استخراج بیت کوین همچنان سودآور است؟

اقتصاد آنلاین – حسین قطبی؛ استخراج بیت‌کوین در واقع به مفهوم فرآیند کسب بیت‌کوین در ازای اجرای اقدامات لازم برای تایید تراکنش‌های بیت‌کوین است. فرآیند و اقدامات مذکور امنیت شبکه بیت‌کوین را تامین می‌کنند، از آن طرف هم با دادن بیت‌کوین به ماینرها، هزینه‌های آن‌ها را جبران می‌کند. اگر قیمت بیت‌کوین از هزینه استخراج آن‌ بیشتر شود، ماینرها می‌توانند سود ببرند در غیر این صورت ممکن است، فرآیند ماینینگ زیان‌ده باشد. تغییرات اخیر در دستگاه‌ها و فناوری استخراج و ایجاد مراکز استخراج حرفه‌ای با قدرت محاسباتی بسیار زیاد و همچنین تغییر قیمت بیت‌کوین، انگیزه‌ها و چشم انداز استخراج را تغییر داده است. از این جهت بسیاری از ماینرهای فردی اکنون از خود می‌پرسند که آیا استخراج بیت‌کوین همچنان سودآور است یا خیر؟ در این مقاله قصد داریم شما را با موضوعات پیرامون این سوال آشنا کنیم.

عوامل متعددی وجود دارد که تعیین می‌کند آیا استخراج بیت‌کوین یک سرمایه گذاری سودآور است یا خیر. از جمله این عوامل می‌توان به هزینه برق برای تامین انرژی تجهیزات استخراج، در دسترس بودن و قیمت آن تجهیزات و سختی استخراج اشاره کرد. سختی استخراج در میزان هش در ثانیه مورد نیاز برای اعتبارسنجی تراکنش‌های بیت‌کوین، سپس استخراج بلاک جدید و گرفتن پاداش آن، اندازه‎گیری می‌شود. نرخ هش نیز سرعت حل مسأله، حدس هش بلاک قابل ‌استخراج را اندازه گیری می‌کند. با ورود ماینرهای بیشتر، سختی استخراج تغییر می‌کند و این به آن دلیل است، شبکه طوری طراحی شده است که هر ۱۰ دقیقه تعداد معینی بلاک استخراج شود. بنابراین هنگامی که ماینرهای بیشتری وارد بازار می‌شوند، سختی استخراج برای اطمینان از ثابت ماندن تعداد بیت‌کوین‌های تولید شده افزایش می‌یابد.

اجزای استخراج بیت‎کوین

قبل از ظهور نرم افزارهای جدید استخراج بیت‌کوین در سال ۲۰۱۳، استخراج این رمزارز به طور کلی بر روی رایانه‌های شخصی انجام می‌شد. اما معرفی تراشه‌های مدار مجتمع ویژه برنامه (ASIC) که تا ۱۰۰ میلیارد برابر توانایی دستگاه‌های‌ شخصی قدیمی‌تر را ارائه می‌دهند، استفاده از محاسبات شخصی برای استخراج بیت‌کوین را ناکارآمد و منسوخ ‌کرد. اگرچه استخراج بیت‎کوین از نظر تئوری هنوز با سخت افزارهای قدیمی امکان پذیر است، اما تردیدی وجود ندارد که این یک سرمایه گذاری سودآور نیست. این به دلیل نحوه تنظیم فرآیند ماینینگ است؛ ماینرها برای حل هر چه سریع‌تر مسأله حدس هش، با یکدیگر رقابت می‌کنند. بنابراین آن دسته از ماینرهایی که از نظر توان محاسباتی ضعیف هستند، اساساً هیچ شانسی برای حل این مسأله و دریافت پاداش آن ندارند. زمانی که ماینرها از تجهیزات قدیمی استفاده می‌کردند، سختی استخراج بیت‎کوین تقریباً با قیمت بیت‎کوین همخوانی داشت. اما با آمدن این سیستم‌های جدید، مسائل مربوط به هزینه‌های بالا برای تهیه و راه‌اندازی تجهیزات جدید و در دسترس نبودن آنها به وجود آمد.

سودآوری قبل و بعد از  ASICها

قدیمی‌ها (مثلاً در سال ۲۰۰۹) که بیت‌کوین‌ها را فقط با استفاده از رایانه‌های شخصی خود استخراج می‌کردند، به دلایل مختلفی توانستند سود ببرند. از جمله این دلایل، موارد زیر بودند:

اولاً اینکه ماینرها قبلاً صاحب سیستم‌های خود بودند، بنابراین هزینه‌های خرید تجهیزات عملاً صفر بود. همچنین آنها می‌توانستند تنظیمات رایانه‌هایشان را تغییر دهند تا با استرس کمتر کارآیی بیشتری داشته باشند. دوم اینکه آن زمان روزهای قبل از ورود مراکز حرفه‌ای استخراج بیت‎کوین با قدرت محاسباتی عظیم بود. از این رو ماینرهای اولیه فقط باید با سایر ماینرهای منفرد و هم سطح خود در سیستم‌های کامپیوتری خانگی رقابت می‌کردند. درنیتجه رقابت به صورت مساوی و منطقی بود، حتی زمانی که هزینه‌های برق بر اساس منطقه جغرافیایی متفاوت بود، اما تفاوت چشمگیری برای منصرف کردن افراد از استخراج بیت‌کوین نبود.

پس از ورود ASIC ها، بازی تغییر کرد. اکنون افراد ماینر در حال رقابت با تراشه‌های استخراج قدرتمندی هستند که قدرت محاسباتی بیشتری دارند. سود ماینینگ با هزینه‌هایی مانند خرید تجهیزات محاسباتی جدید، پرداخت هزینه‌های انرژی بیشتر برای راه‌اندازی آن‌ها و سختی مداوم ماینینگ کاهش یافته است.

سختی استخراج بیت‎کوین

همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، نرخ دشواری مرتبط با استخراج بیت‎کوین متغیر است و تقریباً هر دو هفته یکبار تغییر می‌کند تا تولید پایدار بلاک‌های تایید شده برای بلاک‌چین و به نوبه خود، بیت‎کوین‌های وارد شده در گردش، حفظ شود. هرچه میزان سختی بالاتر باشد، احتمال اینکه یک ماینر فردی با تجهیزات خانگی بتواند با موفقیت مسأله حدس هش را حل کند و بیت‎کوین کسب کند کمتر است.

در سال‌های اخیر، نرخ سختی استخراج به طور سرسام آوری افزایش یافته است. زمانی که بیت‎کوین برای اولین بار راه‌اندازی شد، دشواری آن ۱ بود، در حالی که تا نوامبر ۲۰۲۱، این میزان به بیش از ۲۵ تریلیون رسیده است. بنابراین این نشان می‌دهد که در حال حاضر استخراج بیت‎کوین چند برابر دشوارتر از یک دهه پیش می‌باشد.

کاهش پاداش‌ها

شبکه بیت‎کوین در مجموع به ۲۱ میلیون واحد بیت‎کوین محدود خواهد شد. این یک شرط کلیدی برای کل اکوسیستم از زمان تأسیس آن بوده است و به عنوان محدودیتی برای کنترل عرضه این رمزارز وجود دارد. در حال حاضر بیش از ۱۸ میلیون بیت‎کوین استخراج شده است. به عنوان راهی برای کنترل ورود بیت‎کوین‌های جدید به گردش، پروتکل شبکه تعداد بیت‎کوین‌هایی را که به عنوان پاداش برای تکمیل موفقیت آمیز استخراج یک بلاک به ماینرها اعطا می‌شود، تقریباً هر چهار سال یک بار طی رویدادی به نام "هاوینگ بیت‌کوین" نصف می‌کند.

در ابتدا تعداد بیت‎کوین‌هایی که یک ماینر به عنوان پاداش استخراج یک بلاک دریافت می‌کرد، ۵۰ عدد بود که در سال ۲۰۱۲ این عدد به نصف کاهش یافت و این پاداش به ۲۵ عدد رسید و در سال ۲۰۱۶ دوباره به نصف کاهش یافت و به ۱۲.۵ رسید. در ماه مه ۲۰۲۰، پاداش یک بار دیگر به نصف کاهش یافت و به ۶.۲۵ عدد پاداش فعلی رسید. بنابراین لازم است که ماینرهای آینده نگر بدانند که اندازه پاداش در آینده به کاهش ادامه خواهد داد، حتی اگر سختی شبکه افزایش یابد.

سودآوری در محیط امروزی

استخراج بیت‎کوین هنوز هم می‌تواند برای برخی افراد منطقی و سودآور باشد، زیرا ممکن است تجهیزات راحت‌تر به دست آن‌ها برسند، اگرچه ASICهای رقابتی از چند صد دلار تا حدود ۱۰.۰۰۰ دلار هزینه دارند. در راستای تلاش برای ماندن در رقابت فرآیند استخراج، برخی از ماشین‌ها سازگار شده‌اند. به عنوان مثال، برخی از سخت‌افزارها به کاربران اجازه می‌دهند، تنظیمات را به میزان کمتر نیاز به انرژی تغییر دهند و در نتیجه هزینه‌های کلی را کاهش دهند. ماینرهای آینده‌نگر باید قبل از خرید تجهیزات با هزینه ثابت، تجزیه و تحلیل هزینه و سودآوری را برای درک قیمت سر به سر خود انجام دهند. متغیرهای مورد نیاز برای انجام این محاسبه عبارتند از:

• هزینه برق: نرخ برق شما چقدر است؟ با وجود اینکه در کشور ایران، به طور کلی استفاده از برق خانگی جهت استخراج رمز ارزها غیرقانونی است. اما به خاطر داشته باشید که نرخ‌ها بسته به فصل، زمان روز و سایر عوامل تغییر می‌کند. شما می‌توانید این اطلاعات را در قبض برق خود (برحسب کیلووات ساعت) بیابید. انرژی الکتریسیته نه تنها برای اجرای محاسبات روی سیستم‌های استخراج، بلکه برای خنک کردن آنها و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد آنها مورد نیاز است.
• بهره وری: این مقدار تابعی از سطح سختی استخراج و کارایی در تعداد محاسباتی است که سیستم ماینینگ شما در این فرآیند پیروز می‌شود. به طور خلاصه، می‌توان آن را به عنوان مقدار توانی که سیستم شما مصرف می‌کند (بر حسب وات) فرمول بندی کرد.
•  زمان: مدت زمان پیش‌بینی‌شده برای استخراج چقدر است؟ برای به حداکثر رساندن شانس یافتن یک بلاک، اکثر ماینرها سیستم‌های خود را برای مدت زمان طولانی، حتی ۲۴ ساعت، در صورتی که توانایی پرداخت صورت حساب‌ها را داشته باشند، فعال می‌کنند.
•  ارزش بیت‎کوین: ارزش فعلی بیت‎کوین بازگشت سرمایه هزینه‌های شما برای استخراج این رمزارز است.

چندین روش محاسبه سودآوری استخراج بیت‌کوین (مانند آنچه توسط CryptoCompare ارائه شده است) در وب‌ سایت‌های مختلف وجود دارد که ماینرهای بالقوه می‌توانند از آنها برای تجزیه و تحلیل معادله هزینه-درآمد استخراج بیت‎کوین استفاده کنند. تجزیه و تحلیل خود را چندین بار با استفاده از سطوح مختلف قیمت برای هزینه قدرت و ارزش بیت‎کوین انجام دهید. همچنین سطح سختی استخراج را تغییر دهید تا ببینید که چگونه بر تجزیه و تحلیل تأثیر می‌گذارد. تعیین کنید استخراج بیت‎کوین در چه سطحی برای شما سودآور می‌شود، در واقع نقطه سر به سر هزینه –درآمدهای خود را پیدا کنید.

به عنوان مثال، در نوامبر ۲۰۲۱ که قیمت یک بیت‎کوین در حدود ۵۵.۰۰۰ دلار بود. با توجه به پاداش فعلی ۶.۲۵ بیت‎کوین برای یک بلاک تکمیل شده، ماینرها برای حدس موفقیت آمیز هش آن بلاک، حدود ۳۴۴.۰۰۰ دلار پاداش دریافت می‎کردند. در حالی که با توجه به قیمت فعلی بیت‌کوین که در محدوده ۴۰.۰۰۰ دلار قرار دارد، مقدار پاداش تقریباً ۲۵۰.۰۰۰ دلار می‌باشد. بنابراین از آنجایی که قیمت بیت‎کوین بسیار متغیر است، این رقم پاداش پیوسته در حال تغییر خواهد بود.

استخرهای استخراج

برای رقابت با مراکز بزرگ ماینینگ، افراد می‌توانند به یک استخر استخراج بپیوندند، در این استخرها گروهی از ماینرها با هم کار می‌کنند و پاداش‌ها را به اشتراک می‌گذارند. این می‌تواند سرعت را افزایش داده و سختی استخراج را کاهش دهد، در نتیجه سودآوری را در دسترس قرار دهد. با افزایش سختی و هزینه‌های استخراج، تعداد بیشتری از ماینرهای انفرادی شرکت در استخر‌های استخراج را انتخاب کرده‌اند. اگرچه پاداش کلی کاهش می‌یابد زیرا بین چندین شرکت کننده تقسیم می‌شود، اما با داشتن قدرت محاسباتی ترکیبی، استخرهای ماینینگ شانس بسیار بیشتری برای تکمیل مسأله حدس هش بلاک‌ها و دریافت پاداش در وهله اول دارند. به طور کلی، دو روش پرداخت رایج مورد استفاده در استخرهای استخراج بیت‎کوین برای پرداخت پاداش‌های استخراج به اعضای استخر وجود دارد که به طور خلاصه در زیر توضیح داده شده است:

•  استخراج نسبی  (Proportional Mining): در روش پرداخت نسبی استخراج، ماینرها متناسب با میزان تلاشی که برای یافتن یک بلاک صرف می‌کنند، پاداش دریافت می‌کنند. در این روش مقدار پرداخت به این بستگی دارد که استخر بلاک پیدا کند یا خیر. بنابراین ماینرها تا زمانی که یک بلاک را پیدا تولید نکنند، چیزی کسب نخواهند کرد. در مقابل در صورت یافتن چندین بلاک، آن‌ها سود خود را به حداکثر می‌رسانند. این روش پرداخت در مواقعی که قیمت بیت‎کوین افزایش می‌یابد سودآور است. حتی اگر سطح سختی استخراج به طور متناظر افزایش یابد، پرداخت حاصل از افزایش قیمت بیت‎کوین سود ماینر را تضمین می‌کند.
• روش پرداخت به ازای سهم (Pay-Per-Share) : همانطور که از نام آن مشخص است، روش پرداخت به ازای سهم، پرداخت‌ها را بر اساس قدرت استخراج کل استخر توزیع می‌کند. این روش برعکس سیستم استخراج نسبی است، به طوریکه سهم یک ماینر نه با تلاش آن‌ها، بلکه با تقسیم عادلانه پاداش‌های دریافت شده توسط استخر تعیین می‌شود. در این سیستم یک ماینر صرف نظر از اینکه استخر بلاکی پیدا کند یا خیر، پاداش خود را دریافت می‌کند. از آنجایی که کارمزد ثابتی را تضمین می‌کند، این مدل پرداخت برای دوره‌هایی که قیمت بیت‌کوین پایین است مناسب‌تر است، زیرا به درآمد پایدار برای ماینرها در زمان‌های ناب تبدیل می‌شود.

همانطور که اکوسیستم بیت‎کوین توسعه یافته است، شکل جدیدی از روش‌های پرداخت برای غلبه بر اشکالات ذاتی در هر دو نوع روش پرداخت فوق، ایجاد شده است. به عنوان مثال، مدل پرداخت به ازای هر سهم می‌تواند انگیزه استخراج‌کنندگان را از یافتن بلاک‌ها به طور کلی حذف کند، زیرا پرداخت تضمین شده است. همچنین روش استخراج نسبی در بازارهای نزولی یا با کاهش پاداش بیت‎کوین مشکل ساز است. از این رو، بسیاری از ماینرها بر اساس روش پرداخت و قیمت بیت‎کوین، منابع خود را بین استخرهای استخراج تغییر می‌دهند. برخی از استخرهای استخراج نیز استراتژی پاداش خود را ترکیبی از دو روش پرداخت فوق انتخاب می‌کنند. در ادامه به پاسخ چندتا سوال کلی در این زمینه خواهیم پرداخت.

آیا استخراج بیت‎کوین برای ماینرهای انفرادی سودآور است؟

برای پاسخ به این سوال که آیا استخراج بیت‎کوین هنوز هم سودآور است، از یک ماشین حساب سودآوری مبتنی بر وب برای اجرای تجزیه و تحلیل هزینه-درآمد استفاده کنید. تعیین کنید که آیا مایلید سرمایه اولیه لازم را برای سخت افزار مورد نیاز استخراج اختصاص دهید یا خیر؟ همچنین ارزش آینده بیت‎کوین و سطح سختی استخراج را تخمین بزنید. به طور کلی زمانی که هم قیمت بیت‎کوین و هم سختی استخراج کاهش می‌یابد، معمولاً نشان دهنده تعداد ماینرهای کمتر و سهولت بیشتر در دریافت بیت‎کوین است. اما هنگامی که قیمت بیت‎کوین و سختی افزایش می‌یابد، انتظار این را داشته باشید که ماینرهای بیشتری برای استخراج بیت‎کوین رقابت می‌کنند. در روزهای اولیه بیت‎کوین، زمانی که این رمزارز با استفاده از CPUها استخراج می‌شد و سطوح سختی الگوریتم استخراج آن آسان بود، افزایش قیمت این رمزارز تضمین می‌کرد که استخراج برای استخراج کنندگان فردی سودآور است. اما در حال حاضر افزایش سطح سختی الگوریتم استخراج آن، هزینه‌های برق را برای عملیات ماینینگ افزایش داده و این فعالیت را برای برخی از ماینرها غیراقتصادی کرده است.

بر اساس تحقیقات اخیر، استخراج بیت‎کوین یک تجارت بسیار متمرکز است، به طوری که ۱۰ درصد از استخراج کنندگان بیت‎کوین، ۹۰ درصد از ظرفیت استخراج در شبکه بیت‎کوین را کنترل می‌کنند. حتی گویاتر، آمار دیگری از این تحقیق است: ۰.۱٪ از تمام ماینرها ۵۰٪ از ظرفیت استخراج شبکه را در اختیار دارند. این بدان معناست که پاداش‌های بیت‎کوین به طور نامتناسب در شبکه بیت‎کوین توزیع می‌شود. بنابراین هنگامی که به طور مستقل در فرآیند استخراج شرکت می‌کنید، باید به خاطر داشته باشید که در حال رقابت با مراکز معتبری هستید که ظرفیت عظیمی در اختیار دارند.

برای تجزیه و تحلیل هزینه-درآمد بیت‎کوین چه عواملی را باید در نظر گرفت؟

در اصل سه متغیر برای محاسبه سودآوری بیت‎کوین مورد نیاز است:

•  هزینه‌های برق
•   کارایی تجیهزات استخراج
• قیمت بیت‎کوین
• سختی استخراج بیت‌کوین

معمولاً برای استخراج بیت‎کوین از کدام تجهیزات ماینینگ استفاده می‌شود؟

مدارهای مجتمع ویژه برنامه (ASIC) دستگاه‌های استخراج سفارشی هستند که برای استخراج ارزهای دیجیتال استفاده می‌شوند.

سلب مسئولیت: سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال و سایر عرضه‌ اولیه‌های آن‌ها (ICO)  بسیار پرخطر و گمانه زنی است و این مقاله توصیه‌ای از طرف اقتصاد آنلاین یا نویسنده برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال یا سایرICOها نیست. از آنجایی که موقعیت هر فردی منحصر به فرد است، همیشه باید قبل از تصمیم گیری مالی با یک متخصص واجد شرایط مشورت شود.