چرا عراق راه آهن خود را به ایران متصل نمی کند؟

اقتصاد آنلاین- مریم شکرانی؛ سالهاست خبر اتصال راه آهن ایران و عراق روی خروجی رسانه های ایران قرار می گیرد اما این همه خبر و وعده و وعید فقط برای ۳۲ کیلومتر خط ریلی است که ساخت آن بر عهده عراق است.

ایران برای اتصال راه آهن خود به عراق، خطوط ریلی را به لبه مرز رسانده و بارها برای اتصال آن به راه آهن عراق رایزنی کرده است. رایزنی هایی که ظاهرا تا امروز شکست خورده اند.

اتصال راه آهن ایران و عراق می تواند ایران را از یک مسیر عربی به اروپا برساند؛ مسیر عراق، سوریه، لبنان و دریای مدیترانه.

این مسیر می تواند مسیر جایگزین ایران برای اتصال به اروپا از طریق ترکیه یا جمهوری آذربایجان باشد اما این طرف عراقی است که سنگ اندازی می کند.

علی ضیایی، کارشناس صنعت حمل و نقل در این زمینه به اقتصاد آنلاین می گوید که ایران بارها به طرف عراقی اعلام کرد که حاضر است برای احداث خط آهن در خاک عراق و اتصال ریل دو کشور سرمایه گذاری کند و در مقاطعی حتی بنیاد مستضعفان به عنوان سرمایه گذار این پروژه انتخاب شد اما طرف عراقی حاضر به پذیرش این سرمایه گذاری نشد. در نهایت تلاش ها برای سرمایه گذاری در این بخش به آنجا رسید شرکت ارزش آفرینان فدک به عنوان سرمایه گذار پروژه انتخاب شد اما باز هم دولت عراق برای صدور مجوز عملیات ساخت راه آهن و اختصاص زمینی برای حضور پیمانکار ایرانی در خاک عراق کوتاهی کرد. هرچند که در اردیبهشت امسال شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرد که طرف عراقی اراضی مورد نیاز را در اختیار پیمانکار ایرانی قرار می دهد اما باز هم این اتفاق رخ نداد و در سفر شهریور الکاظمی، نخست وزیر عراق به ایران این مساله باز هم مورد گفتگو قرار گرفت.

این کارشناس معتقد است که امریکا تمایلی ندارد که این مسیر ترانزیتی راه بیفتد. زیرا با راه اندازی این مسیر جبهه مقاومت می تواند تحریم های امریکا را دور بزند و ایران برای راه اندازی مسیر ریلی شلمچه- بصره باید رایزنی های قدرتمندتری با مقامات عراقی در پیش بگیرد.

از آن سمت جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق هم به اقتصاد آنلاین توضیح می دهد: بصره ۶ بندر دارد و در واقع تمام بندرگاه های عراق در این استان واقع شده است. همچنین این منطقه مهمترین میادین نفت و گاز عراق را در بر گرفته است و به نوعی دروازه  اتصال عراق به کشورهای مختلف است. به همین دلیل عراق بصره را به نوعی پایتخت اقتصادی خود می داند و حساسیت ویژه ای روی این منطقه دارد.

او ادامه می دهد: یکی از مهمترین دلایلی که باعث می شود راه آهن ایران و عراق به جایی نرسد رقابت ترکیه با ایران در اقتصاد این کشور است. از سمت دیگر ایران از طریق خاک خود به خلیج فارس و کشورهای حومه آن به راحتی دسترسی دارد اما ترکیه برای ارسال کالاهای خود به کشورهای حوزه خلیج فارس ناچار است در حال حاضر هزینه زیادی بپردازد و این موضوع مزیت رقابتی کالاهای ترکیه با ایران را تحت الشعاع قرار می دهد و به همین دلیل ترکیه به دنبال آن است که از طریق عراق مسیر ترانزیت خود را به خلیج فارس و کشورهای حومه آن برساند و بازار این کشورها را به دست آورد.

سنجابی شیرازی تاکید می کند: البته باید تاکید کرد که ترکیه نسبت به ایران رابطه اقتصادی قدیمی تری با عراق دارد و اگر روابط اقتصادی ایران و عراق به سالهای پس از سقوط صدام محدود می شود، رابطه ترکیه با عراق به قبل از آن برمی گردد و حتی با وجود جنگ ۸ ساله عراق با ایران این رابطه اقتصادی قطع نشد و به همین دلیل ترکیه زیرساخت های مشترک اقتصادی بیشتر و مستحکم تری با عراق دارد.

دبیر کل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق همچنین می گوید که ترکیه از طریق دو بزرگراه بغداد به بصره و بغداد به اربیل مسیر ترانزیتی کم هزینه ای برای خود ایجاد کرده است و نه تنها از طریق ریل تلاش می کند که مسیر ترانزیتی مناسبی برای خود در این کشور ایجاد کند که از نظر حمل و نقل جاده ای ارتباط قوی و محکمی بین دو کشور وجود دارد و ترکیه موافقت نامه حمل و نقل جاده ای با این کشور به امضا رسانده است و به همین دلیل کامیون های ترک برخلاف کامیون های ایرانی به راحتی در خاک عراق تردد می کنند.

این اتفاقات در حالی رخ می دهد که سالهاست بحث اتصال ریلی بین ایران و عراق مطرح است و نه تنها در سال ۵۶ این موضوع بین دو کشور مورد توافق قرار گرفته و با انقلاب و جنگ ۸ ساله به حاشیه رفت که از سال ۹۰ که شبکه راه آهن ایران تا مرز شلمچه رسیده، همچنان ایران معطل اتصال ریل دو کشور مانده است.