لیکویید شدن چیست و چگونه می توان از آن اجتناب کرد؟

اقتصاد آنلاین – مهسا نجاتی؛ بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال به دلیل سرمایه‌گذاری‌های پرریسک و مستعد نوسانات شدید قیمت‌ها مشهور هستند. اما در حالی که این نوسان باعث نگرانی آنها برای قانون‌گذاران می‌شود، همچنین فرصتی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند تا سودهای قابل‌توجهی به ویژه در مقایسه با طبقات دارایی سنتی مانند سهام و کالاها، به دست آورند.

در طول سال 2020، در بحبوحه شیوع ویروس کرونا، بیت‌کوین این سال را با رشد 160 درصدی به پایان رساند، در حالی که اس اند پی 500 افزایش 14 درصدی و طلا رشد 22 درصدی را تجربه کردند.

علاوه بر این نوسانات، پتانسیل افزایش اندازه موقعیت‌های معاملاتی کریپتو از طریق استفاده از محصولات مشتقه مانند معاملات مارجین، قرارداد دائمی و معاملات آتی است. مشتقات قراردادهایی بر اساس قیمت یک دارایی پایه هستند و به افراد اجازه می‌دهند روی قیمت آتی دارایی شرط‌بندی کنند.

مشتقات کریپتو برای اولین بار در سال 2011 ظاهر شدند و در سال‌های اخیر، به‌ویژه در میان سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی گونگ‌هو که به دنبال حداکثر بهره‌برداری از استراتژی‌های معاملاتی خود هستند، شتاب زیادی پیدا کرده‌اند.

با معاملات مارجین، معامله‌گران می‌توانند پتانسیل درآمد خود را با استفاده از وجوه قرض گرفته شده از یک صرافی ارز دیجیتال افزایش دهند. صرافی‌های هیوبی، بایننس و بیت‌مکس برخی از نمونه‌های پیشرو از صرافی‌های رمزنگاری متمرکز هستند که به مشتریان اجازه می‌دهند به صورت مارجین معامله کنند.

اما نکته بسیار مهمی در اینجا وجود دارد که باید به آن توجه کرد. در حالی که وام گرفتن برای افزایش موقعیت‌های معامله شما می‌تواند هر گونه سود بالقوه را تقویت کند، شما همچنین می‌توانید سرمایه سرمایه‌گذاری شده خود را به همین راحتی از دست بدهید و این نوع معاملات را به یک شمشیر دو لبه تبدیل کنید.

معاملات مارجین چیست؟

معاملات مارجین شامل افزایش مقدار پولی است که باید با استقراض وجوه شخص ثالث معامله کنید. آن را به عنوان قرض گرفتن از یک غریبه برای خرید بیت‌کوین یا ارز دیجیتال دیگر در نظر بگیرید. اما در این مورد، شما از یک صرافی کریپتو وام می‌گیرید. این به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا اندازه موقعیت‌های معاملاتی خود را افزایش دهند که به عنوان "اهرم" یا لوریج نیز شناخته می‌شود.

معمولا یک غریبه به صورت رایگان به شما پول نمی‌دهد که با آن معامله کنید. به طور مشابه، در معاملات مارجین، صرافی از شما می‌خواهد که مقداری ارز دیجیتال یا فیات را به عنوان وثیقه – معروف به “مارجین اولیه” – قرار دهید تا موقعیت معاملاتی باز شود. این مارجین اولیه مانند یک صندوق بیمه برای مبادله است در صورتی که معامله علیه وام گیرنده انجام شود.

همچنین لازم به ذکر است میزان پولی که می‌توانید از یک صرافی وام بگیرید نسبت به مارجین اولیه خود توسط لوریج تعیین می‌شود. برای مثال، اگر از یک لوریج 5 برابری در مارجین اولیه 100 دلار استفاده کنید، وام 400 دلاری برای افزایش موقعیت معاملاتی خود از 100 دلار به 500 دلار دریافت خواهید کرد.

هر معامله بسته به اندازه لوریج، پتانسیل کسب یا از دست دادن پول بیشتری را دارد. به عنوان مثال، با استفاده از مثال اهرم 5 برابری بالا، اگر قیمت یک دارایی 10 درصد افزایش یابد، در موقعیت معاملاتی 500 دلاری خود 50 دلار سود خواهید داشت، که نشان دهنده سود 50 درصدی نسبت به حاشیه 100 دلاری اولیه شما است. سپس می‌توانید وامی 400 دلاری را که گرفته‌اید بازپرداخت کنید و 150 دلار برای خود نگه دارید (50 دلار سود + 100 دلار مارجین اولیه).

با این حال، اگر ارزش ارز دیجیتالی که معامله می‌کنید 10 درصد کاهش یابد، 50 دلار از حاشیه اولیه خود را از دست داده‌اید (50 درصد ضرر).

یک فرمول ساده برای محاسبه سود و زیان احتمالی شما هنگام استفاده از لوریج وجود دارد.

سود یا زیان = (مارجین اولیه) x (درصد حرکت قیمت) x (لوریج)

به منظور فهم بهتر، از علامت "مثبت" برای نمایش حرکات مثبت قیمت و از علامت "منفی" برای حرکات منفی قیمت استفاده کنید. به طور کلی، به یاد داشته باشید که لوریج به این معناست که مارجین اولیه شما چقدر می‌تواند به دست بیاورد یا چقدر از دست بدهد. اطمینان حاصل کنید که ضررهای احتمالی خود را در سطوح قابل کنترل نگه دارید.

لیکویید شدن چیست؟

در زمینه بازارهای ارزهای دیجیتال، لیکویید شدن به زمانی اطلاق می‌شود که یک صرافی به دلیل از دست دادن جزئی یا کلی مارجین اولیه معامله‌گر، موقعیت لوریج معامله‌گر را می‌بندد. این زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گر نتواند الزامات مارجین را برای یک موقعیت اهرمی برآورده کند (نتواند وجوه کافی برای باز نگه داشتن معامله را داشته باشد.) لیکویید شدن در معاملات مارجین و آتی رخ می‌دهد.

معامله با موقعیت اهرمی یک استراتژی پرریسک است و اگر بازار حرکتی قابل توجه علیه موقعیت لوریج شده شما انجام دهد، ممکن است کل وثیقه (مارجین اولیه) خود را از دست بدهید. در واقع، برخی از کشورها مانند بریتانیا آن را بسیار خطرناک می‌دانند که صرافی‌های کریپتو را از ارائه خدمات معامله اهرمی به سرمایه‌گذاران خرد برای محافظت از معامله‌گران مبتدی در برابر لیکویید شدن و از دست دادن تمام سرمایه سرمایه‌گذاری‌شده خود، ممنوع کرده‌اند.

با استفاده از این فرمول می‌توانید درصدی را که بازار برای لیکویید شدن در موقعیت شما نیاز دارد، پیگیری کنید:

درصد لیکویید شدن = 100/ لوریج

به عنوان مثال، اگر از اهرم 5 برابری استفاده کنید، اگر قیمت یک دارایی 20 درصد بر خلاف موقعیت شما حرکت کند، موقعیت شما لیکویید می شود. (100/5 = 20)

چگونه از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟

هنگام استفاده از لوریج، گزینه های انگشت شماری برای کاهش احتمال لیکویید شدن وجود دارد. یکی از این گزینه‌ها به عنوان " stop loss" شناخته می‌شود.

یک stop-loss، که در غیر این صورت به عنوان «سفارش توقف» یا «سفارش توقف بازار» شناخته می‌شود، سفارش پیشرفته‌ای است که سرمایه‌گذار در صرافی ارز دیجیتال قرار می‌دهد و به صرافی دستور می‌دهد تا زمانی که دارایی به یک نقطه قیمت خاص رسید، آن را بفروشد.

در زمان تنظیم گزینه stop loss، باید این موارد را انجام دهید:

Stop price (قیمت توقف): قیمتی که سفارش stop loss در آن نقطه انجام می‌شود

Sell price (قیمت فروش): قیمتی که قصد دارید در آن نقطه یک دارایی رمزنگاری خاص را با آن بفروشید

اندازه: چه مقدار از یک دارایی خاص را قصد دارید بفروشید

اگر قیمت بازار به قیمت توقف شما برسد، دستور توقف به طور خودکار دارایی را به هر قیمت و مقداری که گفته شده اجرا و می‌فروشد. اگر معامله‌گر احساس کند بازار می‌تواند به سرعت بر خلاف موقعیت وی حرکت کند، ممکن است قیمت فروش را پایین‌تر از قیمت توقف تعیین کند، بنابراین احتمال پر شدن آن (که توسط معامله‌گر دیگری خریداری شده است) بیشتر است.

هدف اصلی یک stop loss، محدود کردن ضررهای احتمالی است. برای سنجیدن تمام جوانب، می‌توانیم دو سناریو را در نظر بگیریم.

سناریو 1: یک معامله‌گر 5000 دلار در حساب خود دارد اما تصمیم می‌گیرد از مارجین اولیه 100 دلار و اهرم 10 برابری برای ایجاد موقعیت 1000 دلاری استفاده کند. او استاپ ضرر را 2.5 درصد از موقعیت ورودی خود قرار می‌دهد. در این مثال، معامله‌گر به طور بالقوه می‌تواند 25 دلار را در این معامله از دست بدهد، که تنها 0.5 درصد از کل اندازه حساب او است.

اگر معامله‌گر از استاپ ضرر استفاده نکند، در صورت کاهش 10 درصدی قیمت دارایی، موقعیت وی لیکویید می‌شود. فرمول لیکویید شدن بالا را به خاطر بسپارید.

سناریو 2: معامله‌گر دیگری 5000 دلار در حساب معاملاتی خود دارد اما از مارجین اولیه 2500 دلار و لوریج 3 برابری برای ایجاد موقعیت 7500 دلاری استفاده می‌کند. با قرار دادن استاپ ضرر در فاصله 2.5 درصدی از موقعیت ورودی خود، معامله‌گر می تواند 187.5 دلار در این معامله از دست بدهد، یعنی 3.75 درصد ضرر از حساب خود.

درسی که در اینجا وجود دارد این است در حالی که استفاده از لوریج بالاتر معمولاً بسیار مخاطره آمیز در نظر گرفته می شود، اگر اندازه موقعیت شما بسیار بزرگ باشد، همانطور که در سناریوی دوم مشاهده می‌شود، این عامل بسیار مهم می‌شود. به عنوان یک قاعده کلی، سعی کنید ضررهای خود را در هر معامله کمتر از 1.5 درصد از کل اندازه حساب خود نگه دارید.

جایی که باید استاپ ضرر را تعیین کنید

وقتی نوبت به معامله مارجین می‌رسد، مسلما مدیریت ریسک مهمترین درس است. هدف اصلی شما باید حفظ ضرر در حداقل سطح حتی قبل از فکر کردن به سود باشد. هیچ مدل معاملاتی بدون خطر نیست. بنابراین، شما باید مکانیسم‌هایی را برای کمک به بقای شما در زمانی که بازار آنطور که انتظار می‌رود پیش نمی‌رود، به کار بگیرید.

قرار دادن استاپ ضررها قطعا بسیار مهم است و در حالی که هیچ قانون طلایی برای تعیین حد ضرر وجود ندارد، معمولاً اسپرد 2 تا 5 درصد از اندازه معامله شما توصیه می‌شود. از طرف دیگر، برخی معامله‌گران ترجیح می‌دهند استاپ ضررها را درست زیر آخرین نوسان پایین قرار دهند (به شرطی که آنقدر پایین نباشد که بخواهید قبل از شروع آن نقد شوند).

در مرحله دوم، شما باید اندازه معاملات و ریسک مرتبط با آن را مدیریت کنید. هر چه لوریج شما بیشتر باشد، شانس شما برای لیکویید شدن بیشتر است. استفاده از لوریج بیش از حد مانند قرار دادن سرمایه شما در معرض ریسک غیرضروری است. علاوه بر این، برخی از صرافی‌ها لیکویید شدن‌ها را به شدت مدیریت می‌کنند. به عنوان مثال، بیت‌مکس تنها به معامله‌گران اجازه می دهد که بیت کوین را به عنوان مارجین اولیه نگه دارند. این بدان معناست که اگر قیمت بیت کوین کاهش یابد، مقدار وجوه نگهداری شده در وثیقه نیز کاهش می‌یابد که منجر به لیکویید شدن سریع‌تر می‌شود.

با توجه به ریسک مرتبط با معاملات لوریج، برخی از صرافی‌ها به سمت پایین آوردن حد مجاز معامله گران حرکت کرده‌اند. بایننس و FTX از جمله صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال هستند که محدودیت‌های اهرمی را از 100 برابر به 20 برابر کاهش می‌دهند.