هزار نفر جمعیت در اقیانوس آرام، قراردادی به امضا رسانده است چرا که یک دهم ذخایر نیکل جهان را در اختیار دارد.
با این حال، حتی زمانی که بازارها واکنش نشان می‌دهند، دولت‌ها باید تلاش خود را مضاعف کنند. از آنجا که خودکفایی به ندرت یک گزینه است، هدف در حال حاضر تنوع بخشی است. این به معنای مشارکت‌های جدید است. آلمان در بیستم ماه مارچ با قطر مذاکراتی را برای قراردادهای گازی آغاز کرد. تقویت صنعت هسته‌ای جهان ثروتمند کلیدی است به ویژه به این دلیل که دیگران را از تکیه بر فناوری چین و روسیه رها می‌کند. دولت‌ها باید سرمایه‌گذاری در معدن را تسریع کنند. با این وجود شرکت‌ها نباید کارگران را به خطر بیندازند، اما این گذار به پروژه‌های معدنی بیشتری در کشورهای پرخطر نیاز دارد که برای اکولوژی محلی هزینه‌بر است. قوانین حکمرانی در کشورهای ثروتمند باید این مبادله را به رسمیت بشناسند. در نهایت، دولت‌های جهان ثروتمند باید به دولت‌های الکتریکی برای آماده سازی و به عنوان مثال کمک به طراحی قراردادهای مدل برای تقسیم عادلانه درآمدها و ایجاد صندوق‌های دارایی مستقل کمک کنند.
ساختن یک سیستم انرژی پاک‌تر و ایمن‌تر، کاری حماسی، پرخطر و دلهره آور است. اما هر زمان که مشکلات دولت‌ها حل شد، از خود بپرسید: آیا ترجیح می‌دهید به روسیه و به آقای پوتین تکیه کنید؟
